همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، شورای امنیت سازمان ملل پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی برای جلوگیری از اعمال تحریم های سازمان ملل علیه ایران را رد کرد. بر این اساس، همه قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت درباره ایران دوباره اجرایی و معتبر خواهند بود.
رای هرکدام از اعضای شورای امنیت چه بود؟
شورای امنیت سازمان ملل درباره پیش‌نویس قطعنامه‌ای که از سوی جمهوری کره جنوبی به‌عنوان رئیس شورا ارائه شده بود و هدف آن ادامه رفع تحریم های سازمان ملل علیه ایران در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود، رأی‌گیری کرد.
چهار رأی مثبت (موافق تداوم رفع تحریم‌ها):
- الجزایر
- چین (عضو دائم شورا)
- پاکستان
- روسیه (عضو دائم شورا)
نه رأی منفی (مخالف رفع تحریم‌ها و موافق فعال شدن مکانیسم ماشه):
- دانمارک
- فرانسه (عضو دائم شورا و از بانیان فعال شدن مکانیسم ماشه)
- یونان
- پاناما
- سیرا لئون
- اسلوونی
- سومالی
- بریتانیا (عضو دائم شورا و از بانیان فعال شدن مکانیسم ماشه)
- ایالات متحده (عضو دائم شورا)
دو رأی ممتنع:
- گویان
- جمهوری کره جنوبی (رئیس دوره‌ای شورا)
واکنش اسرائیل به رای شورای امنیت سازمان ملل
اسرائیل پس از رأی شورای امنیت سازمان ملل برای اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران، از جامعه جهانی خواست تا مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شوند. «گیدون سار»، وزیر امور خارجه اسرائیل، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز نیست. همچنین هدف آن، دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است.
واکنش آمریکا به رای شورای امنیت
«دوروتی شی»، نماینده آمریکا در شورای امنیت، در سخنرانی خود تأکید کرد که جهان باید با یک صدا، رهبران ایران را تحت فشار قرار دهد تا مسیر صلح و رفاه برای مردم این کشور را انتخاب کنند.
شی با اشاره به خودداری ایران از اجرای اقدامات نظارتی آژانس در چارچوب برجام و اجرای موقت پروتکل الحاقی گفت: «اروپایی‌ها می‌توانستند از سال ۲۰۱۹ مکانیزم ماشه را فعال کنند. اما ابتدا دیپلماسی فشرده‌ای را دنبال کردند. در ماه ژوئیه، سه کشور اروپایی پیشنهاد کردند مکانیزم ماشه تمدید شود، مشروط بر اینکه ایران اقدامات لازم برای رفع نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا را انجام دهد، به تعهدات خود در قبال آژانس عمل کند و دیپلماسی مستقیم با ایالات متحده را از سر بگیرد.»
وی افزود: «دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، همواره بر آمادگی کشورش برای گفت‌وگوی مستقیم، معنادار و زمان‌مند با ایران تأکید کرده است، چه پیش از پایان روند فعال شدن مکانیسم ماشه در ۲۷ سپتامبر و چه پس از آن. وظیفه جامعه بین‌المللی است که تلاش‌های ایران برای فرار از پاسخگویی را نپذیرد.»
واکنش ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه
در همین رابطه، وزارت امور خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای، اقدام فرانسه، آلمان و بریتانیا در تلاش برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت و فعال شدن مکانیسم ماشه از طریق آنچه «سوءاستفاده از سازوکار حل‌وفصل اختلاف برجام» خوانده شده، را غیرقانونی، ناموجه و تحریک‌آمیز توصیف کرد.
در این بیانیه آمده:
ایران اعلام کرد که بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده، خلاف حقوق بین‌الملل و تضعیف‌کننده روندهای دیپلماتیک است. همچنین مسئولیت پیامدهای آن بر عهده آمریکا و سه کشور اروپایی خواهد بود. این اقدام بدون اجماع و علی‌رغم مخالفت جدی برخی اعضای شورا انجام شده و اعتبار شورای امنیت را تضعیف می‌کند.
وزارت خارجه ایران تأکید کرد که برنامۀ هسته‌ای کشور صلح‌آمیز است. درنتیجه تهران حق پاسخ متناسب به اقدامات غیرقانونی را برای خود محفوظ می‌داند. همچنین از کشورهای مسئول خواسته شده است که با این اقدام همراهی نکرده و آن را مردود بدانند.
ایران بار دیگر مسیر دیپلماسی را باز اعلام کرده، اما هشدار داد که اروپا به جای اتخاذ موضع مستقل، دنباله‌روی سیاست‌های آمریکا شده است.
توافقات جدید ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
ایران روز گذشته در آخرین لحظه تصمیم گرفت پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که همراه با چین، روسیه و چند کشور دیگر برای رأی‌گیری در نشست سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده بود، پس بگیرد. این قطعنامه حمله به تأسیسات هسته‌ای را ممنوع می‌کرد.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند ایالات متحده برای جلوگیری از تصویب این قطعنامه، در پشت صحنه لابی شدیدی انجام داد و حتی تهدید کرد در صورت تصویب و محدود شدن حقوق اسرائیل در آژانس، بودجه کمک‌های مالی خود به این نهاد را کاهش خواهد داد.
این اقدام در حالی رخ داد که هم‌پیمانان آمریکا روند فعال‌سازی «سازوکار ماشه» برای بازگرداندن تحریم های سازمان ملل علیه ایران را آغاز کرده‌اند. «رضا نجفی»، سفیر ایران در سازمان ملل، در نشست آژانس اعلام کرد که ایران «با روحیه حسن نیت و تعامل سازنده و به درخواست چند کشور عضو» بررسی این پیش‌نویس را به سال آینده موکول کرده است.
آیا ایران فرصت دیگری برای لغو فعال شدن مکانیسم ماشه دارد؟
با این حال تهران و قدرت‌های مهم اروپایی هنوز هشت روز فرصت دارند تا برای توافق بر سر تعویق این تحریم‌ها تلاش کنند.
در همین راستا، «جیمز بیز» سردبیر حوزه دیپلماتیک الجزیره نیز گفت که رأی شورای امنیت مبنی بر اجازه بازگشت تحریم‌ها به معنای «پایان کامل مذاکرات» نیست، زیرا طرفین کمی بیش از یک هفته فرصت دارند تا به یک توافق نهایی برسند.
