وقتی صحبت از بهترین روش حفظ ارزش پول و امنیت مالی مردم در ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل به میان میآید، ذهن بسیاری به طلا معطوف میشود؛ داراییای که هنوز هم بهعنوان مطمئنترین سپر در برابر تورم، تحریمها و کاهش مداوم ارزش ریال شناخته میشود.
تجار بازار بزرگ تهران میگویند هر خبر تازهای دربارهی بازگشت تحریمهای سازمان ملل، سقوط ریال یا افزایش تنشها در منطقه، موجی از مردم را به خرید داراییهای قابلحمل و حافظ ارزش پول مثل دلار، طلا، نقره، الماس و حتی ارزهای دیجیتال سوق میدهد. در درجهی بعدی، برخی هم به سهام روی میآورند.
این نوع داراییها به دلیل قابلیت حمل آسان و حفظ ارزش حتی در شرایط بحرانی، برای ایرانیها بسیار جذاب شده است؛ بهویژه که بسیاری هنوز از احتمال بروز دوبارهی جنگ و بحران در منطقه بیم دارند.
جهش بیسابقهی تقاضای طلا در بازار تهران
منصور، تاجر ۲۸ ساله طلا و جواهر در بازار تهران، میگوید که هرگز چنین تقاضایی را تجربه نکرده بود: «در دو هفته گذشته، ۶ کیلوگرم طلا به مردم عادی فروختم؛ این برای من کاملاً بیسابقه است.» او که خواست فقط نام کوچک خود ذکر شود، افزود: «مردم بهخاطر نگرانی از بیارزش شدن پساندازشان، با عجله به خرید طلا روی آوردهاند.»
«بهزاد رشوند»، پدربزرگ ۵۷ ساله، طلا را تنها راه مطمئن برای حفظ ارزش پول در ایران میداند. او میگوید: «اکنون طلا بهترین روش برای نگه داشتن ارزش داراییهاست. هر وقت پولی داشته باشم، آن را به طلا تبدیل میکنم.»
نقره؛ سرمایهگذاری جدید خانوادهی متوسط ایرانی
در تابستان، شمشهای طلای یک گرمی ۱۸ عیار حدود ۱۱۵ میلیون ریال معامله میشد که معادل تقریبی ۱۰۰ دلار بود، با توجه به اینکه نرخ دلار اکنون بیش از یک میلیون ریال است. قیمت سکههای طلا بالای ۱۰۰۰ دلار بود و شمشهای نقره یککیلویی نزدیک به ۲۰۰۰ دلار قیمت داشتند. روز شنبه، برای نخستین بار در تاریخ ایران، قیمت یک سکه طلا از ۱.۲ میلیارد ریال عبور کرد. بر اساس گزارشهای رسانههای ایرانی، شمشهای نقره کوچک از ۱۰۰ گرم به گزینهای جذاب و قابل دسترس برای سرمایهگذاری خانوادههای طبقه متوسط تبدیل شدهاند.
«فاطمه پارسا»، مادر ۴۷ ساله دو فرزند، از اینکه بخشی از ارثیهاش را صرف خرید آپارتمانی در تهران کرده، کمی پشیمان است. او توضیح میدهد: «اگرچه هنوز برخی محلههای تهران ملک ارزشمند دارند، اما وامهای بانکی و پساندازها با قیمتهای سرسامآور بازار هماهنگ نیستند. با افزایش قیمت جهانی طلا، گاهی آرزو میکنم کاش طلا خریده بودم. داراییهایم خیلی بیشتر از املاک رشد میکردند. حالا به نظر میرسد سرمایهگذاری روی نقره هم میتواند یک روش مطمئن برای حفظ ارزش پول در ایران باشد، بهویژه برای آینده فرزندانم.»
فروش داراییها برای حفظ سطح زندگی در شرایط تورم
ماههاست که گزارشها از موج گستردهی تعدیل نیرو در اقتصاد ایران حکایت دارند. موضوعی که ناشی از مشکلات برق، کاهش تقاضای مصرفکننده و تحریمهای بینالمللی است.
