آییننامه رفتاری فروشگاههای مواد غذایی کانادا که مدتها دربارهی آن بحث میشد و هدفش عادلانهتر و شفافتر کردن زنجیرهی تأمین مواد غذایی است، پس از سالها تدوین و مذاکرات صنعتی، سرانجام در حال اجرایی شدن است.
ضرورت قوانین شفاف برای مقابله با افزایش هزینهها
آییننامه فروشگاههای مواد غذایی کانادا، که بر روابط میان خردهفروشان بزرگ مواد غذایی و تأمینکنندگان آنها اعمال میشود، نخستینبار در پی نگرانیهای فزاینده در مورد افزایش قیمت مواد غذایی، کارمزدهای تحمیلی به تأمینکنندگان و تشدید عدم توازن قدرت در بخشِ به شدت متمرکزِ فروشگاههای مواد غذایی کانادا مطرح شد.
وزرای کشاورزی فدرال و استانی مدتهاست استدلال میکنند که قوانین روشنتری برای مهار رویههایی که میتوانند هزینهها را در سراسر زنجیرهی تأمین افزایش دهند، لازم است، حتی اگر این هزینهها همیشه برای مصرفکنندگان قابل مشاهده نباشد.
هرچند این آییننامه، قیمت مواد غذایی را تنظیم نمیکند و وعدهی کاهش فوری هزینهها در صندوق پرداخت را نمیدهد، حامیان آن میگویند میتواند با کاهش کارمزدهای غیرمنتظره و تعارضهایی که بر دسترسی کالا، رقابت و حق انتخاب مصرفکننده اثر میگذارند، در بلندمدت به ثبات زنجیرهی تأمین مواد غذایی کمک کند.
این کد قرار است از اول ژانویه اجرایی شود. در اینجا توضیح میدهیم که این کد چه معنایی دارد، چگونه کار خواهد کرد و ممکن است چه تأثیری بر کاناداییها هنگام خرید مواد غذایی بگذارد.
آییننامه رفتاری فروشگاههای مواد غذایی کانادا چیست؟
آییننامهی رفتاری فروشگاههای مواد غذایی کانادا مجموعهای از استانداردهاست که برای هدایت نحوهی تعامل میان خردهفروشان مواد غذایی و تأمینکنندگان آنها تدوین شده است.
به گفتهی «مایکل گریدن»، مدیرعامل انجمن غذا، سلامت و محصولات مصرفی کانادا و یکی از تدوینکنندگان این آییننامه، هدف اصلی آن ایجاد یک زنجیرهی تأمین مواد غذایی باثباتتر و قابل پیشبینیتر است.
در وبسایت آییننامه فروشگاههای مواد غذایی کانادا آمده است که این چارچوب، روابط تجاری در سراسر زنجیرهی تأمین، از تولیدکنندگان مواد غذایی تا قفسههایی که کاناداییها از آنها خرید میکنند، را پوشش میدهد. همچنین میکوشد رویههایی را که ناعادلانه تلقی میشوند کاهش دهد. از جمله جریمههای معوق، کسر هزینهها به دلیل مشکلات عملیاتی و تغییرات یکجانبهی قراردادها که سالهاست صنعت را با مشکل مواجه کردهاند.
گریدن در گفتگو با سیتیوی نیوز گفت این آییننامه با هدف کاهش تنشها در سیستم، به ویژه در زمینهی کارمزدها و جریمهها، طراحی شده است. او افزود: «بخشی از این پول میتواند دوباره در قیمتگذاری و تبلیغات سرمایهگذاری شود.»
این آییننامه، اصولی مانند مذاکره با «حسن نیت»، پرهیز از تغییرات یکجانبه در توافقها و ایجاد سازوکارهایی برای حل اختلافات را در بر میگیرد. بر اساس وبسایت رسمی آن، هدف نهایی این آییننامه، شفافسازی انتظارات و محافظت از تأمینکنندگان کوچکتر در برابر جریمهها یا هزینههای سنگینی است که از سوی خردهفروشان بزرگتر تحمیل میشود.
حالا چرا این موضوع مهم است؟
صنعت فروشگاههای مواد غذایی کانادا به شدت متمرکز است و تعداد اندکی از فروشگاههای بزرگ، کنترل بخش عمدهای از بازار را در دست دارند. طبق گزارش فدراسیون کشاورزی کانادا، در سال ۲۰۲۲ پنج فروشگاه بزرگ تقریبا ۸۰ درصد سهم بازار کانادا را کنترل میکردند.
