تصور کنید وارد اتاق عمل می‌شوید و می‌بینید که یک ربات، با دقتی بی‌نظیر و بدون کمک انسان، در حال انجام یک جراحی پیچیده است. جراحی با هوش مصنوعی که تا دیروز فقط در فیلم‌های علمی تخیلی دیده می‌شد، حالا به لطف دستاورد شگفت‌انگیز محققان دانشگاه «جانز هاپکینز» به واقعیت تبدیل شده است.
رباتی که بدون دخالت انسان جراحی می‌کند!
تیم پژوهشی موفق شده‌اند یک ربات جراح خودکار بسازند که به‌تنهایی و با موفقیت کامل، یکی از حساس‌ترین مراحل عمل برداشتن کیسه صفرا را انجام داده است. این ربات، تلفیقی از دقت بی‌نقص ماشین و هوش یک جراح متخصص است و فراتر از یک دستگاه برنامه‌ریزی‌شده عمل می‌کند.
بر اساس گزارشی که در نشریه معتبر «ساینس رباتیکز» منتشر شده، این ربات جراح توانست در شرایط غیرمنتظره و چالش‌برانگیز، درست مانند یک پزشک باتجربه، تصمیم‌گیری کرده و خودش را با وضعیت جدید وفق دهد. حتی جالب‌تر اینکه به دستورات صوتی تیم پزشکی گوش می‌داد و از آن‌ها یاد می‌گرفت!
جراحی با هوش مصنوعی، سرآغاز دورانی جدید در علم پزشکی است. دورانی که در آن، دیدن ربات‌های جراح کاملاً مستقل در اتاق‌های عمل به امری عادی تبدیل خواهد شد.
ربات جراح خودکار با قابلیت درک صدا
این ربات جراح خودکار که «SRT-H» نام گرفته، با نمونه‌های قبلی خود کاملا متفاوت است و تنها یک ماشین برنامه‌ریزی شده نیست. به گفته «اکسل کریگر»، متخصص رباتیک پزشکی و یکی از مدیران پروژه، سیستم قبلی آن‌ها با نام «STAR» در سال ۲۰۲۲ یک عمل را با موفقیت انجام داد. اما کاملاً به یک محیط کنترل‌شده و دستورات از پیش تعیین‌شده وابسته بود.
او این سیستم جدید را به آموزش رانندگی به یک ربات تشبیه می‌کند که می‌تواند در هر شرایطی تصمیم درست بگیرد. «SRT-H» با استفاده از یک معماری هوش مصنوعی پیشرفته، مشابه فناوری به کار رفته در «ChatGPT»، توانایی درک عمیق مراحل جراحی را پیدا کرده است.
این ربات با تماشای فیلم عمل‌های واقعی جراحان انسانی و تحلیل توضیحات آن‌ها آموزش دیده و حتی می‌تواند به دستورات صوتی مانند «سر کیسه صفرا را بگیر» واکنش نشان دهد. همچنین از این بازخوردها برای یادگیری و بهبود عملکرد خود استفاده کند.
از آموزش تا اجرای موفق عمل برداشتن کیسه صفرا
فرآیند آموزش این ربات جراح خودکار بسیار جامع بوده است. در ابتدا، ربات وظایف ساده‌تری مانند کار با سوزن و بخیه زدن را یاد گرفت. اما عمل برداشتن کیسه صفرا، یک چالش بسیار بزرگتر بود که شامل ۱۷ وظیفه پیچیده و به هم پیوسته، از جمله شناسایی دقیق عروق، قرار دادن گیره‌ها و بریدن بافت‌ها می‌شد.
مطالعات نشان می‌دهد که پس از دوره آموزش، «SRT-H» توانست این عمل پیچیده را با دقت ۱۰۰ درصدی روی نمونه‌های دیگر هم انجام دهد. اگرچه زمان عمل کمی طولانی‌تر از یک جراح انسان بود، اما نتایج نهایی از نظر کیفیت با کار یک متخصص باتجربه برابری می‌کرد.
«جی وونگ برایان کیم»، نویسنده اصلی مقاله، موفقیت جراحی با هوش مصنوعی را یک «جهش بزرگ» می‌داند که نشان می‌دهد مدل‌های هوش مصنوعی به اندازه‌ای قابل اعتماد شده‌اند که بتوان از آن‌ها برای جراحی خودکار بهره برد.
چشم‌انداز آینده جراحی با هوش مصنوعی
این موفقیت ثابت کرد که انجام رویه‌های پیچیده جراحی توسط یک ربات جراح خودکار امکان‌پذیر است. این سیستم حتی در شرایط غیرمنتظره مانند تغییر موقعیت اولیه یا وجود مایعاتی شبیه خون در محیط عمل، عملکردی بی‌نقص از خود به نمایش گذاشت.
به طور کلی، جراحی با هوش مصنوعی راه را برای آینده‌ای هموار می‌کند که در آن ربات‌ها می‌توانند به عنوان دستیارانی هوشمند در کنار جراحان فعالیت کنند یا حتی عمل‌های کامل را به صورت مستقل انجام دهند. تیم تحقیقاتی اکنون قصد دارد این سیستم را برای انواع بیشتری از جراحی‌ها آموزش دهد. همچنین قابلیت‌های آن را گسترش دهد.
منبع: neurosciencenews
