در یک محله‌ی آرام و سرسبز در حومه‌ی تورنتو، زنی ۳۰ ساله از افغانستان بیشتر بعدازظهرها را پای تلفن می‌گذراند، به امید اینکه بتواند با دو خواهر و برادر کوچک‌تر و پدرش تماس بگیرد. آن‌ها در افغانستان نیستند. بلکه تنها چند مایل آن‌طرف‌تر، آن سوی مرز در آمریکا، به دلیل سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ، در بازداشت اداره مهاجرت و گمرک (ICE) نگهداری می‌شوند. سه نفرشان ماه‌هاست در سلول‌های شلوغ مانده‌اند. همچنین به گفته‌ی وکلای‌شان در یک بن‌بست اداری میان کانادا و آمریکا گیر افتاده‌اند.
به گفته‌ی وکیل آمریکایی‌شان به بی‌بی‌سی، آن‌ها واجد شرایط پناهندگی در کانادا هستند. چون بستگان نزدیک‌شان به طور قانونی در این کشور پناهنده‌اند؛ اما فقط می‌توانند درخواست خود را در مرز زمینی ثبت کنند. با این حال، مقام‌های آمریکایی اصرار دارند که تنها در صورتی آزاد می‌شوند که از طریق هوایی وارد کانادا شوند؛ کاری که بدون ویزا برایشان ممکن نیست.
درخواست ویزای آن‌ها هنوز در دست بررسی است و فعلا در شرایط بلاتکلیف مانده‌اند. نه می‌توانند در کانادا درخواست پناهندگی بدهند و نه از خطر اخراج از آمریکا در امان هستند. عسل در خانه‌اش در نزدیکی تورنتو، هر کاری کرده تا آن‌ها آزاد شوند. (بی‌بی‌سی به دلیل اینکه خانواده‌ی او به یک اقلیت قومی و مذهبی در افغانستان تعلق دارند که تحت آزار قرار گرفته‌اند، از نام مستعار استفاده کرده است.) او برای پیگیری پرونده، وکیل‌هایی در هر دو کشور گرفته است. حتی پیشنهاد داده هزینه‌ی انتقال آن‌ها توسط ماموران ICE تا مرز کانادا و آمریکا را خودش بپردازد، اما نتیجه‌ای نگرفته است.
گرفتار در تغییرات سریع سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ
وکلای خانواده و کارشناسان می‌گویند این پرونده نشان می‌دهد چگونه برخی از پناهجویان در نتیجه‌ی تغییرات سریع سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ گرفتار شده‌اند. این موضوع همچنین پرسش‌هایی را درباره‌ی مسوولیت کانادا در تسریع ورود افرادی که در بازداشت ICE هستند و پیوند خانوادگی با این کشور دارند، مطرح کرده است.
در همین حال، اعضای خانواده‌ی عسل طبق اعمال سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ ممکن است به افغانستان یا کشوری ثالث که خودشان انتخاب نکرده‌اند فرستاده شوند. به گفته‌ی وکیل آمریکایی آن‌ها، «جودی گودوین»، «ترسناک‌ترین سناریو همین است». او می‌گوید: «این تصمیم، آن‌ها را در معرض خطر انتقال به جایی نامعلوم قرار می‌دهد، بدون هیچ تضمینی برای امنیت‌شان.» عسل توضیح می‌دهد که پدرش به عنوان پیمانکار با نیروهای آمریکایی همکاری کرده بود و در صورت بازگردانده شدن به افغانستان، ممکن است هدف طالبان قرار بگیرد.
طی هشت ماه گذشته، «خانم گودوین» تلاش کرده تا مقام‌های آمریکایی را از بازگرداندن این خانواده به کشورشان باز دارد. در همین زمان، وکلای آن‌ها در کانادا نیز برای گرفتن ویزای لازم جهت سوار شدن به هواپیما فشار آورده‌اند. طبق توافق مهاجرتی میان کانادا و آمریکا، موسوم به «توافق کشور ثالث امن»، مهاجرانی که ویزا ندارند باید درخواست پناهندگی خود را در مرز زمینی ثبت کنند.