«امیر رمضانی»، یکی از تاجران بزرگ طلا در تهران، میگوید: «برخی خانوادههای مرفهتر برای حفظ سطح زندگیشان مجبور شدهاند بخشی از داراییهای ارزشمندشان، از جمله طلا و جواهر را بفروشند. درآمد فعلی آنها با سبک زندگیای که ساختهاند همخوانی ندارد و فروش این داراییها تنها راهی برای گذران زندگی است.»
با افزایش فشار آمریکا بر فروشندگان ارز دیجیتال ایرانی، که یکی از راههای مردم برای حفظ دارایی بود، دوباره طلا و نقره بیش از همیشه مورد توجه قرار گرفتهاند.
«حمید صفاری»، فروشنده تجهیزات صوتی، میگوید: «هر وقت پساندازی داشته باشم، سریعاً آن را به طلا تبدیل میکنم. در طول تاریخ، طلا نه تنها ارزش خود را حفظ کرده بلکه همواره رشد داشته است. اگر میخواهیم زندگی مالی بهتری بسازیم، باید از تاریخ و تجربههای گذشته درس بگیریم و بهترین روش حفظ ارزش پول در ایران را انتخاب کنیم.»
الماس و سنگهای قیمتی؛ انتخاب جدید ثروتمندان برای پسانداز
در همین حال، سرمایهگذاران ثروتمندتر به سمت الماس و سایر سنگهای قیمتی رفتهاند؛ داراییهایی کوچک، محرمانه و بهراحتی قابلحمل. زرگران در تهران و مشهد میگویند تقاضا برای سنگهای قیمتی با عیار پایینتر اما مناسب سرمایهگذاری افزایش یافته است؛ بازاری که پیشتر معمولا در اختیار تاجران بود اما اکنون به خریداران طبقهی متوسط رو به بالا نیز گسترش یافته است.
اقتصاد ایران همچنان زیر فشار شدید تحریمهای بینالمللی قرار دارد؛ تحریمهایی که سرمایهگذاری را متوقف و دسترسی به نظام مالی جهانی را محدود کردهاند. سالها محدودیت، صنایع داخلی را تضعیف کرده و بخشهای کلیدی را در مسیر نوسازی متوقف نگه داشته است. همچنین برای کسانی که میخواهند پول خود را به خارج منتقل کنند، ارز و جواهرات از معدود راههای ممکن باقی ماندهاند.
نگرانی از قابلیت حمل دارایی در اوج تنشهای منطقهای
یک دلیل مهم که بسیاری از ایرانیها کمتر دربارهاش صحبت میکنند، نیاز به داراییهای قابل حمل در شرایط اضطراری یا وقوع جنگهای احتمالی است. در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، دهها هزار نفر از ساکنان تهران پایتخت مجبور شدند شهر را ترک کنند و به روستاها یا سواحل شمالی خزر پناه ببرند. در این مناطق، بسیاری از امکانات محلی تحت فشار شدید قرار گرفت؛ خودپردازها یا خالی بودند یا کار نمیکردند. بنابراین مردم تمام داراییهای نقدی و قابل حمل خود، از جمله طلا، جواهر و ارز خارجی، را همراه بردند – همان چیزی که امروز نیز ذهن میلیونها ایرانی را به خود مشغول کرده است.
این نگرانی سابقه تاریخی هم دارد. در دههی ۱۳۶۰ و دوران جنگ ایران و عراق، بسیاری از شهروندان هرچه دارایی قابل حمل داشتند با خود بردند. همچنین در جریان انقلاب ۱۳۵۷، افرادی که با رژیم گذشته ارتباط داشتند، برای حفظ داراییهایشان طلا، جواهرات و حتی فرشهای قیمتی را به خارج از کشور منتقل کردند. در آن زمان، نرخ ریال در برابر دلار به ۱۲۰ رسید و صرافیها با هجوم مردم مواجه شدند.
احمد، واردکننده ۴۹ ساله پارچه، میگوید: «به دلیل شرایط نگرانکننده ایران، تصمیم گرفتم باقیماندهی داراییهایم را بفروشم و تمام پسانداز نقدی خود را به طلا و ارز خارجی تبدیل کنم. نمیتوانم خانه یا ماشینم را به راحتی نقد کنم، اما در شرایط اضطراری، داراییهای قابل حمل بهترین روش حفظ ارزش پول در ایران هستند.»
منبع: سیتیوی