گزارش اخیر قیمت غذا که توسط چند دانشگاه کانادایی تهیه شده، پیشبینی میکند که به دلیل مسائلی مانند تجارت و تغییرات اقلیمی، یک خانوادهی چهار نفره در سال ۲۰۲۶ به طور متوسط ۹۹۴.۶۳ دلار بیشتر از امسال برای غذا هزینه خواهد کرد. این رقم معادل حدود ۱۷۵۰۰ دلار در سال است.
در همین حال، طبق نظرسنجی شرکت «نانوس» که برای سیتیوی نیوز انجام شده است، قیمت مواد غذایی، بزرگترین نگرانی مالی در سراسر کشور باقی مانده است. ۴۲ درصد از شرکتکنندگان آن را بزرگترین عامل استرس مالی خود دانستهاند و ۳۷.۵ درصد آن را دومین عامل.
وضعیت فعلی آییننامه فروشگاههای مواد غذایی کانادا چگونه است؟
آییننامه فروشگاههای مواد غذایی کانادا از اول ژانویه به طور کامل اجرایی خواهد شد. یعنی زمانی که نهاد ناظر بر اختلافات، آمادهی دریافت شکایات رسمی اعضا خواهد بود و انتظار میرود تمام بخشهای آییننامه توسط اعضا اجرا شود.
گریدن گفت برای تضمین پاسخگویی، این آییننامه یک داور مستقل به نام «کارن پرود» را تعیین کرده است که اختیار دارد شرکتهایی را که از انطباق با مقررات کوتاهی میکنند، به صورت عمومی معرفی کند. به گفتهی او، این نظارت باید به مصرفکنندگان اطمینان دهد که سیستم به صورت محرمانه و غیرشفاف عمل نمیکند.
طبق وبسایت آییننامهی فروشگاههای مواد غذایی کانادا، دفتر آییننامهی رفتاری بخش فروشگاههای مواد غذایی (OGSCC) براجرای آییننامه نظارت خواهد کرد و از سال ۲۰۲۶ گزارش سالانه منتشر میکند. اگر این چارچوب داوطلبانهی کنونی کافی نباشد، داور میتواند پیشنهاد نظارت دولتی قویتر را بدهد.
شرکتهای بزرگ مواد غذایی که تاکنون آییننامه را امضا کردهاند:
شرکتهای بزرگ فروشگاههای مواد غذایی قبلا به این آییننامه پیوستهاند. Empire Co. Ltd. شرکت مادر Sobeys، اولین خردهفروشی بود که اوایل امسال رسما آییننامهی رفتاری را امضا کرد، در حالی که شرکت تولیدکنندهی محصولات لبنی Lactalis Canada اولین تأمینکنندهای بود که عضو این آییننامه شد.
Metro Inc اعلام کرد که هفتهی گذشته رسما آییننامهی رفتاری صنعت مواد غذایی کانادا را امضا کرده است. سایر خردهفروشیهایی که به این آئیننامه پیوستهاند عبارتند از Loblaw، Walmart و Costco.
این موضوع برای خریداران چه معنایی دارد؟
گریدون گفت که آییننامه فروشگاههای مواد غذایی کانادا میتواند به معنای تنوع بیشتر محصولات برای انتخاب مصرفکنندگان باشد. با این حال، گریدن تأکید کرد که خریداران نباید انتظار کاهش فوری قیمتها را داشته باشند. او گفت: «این تغییر یکشبه اتفاق نمیافتد. مدتی هم طول میکشد تا همه واقعا بفهمند آییننامه چگونه کار میکند.» او افزود که یک سال پس از اجرای آییننامه، صنعت باید در موقعیت بهتری باشد تا ارزیابی کند آیا آییننامه به طور موثر اجرا میشود یا خیر.
گریدن همچنین تأکید کرد که آییننامه هرگز به عنوان ابزاری برای کاهش قیمت طراحی نشده است. «این آییننامه برای تنظیم رابطه بین تأمینکنندگان و فروشگاهها طراحی شده است.» او به مصرفکنندگان هشدار داد که نباید انتظار داشته باشند قیمتها فقط به دلیل وجود این آییننامه کاهش یابد.
گریدن در مورد چگونگی سنجش موفقیت، گفت شاخصهای اولیه شامل کاهش تعداد شکایات و حل سریعتر اختلافات خواهد بود. او گفت: «اگر با گذشت یک سال، میزان شکایات کاهش یابد، این نشان میدهد که همهی طرفها در این فرایند مشارکت دارند. اگر مسائل، قبل از رسیدن به مرحلهی حل رسمی، از طریق گفتگو رفع شوند؛ این همان چیزی است که آییننامه برای آن طراحی شده است.»
منبع: سیتیوی
