این هفته، در یکی از دورافتاده‌ترین مناطق کشور و در بیش از ۳۰۰۰ کیلومتری شمال پایتخت، سربازان، کشتی‌ها و هواپیماهای نیروهای مسلح کانادا گرد هم آمدند تا به انجام رزمایش سالانه بپردازند. این رزمایش که با نام عملیات نانوک کانادا (Operation Nanook) شناخته می‌شود، امسال به دلیل تغییرات ژئوپلیتیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از جمله این تغییرات می‌توان به جاه‌طلبی‌های روزافزون چین در قطب شمال، برنامه‌های نخست وزیر کارنی برای افزایش قابلیت‌های ارتش و کشفیات جدید مواد معدنی در قطب شمال اشاره کرد.
در رزمایش اخیر ارتش کانادا در قطب شمال، یک بالگرد گارد ساحلی و جدیدترین کشتی گشت دریایی HMCS William Hall، که اخیراً به آب انداخته شده، توانستند ظرف تنها چند ساعت موقعیت یک کشتی مشکوک را در یک خلیج کوچک به‌طور فرضی شناسایی کنند.
جغرافیای سیاسی شمال تغییر کرده است
هدف از رزمایش ارتش کانادا در قطب شمال، آمادگی برای مقابله با حرکت کشتی‌های خارجی در نزدیکی مراکز نظامی کانادا بود؛ کشتی‌هایی که نه دیده می‌شوند و نه متوقف. هرچند عجیب به نظر می‌رسد، اما کشتی‌ها معمولاً با فرستنده‌های خاموش از قطب شمال عبور می‌کنند. آنها تا حد زیادی نامرئی بوده و لزوماً توسط سیستم‌های ماهواره‌ای و نظارتی کانادا دیده نمی‌شوند.
این موضوع برای کانادا نگران‌کننده است. آن هم درست در زمانی که دشمنان دیرینه این کشور علاقه زیادی به ذخایر غنی مواد معدنی قطب شمال از خود نشان می‌دهند. علاوه بر این، افتتاح مسیرهای کشتیرانی جدید و میان‌بر بین آسیا، آمریکای شمالی و اروپا از طریق گذرگاه شمال غربی هم، باعث ایجاد نگرانی هایی برای دولت کانادا در مورد نفوذ بعضی از کشورها در این منطقه شده است.
به گفته «استفانی کاروین»، مقام پیشین امنیت ملی و استاد دانشگاه کارلتون (Carleton University): «منظور از برخی کشورها، روسیه و چین هستند. چین برنامه‌ای بلندپروازانه برای کنترل بخش قابل‌توجهی از عناصر کمیاب و برخی از غنی‌ترین ذخایر مواد معدنی حیاتی جهان از جمله مس، نیکل، لیتیوم، گرافیت و کبالت و استخراج آنها دارد. به همین دلیل این کشور به دنبال سرمایه‌گذاری گسترده در قطب شمال کانادا است؛ موضوعی که باعث شده اهمیت رزمایش ارتش کانادا در قطب شمال و برگزاری سالانه عملیات نانوک کانادا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.»
تعقیب کشتی‌های چینی توسط نیروی دریایی کانادا
علاقه روزافزون چین به قطب شمال توسط ارتش و گارد ساحلی کانادا از نزدیک رصد شده است. اوایل تابستان امسال، نیروی هوایی مراقب یک کشتی تحقیقاتی چینی بود که برای دومین سال پیاپی به آب‌های قطب شمال برگشته بود.
داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهد که یک هواپیمای نظارتی کانادایی هنگام خروج از تنگه برینگ (Bering Strait)، در نزدیکی کشتی یخ‌شکن چینی پرواز کرده است. سال گذشته نیز یک ناوچه نیروی دریایی برای تعقیب همان کشتی به آب‌های بین‌المللی اعزام شده بود. اقدامی که بخشی از برنامه‌های نظارتی و رزمایش ارتش کانادا در قطب شما محسوب می‌شود.
این کشتی چینی یک کشتی دو منظوره است. اگرچه رسماً کشتی جنگی به شمار نمی‌آید، اما قادر به جمع‌آوری اطلاعات حساسی است که در آینده می‌تواند در اختیار کشتی‌ها یا زیردریایی‌های نظامی قرار گیرد و تهدیدی بالقوه برای امنیت دریایی کانادا باشد.
کشتی‌های شبح، ابزار جاسوسی هستند
هم چین و هم روسیه به استفاده از کشتی‌های «سایه» یا «شبح» معروف هستند. کشتی‌هایی که به نظر می‌رسد تجاری یا غیرنظامی باشند، اما در واقع برای جاسوسی یا سایر فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز از آنها استفاده می‌شود. به همین دلیل، دولت کانادا معتقد است که چین ممکن است نقشه‌هایی داشته باشد که به زیردریایی‌هایش اجازه می‌دهد از آب‌های کانادا عبور کنند.
به گفته «سرتیپ دن ریویر»، فرمانده نیروی مشترک شمال، هیچ کشتی‌ای نمی‌تواند بدون اطلاع دولت وارد آب‌های کانادا شود. اما این منطقه بسیار وسیع است و نظارت بر آن چالش بزرگی است.
خریدهای دفاعی اخیر کانادا
به منظور تضمین چشم‌انداز اقتصادی، برآورده شدن نیازهای اولیه ساکنان شمال و نیز اعمال حاکمیت بر این منطقه، دولت فدرال در هفته جاری کریدور اقتصادی و امنیتی قطب شمال را در فهرست پروژه‌های با اهمیت ملی قرار داد. این مساله می‌تواند تعهدات مالی قابل توجهی را به همراه داشته باشد. همچنین روند تصویب مقررات را ساده‌تر کند.
منطقه شمال ۴۰% از خاک کانادا را تشکیل می‌دهد. درنتیجه برای انجام هر کاری در آنجا به پشتیبانی هوایی، کشتی، هواپیما، نیروی انسانی و سایر منابع نیاز است. خریدهای دفاعی اخیر کانادا این وضعیت را تغییر داده و بهبود خواهد بخشید.
ابزار اصلی نظارت دریایی کانادا، هواپیماهای CP-140 هستند که بعضی از آنها متعلق به دهه ۱۹۸۰ هستند. قرار است آنها با P-8 Orion جایگزین شوند. هواپیماهای جدید بزرگتر بوده و دارای سیستم نظارتی بسیار پیچیده‌تری هستند که به نیروی هوایی اجازه می‌دهد تا جزئیات بیشتری را در فواصل طولانی‌تر مشاهده کند.
کانادا همچنین به منظور شناسایی تهدیدات موشکی و دریایی و برای توسعه یک سیستم رادار جدید فرا-افق قطب شمال، با کشور استرالیا همکاری کرده است. این سیستم هم، جایگزین سیستم متعلق به دوران جنگ سرد خواهد شد.
منبع: سی‌بی‌سی