شرایط بازداشت در ICE شوکه‌کننده است
عسل هر زمان که بتواند با خانواده‌ی تحت بازداشتش صحبت می‌کند. اداره ICE ملاقات آنلاین را مجاز کرده است. درنتیجه او اغلب می‌تواند با خواهر ۱۸ ساله‌اش تماس بگیرد. در یکی از تماس‌های اخیر، که با آیپدی انجام شد که او با حدود ۸۰ هم‌سلولی دیگر به اشتراک می‌گذارد، خواهرش از جزئیات زندگی روزمره گفت. کارهای روزمره‌ای همانند: تلاش برای خواب راحت شبانه، شستن لباس‌ها فقط برای اینکه سرگرم بماند و سپس در میان حرف‌ها از شدت فشار و ناراحتی به گریه افتاد. در پرونده‌های حقوقی کانادایی که با بی‌بی‌سی به اشتراک گذاشته شده، او نوشته است که از شرایط بازداشت در ICE «شوکه» شده است.
شرایط سخت بازداشت و نقض حقوق انسانی
او گفته است: «هر جنبه‌ای از زندگی ما تحت کنترل است، در حالی که ما مجرم نیستیم.» او توضیح می‌دهد که چگونه مورد بازرسی بدنی قرار می‌گیرند، غذایی که دریافت می‌کنند «تقریباً غیرقابل خوردن» است. همچنین زندانیانی که از خوردن غذا خودداری می‌کنند، با تهدید «سلول انفرادی» روبه‌رو می‌شوند. این شرایط، به گفته کارشناسان، نتیجه‌ی مستقیم سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ است که باعث افزایش بازداشت مهاجران و تشدید سختگیری در روند رسیدگی به پرونده‌ها شده است.
واکنش دولت آمریکا به انتقادات از سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ
بی‌بی‌سی از ICE درخواست توضیح کرد. مقام‌های دولت آمریکا پیش‌تر گزارش‌ها درباره شرایط نامناسب بازداشتگاه‌های مهاجران را رد کرده و آن‌ها را نادرست خوانده‌اند. با این حال، فعالان حقوق بشر می‌گویند قوانین جدید مهاجرتی آمریکا در دولت ترامپ نه تنها روند آزادی مهاجران را کند کرده، بلکه موجب افزایش موارد بازداشت طولانی‌مدت در مراکز ICE شده است.
عسل و دیگر اعضای خانواده می‌گویند برای به دست آوردن اطلاعاتی درباره وضعیت سلامتی افراد بازداشتی، از جمله برادر کوچک‌تر که به دلیل تشنج ۱۰ روز در بیمارستان بستری شده و اکنون دوباره به بازداشتگاه ICE بازگردانده شده، با مشکل روبه‌رو هستند.
تاخیر در روند پیگیری پرونده مهاجران
عسل به بی‌بی‌سی گفت بخش اول خانواده، شامل خودش و دو خواهر و برادرش، در فوریه ۲۰۲۳ وارد کانادا شدند. مقصد اصلی آن‌ها کانادا بود؛ پس از آنکه با اکراه و در پی شدت گرفتن خشونت‌ها بعد از تسلط طالبان مجبور به ترک افغانستان شدند. آن‌ها ابتدا به ایران رفتند و از آنجا راهی برزیل شدند. سپس خود را به آمریکا رساندند، جایی که چهار روز در بازداشت ICE نگه داشته شدند. همچنین بعد به سمت مرز شمالی رفتند و از طریق «رُکسام رود»، که در آن زمان یکی از مسیرهای پررفت و آمد اما غیررسمی میان ایالت نیویورک و کبک بود، وارد کانادا شدند. پس از ورود، توانستند با موفقیت درخواست پناهندگی بدهند. عسل می‌گوید: «اینجا امن است. امنیت وجود دارد و جامعه‌ی خوبی هم دارد.»
اعمال قوانین جدید مهاجرتی آمریکا با روی کار آمدن ترامپ
در اوت ۲۰۲۴، چند عضو دیگر خانواده توانستند افغانستان را ترک کنند و با پیمودن مسیری مشابه، خود را به کانادا برسانند. اما زمانی که آخرین گروه، شامل پدر و مادر و سه خواهر و برادر عسل، راهی شدند، شرایط سیاسی در آمریکای شمالی تغییر کرده بود. مسیر «رُکسام رود» بسته شده بود. همچنین آمریکا نیز با موجی از مهاجران در مرز جنوبی‌اش دست و پنجه نرم می‌کرد.
پس از ناکامی در ورود قانونی به آمریکا از طریق مکزیک، اعضای باقی‌مانده‌ی خانواده در دسامبر با پرداخت پول به قاچاقچیان از مرز عبور کردند و سپس خود را به مقامات تسلیم کردند. در فوریه، مادر عسل و یکی از خواهرانش اندکی پس از روی کار آمدن ترامپ و امضای فرمان اجرایی او برای گسترش بازداشت و اخراج مهاجران آزاد شدند. این فرمان بخشی از سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ بود که با هدف سخت‌تر کردن روند پذیرش پناهجویان اجرا شد.
