پس از وعده طالبان برای محدود کردن دسترسی به اینترنت به‌عنوان بخشی از سرکوب «فعالیت‌های غیراخلاقی»، روز سه‌شنبه شاهد قطع اینترنت افغانستان در سطحی گسترده بودیم؛ اقدامی که نگرانی‌ها از انزوای میلیون‌ها نفر تحت حاکمیت سخت‌گیرانه طالبان را افزایش داده است.
سازمان ناظر اینترنت «نت‌بلاکس» اعلام کرد که از اواخر دوشنبه چندین شبکه اصلی در افغانستان دچار اختلال شده و خدمات تلفنی نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. این نهاد وضعیت را «قطع کامل اینترنت» توصیف کرده و آن را نمونه‌ای آشکار از محدودیت اینترنت در افغانستان دانست که زندگی بیش از ۴۳ میلیون نفر جمعیت کشور را مختل کرده است.
هیچ راه ارتباطی با داخل کشور وجود ندارد
برخی افغان‌های مقیم خارج به سی‌ان‌ان گفتند قادر به برقراری تماس با خانواده‌های خود در داخل کشور نیستند. همچنین صبح سه‌شنبه نیز داده‌های پروازی نشان داد چندین پرواز ورودی به کابل لغو شده است.
«محمد هادی»، یک افغان ۳۰ ساله که از سال ۲۰۱۹ در دهلی، پایتخت هند زندگی می‌کند، به سی‌ان‌ان گفت: «از دیروز هیچ ارتباطی با حتی یک نفر هم وجود ندارد. هیچ راهی برای صحبت کردن و مطمئن شدن از اینکه آنها سالم هستند یا نه وجود ندارد.»
هادی از احساس وحشت گسترده در میان افغان‌های مقیم خارج سخن گفت که ناگهان ارتباطشان را با عزیزانشان از دست داده‌اند. او گفت: «این وضعیت همه چیز را مختل کرده است؛ قبلا حداقل می‌توانستیم تماس بگیریم.»
شبکه‌ی خبری طلوع نیوز در کابل گزارش داد که قطع اینترنت افغانستان به شدت عملیات آنها را تحت تاثیر قرار داده است. همچنین خبرگزاری‌های بین‌المللی آسوشیتد پرس و فرانسه (AFP) اعلام کردند که قادر به تماس با دفاتر خود در پایتخت کابل نبوده‌اند. طلوع نیوز به مردم توصیه کرد برای دریافت آخرین اخبار صفحات شبکه‌های اجتماعی آن را دنبال کنند. زیرا انتظار می‌رود شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی این شبکه نیز دچار اختلال شوند.
به نظر می‌رسد این قطعی گسترده‌ترین و هماهنگ‌شده‌ترین خاموشی‌های مخابراتی در افغانستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ باشد. همچنین نگرانی‌ها از بازگشت به محدودیت‌های دوره‌ی پیشین طالبان، که در آن تلویزیون، ماهواره‌ها و دیگر وسایل ارتباط جمعی به‌عنوان بخشی از مبارزه با «بی‌اخلاقی» ممنوع شده بودند را افزایش داده است.
توقف خدمات مخابراتی تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داشت
علت قطع اینترنت افغانستان و وسعت آن هنوز به طور دقیق روشن نیست. تلاش سی‌ان‌ان برای تماس با مقامات طالبان از طریق اپلیکیشن پیام‌رسان موفقیت‌آمیز نبوده است. همچنین تاکنون هیچ بیانیه‌ی رسمی‌ای از سوی این گروه منتشر نشده است.
طالبان از زمان به قدرت رسیدن در ۲۰۲۱، محدودیت‌های متعددی بر اساس تفسیر خود از قوانین شریعت اسلامی اعمال کرده‌اند. یک مقام طالبان اعلام کرد که توقف خدمات مخابراتی تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داشت.
«حاجی زید»، فرماندار استان شمالی بلخ، در بیانیه‌ای اعلام کرد که «سیستمی جایگزین در داخل کشور برای نیازهای ضروری» ایجاد خواهد شد. او توضیح نداد منظور از «فعالیت‌های غیراخلاقی» چیست. زید همچنین گفت: «این دستور از سوی «مولوی هیبت‌الله آخوندزاده»، رهبر منزوی طالبان صادر شده است.»
«وحیده فیضی»، خبرنگار افغان مقیم دانمارک، در مورد اثرات شخصی قطع ارتباط با خانواده‌اش گفت: «تنها چند ساعت از قطع اینترنت افغانستان گذشته، اما برای من انگار یک عمر گذشته است.» فیضی همچنین در این رابطه ادامه داد: «هر روز بعد از کار، صدای مادر و پدرم به من آرامش می‌داد. شاید همیشه از اینترنت کند افغانستان شکایت می‌کردیم، اما امروز فهمیدم که حتی اینترنت ناقص و همان لحظات ساده‌ی تماس‌های تصویری چه نعمت بزرگی بودند.»
فعالان هشدار دادند که این خاموشی می‌تواند پیامدهای ویرانگری برای افغانستان داشته باشد. کشوری که در بحران انسانی شدیدی به سر می‌برد و این بحران از زمان به قدرت رسیدن طالبان در ۲۰۲۱ و پس از خروج پرهرج و مرج ایالات متحده تنها بدتر شده است.
