فیروز نادری، متولد ۵ فروردین ۱۳۲۵، اصالتا اهل ایل قشقایی و معاون پیشین تنظیم راهبردهای آزمایشگاه پیشرانش جت در ناسا و مدیر کل اکتشافات منظومه شمسی بود. او در فوریه سال ۲۰۱۶ بازنشسته شده بود و متاسفانه در تاریخ ۹ ژوئن جان خود را از دست داد.
زندگی و تحصیلات
فیروز نادری در ۵ فروردین ۱۳۲۵ در شهر شیراز به دنیا آمد. ۴ سال بیشتر نداشت که پدر و مادرش از هم جدا شدند و به همین دلیل است که او خاطره چندانی از مادرش به یاد ندارد. وی دوران کودکیش را در شیراز گذراند اما پس از پایان دوره ابتدایی به تهران نقل مکان کرده و مقطع دبیرستان را در این شهر سپری کرد. او تحصیلات متوسطه خود را در ایران به اتمام رساند و پس از آن به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته برق ادامه داد. وی دوره کارشناسی خود را در دانشگاه ایالتی آیووا و کارشناسی ارشد و دکترایش را به ترتیب در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی تمام کرد. فیروز نادری پس از پایان تحصیلات خود به ایران بازگشت و ضمن گذراندن دوره سربازی، مدتی در مرکز سنجش از دور ایران مشغول به فعالیت بود.
همکاری با ناسا
دکتر نادری در قریب به ۳۷ سال فعالیتش در ناسا وظایف مختلفی را بر عهده داشته است. او در سال ۱۹۷۹ به آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) پیوست و در این سال‌ها در زمینه‌های مختلفی مانند مهندسی سامانه‌ها، توسعه‌ی فناوری، مدیریت برنامه و پروژه‌ی سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای، رصدخانه‌های سنجش از دور زمین، رصدهای اخترفیزیکی، اکتشافات مریخ و سایر اجرام منظومه شمسی و سامانه‌های سیاره‌ای مشغول به فعالیت بوده است. نادری بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ مدیر برنامه های «اوریجینز» بود که هدف آن جستجوی سیاره‌ای شبیه به زمین در سامانه‌های سیاره‌ای اعلام شده بود.
وی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ به سمت ریاست برنامه «اکتشاف مریخ» منصوب شد و در این مدت پرتاب موفقیت آمیز مدارگرد «ادیسه مریخ»، پرتاب کاوشگرهای مریخ نورد «روح» و «فرصت» و توسعه مدارگرد «شناسایی مریخ» را در کارنامه خود ثبت کرد. این موفقیت ها در شرایطی به دست آمد که پیش از ریاست دکتر نادری، چندین مأموریت متوالی سازمان فضایی ناسا در پرتاب فضاپیما به سوی مریخ با شکست مواجه شده بود. او پس از اثبات توانایی های خود در برنامه «اکتشاف مریخ»، در سال ۲۰۰۵ به عنوان معاون تنظیم راهبردهای آزمایشگاه پیشرانش جت، وظیفه طراحی برنامه ها و راهبردهای استراتژیک را بر عهده داشت که تا ۲۰۱۱ هم در این سمت باقی ماند.
در سال ۲۰۱۱ وی به بالاترین پست دوران کاری خود دست یافته و به عنوان مدیرکل اکتشافات منظومه خورشیدی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا منصوب شد و تا سال ۲۰۱۶ که از سمت خود استعفا داد در همین پست مشغول به کار بود. او در نامه استعفایش خطاب به کارمندان ناسا نوشته بود که وقتی ۳۶ سال پیش به ناسا آمده، فکر می‌کرده تا زمانی که به این کار علاقه داشته باشد در سازمان باقی می‌ماند و به محض از بین رفتن علاقمندی آن را ترک می‌کند. ولی پس از گذشت ۳۶ سال، نه تنها علاقه‌ی او از بین نرفته، بلکه بیشتر هم شده بود.