اما سه عضو دیگر خانواده همچنان به دلیل اجرای قوانین جدید مهاجرتی آمریکا در بازداشت ICE هستند. به گفته‌ی خانم گودوین، مقام‌های آمریکایی طبق این سیاست‌ها از آزاد کردن آن‌ها خودداری می‌کنند. او تأکید کرد که دلیل آزادی نیافتن آن‌ها تنها «بدشانسی زمانی» بوده است. خانم گودوین می‌گوید یکی از مسوولان به او گفته است: «فقط به کارهای اداری‌شان به موقع رسیدگی نشد.»
قوانین جدید مهاجرتی آمریکا، چالشی بزرگ برای مقام‌های کانادایی
یک مقام ارشد وزارت امنیت داخلی آمریکا (DHS) در پاسخ به پرسش‌های بی‌بی‌سی درباره‌ی پرونده‌ی این خانواده گفت: «اگر آن‌ها درخواست خروج داوطلبانه بدهند، ICE با خوشحالی آن‌ها را به کشور مبداشان بازمی‌گرداند.» او افزود آمریکا «قرار نیست مهاجران غیرقانونی که در کشور ما به دنبال پناهندگی هستند را به کانادا تحویل بدهد و برعکس. این بخشی از همکاری و همسایگی درست است.»
«آدام سادینسکی»، یکی از وکلای کانادایی خانواده به همراه «مورین سیلکاف» مستقر در تورنتو، گفت کانادا این فرصت را دارد که به خانواده اجازه دهد دوباره کنار هم باشند. او به بی‌بی‌سی گفت: «ما نمی‌خواهیم کانادا در این نوع رفتار شریک شود. همچنین نتیجه‌ی احتمالی این باشد که آن‌ها به کشورهایی فرستاده شوند که سابقه‌ی فاجعه‌بار حقوق بشری دارند.»
«سادینسکی» همچنین استدلال کرد که اجازه‌ی ورود این خانواده به کانادا با «توافق کشور ثالث امن» هم‌راستا است. زیرا این توافق شامل استثناهایی برای پیوستن دوباره‌ی اعضای خانواده می‌شود.
واکنش وزارت مهاجرت کانادا به پرونده خانواده افغان
وزارت مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا در بیانیه‌ای به بی‌بی‌سی اعلام کرد که به دلیل قوانین حفظ حریم خصوصی نمی‌تواند درباره‌ی پرونده‌ی این خانواده اظهار نظر کند.
وکیل مهاجرت، «ریچارد کورلند»، می‌گوید این پرونده برای مقام‌های کانادایی چالشی پیچیده ایجاد کرده است. او که در این پرونده دخالتی ندارد، به بی‌بی‌سی گفت اجازه دادن به ورود این خانواده می‌تواند برای سایر افرادی که در بازداشت ICE هستند و پیوندی با کانادا دارند، سابقه‌ای حساس ایجاد کند. او پرسید: «چطور می‌توان به یک خانواده گفت “بله” و به دیگران “نه”؟»
با این حال، کورلند افزود که هم کانادا و هم آمریکا وظیفه دارند اطمینان دهند این خانواده به افغانستان بازگردانده نخواهد شد. او گفت: «اینکه آمریکا هنوز پرواز به کابل را منتفی ندانسته، بی‌رحمانه است. مقامات آمریکایی به‌خوبی می‌دانند چه بلایی در انتظار آن‌هاست، چون بیش از ۲۰ سال در کابل حضور داشتند.»
کارشناسان می‌گویند شرایط فعلی بخشی از پیامدهای مستقیم سیاست های مهاجرتی دولت ترامپ و اجرای قوانین جدید مهاجرتی آمریکا است که آزادی برخی مهاجران بازداشت‌شده را به تعویق انداخته است. در نتیجه، سه عضو خانواده‌ی عسل همچنان در بازداشت ICE باقی مانده‌اند. در حالی که او و چند تن از بستگانش در کانادا با نگرانی منتظر حل این پرونده‌اند.
عسل می‌گوید: «باور کنید بیشتر شب‌ها نمی‌توانم بخوابم. فقط امیدوارم مقامات کانادایی وارد عمل شوند و ما را در این وضعیت تنها نگذارند.»
منبع: بی‌بی‌سی