طالبان، زنان و دختران را هدف قرار داده است
گزارشی از ماموریت کمک‌رسانی سازمان ملل در افغانستان (UNAMA) اعلام کرده است که طالبان به‌طور گسترده حقوق بشر را محدود کرده است. همچنین به شکل نامتناسبی زنان و دختران را هدف قرار داده‌اند و «فضای ترس و ارعاب» ایجاد کرده‌اند. اوایل این ماه، طالبان کتاب‌های نوشته‌شده توسط زنان را از سیستم آموزشی دانشگاه‌ها حذف کرده و همچنین تدریس حقوق بشر و آزار جنسی را ممنوع کردند.
قطع اینترنت افغانستان و تهدید آموزش آنلاین دختران
از زمانی که طالبان تحصیل دختران پس از پایه ششم را ممنوع کردند، بسیاری از آنها به کلاس‌های آنلاین ارائه‌شده توسط معلمان خارج از کشور یا سازمان‌های خیریه متکی بودند. اما اکنون با قطع اینترنت افغانستان این فرصت نیز به خطر افتاده است. دختران عملاً از ادامه تحصیل پس از ۱۲ سالگی محروم شده‌اند و آخرین مسیر باقی‌مانده برای آموزش بیشتر، یعنی دوره‌های مامایی، در اواخر ۲۰۲۴ تعطیل شد.
واکنش دانشجویان و خانواده‌ها به قطع اینترنت افغانستان
یک دانشجوی دانشگاه به بی‌بی‌سی گفت: «بعد از ممنوع شدن دوره مامایی، چاره‌ای جز تحصیل آنلاین نداشتم. وقتی شنیدم اینترنت قطع شده، دنیا برایم تاریک شد.»
همچنین مردی در استان تخار که در حوزه تبدیل ارز فعالیت می‌کند، گفت کلاس‌های آنلاین زبان انگلیسی دخترانش مختل شده است: «آخرین فرصت آنها برای تحصیل از بین رفت.»
زنی دیگر نیز اظهار داشت که به دلیل قطع اینترنت خانگی نتوانسته در کلاس‌های آنلاین شرکت کند: «امید داشتم تحصیلاتم را تمام کنم و یک شغل آنلاین پیدا کنم، اما آن رویا هم نابود شد. بدون دسترسی به اینترنت نمی‌دانم چه اتفاقی خواهد افتاد.»
قطع ارتباط مردمان افغانستان با جهان
«سابینا چودری»، مدیر ارتباطات سازمان زنان برای زنان افغان (WAW)، در گفتگو با سی‌ان‌ان گفت: «این قطعی نه‌تنها میلیون‌ها افغان را ساکت کرده، بلکه خط ارتباطی حیاتی آنها با جهان خارج را نیز خاموش کرده است.»
پیامدهای اقتصادی و بانکی قطع اینترنت افغانستان
مقامات دیپلماتیک به بی‌بی‌سی اعلام کرده‌اند که قطع اینترنت افغانستان می‌تواند سیستم‌های بانکی و تجارت الکترونیک در سراسر کشور را مختل کند. چندین شهروند کابل نیز گفته‌اند که اینترنت فیبر نوری‌شان حوالی ساعت ۱۷:۰۰ به وقت محلی (۱۲:۳۰ به وقت گرینویچ) از کار افتاده است. این اتفاق درست در پایان روز کاری رخ داد. درنتیجه بسیاری از مردم تا صبح سه‌شنبه، زمانی که فعالیت‌های بانکی و تجاری باید از سر گرفته می‌شد، متوجه ابعاد واقعی این قطعی نشدند.
بررسی فیلتر اینترنت فیبر نوری
کابل‌های فیبر نوری که بخش عمده‌ای از اینترنت جهانی بر پایه آنها کار می‌کند، داده‌ها را با سرعت بسیار بالا منتقل می‌کنند. طبق گزارش بی‌بی‌سی، کمیته‌ای در کابل مأمور شده تا امکان «فیلتر کردن» اینترنت فیبر نوری را برای جلوگیری از آنچه طالبان «فعالیت‌های غیراخلاقی» می‌نامد، بررسی کند. این کمیته همچنین وظیفه دارد مشخص کند که آیا ممنوعیت کامل فیبر نوری در سراسر کشور اعمال شود یا خیر.
افغانستان در کنار کره شمالی؟
«حمید حیدری»، سردبیر پیشین شبکه خبری 1TV افغانستان، پس از قطعی اینترنت در روز دوشنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تنهایی سراسر کشور را فرا گرفته است.» او افزود: «افغانستان اکنون رسماً در رقابت با کره شمالی برای قطع اینترنت در جایگاه اول قرار گرفته است.»
استارلینک، تنها امید برای شکستن محدودیت اینترنت در افغانستان
«مریم سلیمان‌خیل»، عضو دولت افغانستان در تبعید، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «سکوت آنلاین بدون حضور صدای افغان‌های داخل کشور کرکننده است. ارتباط آنها قطع شده و جهان بدون آنها در تاریکی فرو رفته است.» او تأکید کرد که استارلینک تنها راه شکستن زنجیرهای سانسور و محدودیت اینترنت طالبان است و از «ایلان ماسک» خواست تا «در سمت درست تاریخ بایستد.» با این حال، طبق اطلاعات وب‌سایت شرکت، خدمات استارلینک در حال حاضر در افغانستان فعال نیست.
محدودیت اینترنت در افغانستان تازه‌ترین نمونه از موج محدودیت‌هایی است که طالبان از زمان بازگشت به قدرت در سال ۲۰۲۱ بر زندگی مردم تحمیل کرده‌اند.