جوایز و افتخارات
- همکار موسسه هوانوردی و فضانوردی آمریکا (AIAA)
- جایزه درجه دو ویلیام راندولف لاولیس از جامعه فضانوردی آمریکا (AAS) در سال ۲۰۱۰
- دریافت مدال افتخار جزیره الیس در سال ۲۰۰۵
- برنده جایزه لیبرال در سال ۲۰۰۴
- مدال رهبری برجسته ناسا
- برنده بالاترین جایزه ناسا با عنوان مدال خدمت متمایز
نامگذاری سیارک نادری
ناسا به پاس خدمات ارزنده دکتر فیروز نادری در سال ۲۰۱۶ نام سیارک (۵۵۱۵) EL۱ ۱۹۸۹ که در منظومه شمسی قرار دارد را به سیارک نادری تغییر داد.
مراسم اسکار ۲۰۱۷
پس از تصویب ممنوعیت ورود شهروندان ایران و شش کشور دیگر به آمریکا «اصغر فرهادی»،کارگردان ایرانی، نامزد جایزه اسکار در اعتراض به این ممنوعیت، از سفر به آمریکا خودداری کرده و دکتر نادری، دانشمند ایرانی ناسا و «انوشه انصاری» را به عنوان نمایندگان خود در این رویداد معرفی کرد. در پایان این مراسم که با معرفی فیلم «فروشنده» فرهادی به عنوان برنده پایان یافت، سخنان اصغر فرهادی توسط انوشه انصاری خوانده شد و نادری نیز او را همراهی کرد.
زندگی پس از ناسا
نادری در دوران حرفه‌ای خود پس از همکاری با ناسا به عنوان مشاور مدیریت، مشاور استارت‌آپ و سخنران عمومی به خدمت خود ادامه داد. او همچنین به تدریس و سخنرانی انگیزشی در بسیاری از دانشگاه‌ها پرداخته است. از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه استنفورد، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، دانشگاه تورنتو، دانشگاه بریتیش کلمبیا و… اشاره کرد.
گفتنی است که نادری پس از ۵۰ سال زندگی در آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا بیشتر احساس آمریکایی یا ایرانی بودن می‌کند، گفت: «ایرانی بودن بخشی از تاریخ من و آمریکایی بودن بخشی از هویت من است و این دو با هم درست مثل زرده و سفیده یک تخم مرغ هم‌زده در هم آمیخته‌اند. آمریکا و ایران هر دو کشور من هستند. من خیلی خوشبختم که ریشه در یک تمدن باستانی با فرهنگ غنی دارم و در عین حال به عنوان یک آمریکایی با سر بلند در این جامعه جوان زندگی می‌کنم. مردم این کشور من را روی شانه‌های خود بلند کرده و به من اجازه می‌دهند که به ستاره‌ها برسم.»
شرح حادثه و درگذشت
فیروز نادری دانشمند ایرانی آمریکایی، در اطلاعیه‌ای که از صفحه‌ی فیسبوک خود منتشر کرده بود اعلام کرد که در پی افت ناگهانی ضربان قلب از حال رفته و به دلیل برخورد سرش با دیوار و جابجایی مهره، از گردن به پایین فلج شده است. بستگان او در صفحه اینستاگرامش اعلام کردند که عمل جراحی نادری روز دوشنبه، ۲۲ مه، انجام شده و دوران نقاهتش چهار تا پنج ماه طول خواهد کشید. در بیانیه آنها آمده بود: «او پس از دو عمل جراحی حالا کاملا هوشیار است و بابت تمام پیام‌های محبت‌آمیزی که از سراسر جهان دریافت کرده تشکر می‌کند.»
با این حال، شوربختانه فیروز نادری دیروز دار فانی را وداع گفت. بستگان وی در بیانیه‌ای اعلام کردند که فیروز در آخرین ساعات زندگی‌اش مانند تمام لحظات دیگر غرق در عشق بود. آنها همچنین اشاره کردند که اطلاعات مربوط به مراسم یادبود نیز به محض هماهنگی‌های مناسب در دسترس مردم قرار خواهد گرفت.
نازنین بنیادی، کریم سجادپور، علیرضا آخوندی، علی پرتوی، هادی پرتوی و رضا صالحی از جمله کسانی بودند که در رسانه‌های اجتماعی در پی درگذشت این دانشمند بزرگ با مردم ابراز همدردی کردند.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
چهل و سه درصد از کارکنان تحقیقاتی ناسا را دانشمندان و کارشناسان ایرانی تشکیل می‌دهند
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
