پس از بازگشت دوباره ترامپ به قدرت، موج تازه‌ای از سیاست‌های تهاجمی و ضد مهاجر در کشور آغاز شد، سیاست‌هایی که خیلی زود به اخراج ایرانی ها از آمریکا منتهی شد و صدها مهاجر را در معرض سخت‌ترین برخوردهای امنیتی قرار داد. ترامپ با شعار «پاک‌سازی مهاجرتی»، گسترده‌ترین برنامه سرکوب مهاجران را اجرا کرد؛ اقدامی که نه‌تنها آمریکا را ملتهب کرد، بلکه سرنوشت ایرانیان را نیز در مسیر دیپورت‌های اجباری و رفتارهای تحقیرآمیز قرار داد.
این اقدامات حتی چندین شهر آمریکا مانند نیویورک را به آشوب کشید. بسیاری از مهاجران با هرج و مرج و تخریب اماکن خصوصی و عمومی در مقابل اخراج‌شان از آمریکا ایستادند ولی در نهایت مهاجران غیرقانونی با هزینه دولت آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم راهی کشورشان شدند.
اخراج ایرانی ها از آمریکا و انتقال مخفیانه به کشورهای ثالث
خبر اخراج ایرانی ها از آمریکا و انتقال آن‌ها به تهران نخستین بار دوشنبه هفتم مهر از سوی نیویورک‌تایمز منتشر شد.
مقامات ایرانی به این روزنامه گفته بودند یک پرواز چارتر از سوی ایالات متحده حامل نخستین گروه از مهاجران از لوئیزیانا برخاست. یک روز بعد، وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد ۱۲۰ شهروند ایرانی که از ایالات متحده اخراج شده‌اند، به‌زودی به ایران باز خواهند گشت.
«حسین نوش‌آبادی»، مدیرکل پارلمانی و کنسولی وزارت امور خارجه ایران، گفت که اداره مهاجرت آمریکا قصد دارد حدود ۴۰۰ ایرانی را به ایران بازگرداند. به گفته او، این افراد به‌صورت غیرقانونی وارد آمریکا شده بودند.
با قطع روابط سیاسی ایران و ایالات متحده، روند بازگرداندن ایرانیان دیپورت شده از آمریکا تنها از مسیر کشورهای ثالث ممکن بود. همین موضوع باعث شد این گروه‌ها پس از اخراج، نه به صورت مستقیم، بلکه در مسیرهای طولانی و پرتنش جابه‌جا شوند.
نخستین گروه ۱۲۰ نفره در مهرماه و گروه دوم شامل ۵۴ نفر در آبان، ابتدا به قاهره مصر و دوحه قطر منتقل شدند و از آنجا با پروازهای جداگانه به تهران رسیدند. سفری که بسیاری از ایرانیان آن را «سفر اجباری و تحقیرآمیز» توصیف کرده‌اند.
روایت این افراد از مراحل بازگشت نشان می‌دهد که نگرانی آن‌ها تنها از برخورد مقامات ایرانی نبود؛ بلکه در طول مسیر انتقال از آمریکا تا ایران نیز با دستبند، محدودیت حرکتی و رفتاری شبیه بازداشت‌شدگان روبه‌رو بوده‌اند. بسیاری می‌گویند با آن‌ها نه مانند مهاجر، بلکه مانند «مجرم» برخورد شد. برخوردی که زخم روانی آن همچنان همراهشان مانده است.
برخورد فیزیکی با دیپورت شده‌ها
بنا بر گزارش نیویورک‌تایمز در جریان نخستین پرواز اعزام مهاجرانی ایرانی از آمریکا به تهران، شماری از این مهاجران شاهد برخوردهای شدید فیزیکی بوده‌اند. روایت شاهدان عینی در دوحه نشان می‌دهد نیروهای امنیتی قطر برای اعتراض مسافران ایرانی از شوکر برقی استفاده کردند.
یکی از مهاجران ایرانی دیپورت شده که خواسته نامش فاش نشود در این رابطه می‌گوید: «آن‌ها برای آرام کردن من ابتدا از شوکر برقی استفاده کردند. سپس با جلیقه‌های مخصوص به صندلی بستند.»
به گفته یکی دیگر از این مهاجران دیپورت شده، این برخوردها فقط در مسیر بازگشت به ایران نبوده بلکه از همان ابتدا در بازداشتگاه‌های ایالات‌متحده با آن‌ها بدرفتار شده و بدترین شکل ممکن به کشور دیپورت شده‌اند.
ضرب و شتم مهاجران ایرانی توسط ماموران قطری
«مهرداد دلیر»، فعال سیاسی ۳۴ ساله که در جریان اخراج ایرانی ها از آمریکا در میان دیپورت‌شدگان بود، روایت تکان‌دهنده‌ای از مسیر بازگشت ارائه می‌دهد. او می‌گوید هواپیما پس از ترک خاک آمریکا، نه به مقصد بعدی که انتظار می‌رفت، بلکه ابتدا در یک پایگاه نظامی دورافتاده فرود آمد. جایی که هواپیمای چارتر دوم متعلق به خطوط هوایی قطر در انتظار انتقال اجباری مسافران بود. به گفته او، هرگونه اعتراض به شرایط، تنها با کتک، فشار و بدرفتاری پاسخ داده می‌شد.
دلیر توضیح می‌دهد که پس از انتقال به هواپیمای قطری، پابندها باز شد، اما دستبندها تا لحظه فرود در تهران همچنان بر دستانشان باقی ماند؛ رفتاری که بیشتر شبیه برخورد با مجرمان خطرناک بود تا با مهاجرانی که تنها قربانی سیاست‌های سخت‌گیرانه شده بودند.
رعایت استانداردهای دولت قطر در انتقال مهاجران ایرانی
دولت قطر در واکنش به انتشار اخبار آزار و اذیت مهاجران ایرانی از قطر به ایران با تاکید بر رعایت استانداردها می‌گوید: «انتقال بازداشت‌شدگان ایرانی مطابق با استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر انجام شده است. درنتیجه هیچ درخواستی برای پناهندگی دریافت نشده است.»
این پرواز نخستین مورد همکاری رسمی میان دولت دونالد ترامپ و ایران برای بازگرداندن شهروندان ایرانی بوده و دو کشور برای سازماندهی آن ماه‌ها مذاکره کرده بودند.
به گفته دولت آمریکا، همه‌ی ۵۴ نفر از ایرانیان دیپورت شده پس از طی روند دادرسی و دریافت حکم نهایی اخراج یا مجوز خروج داوطلبانه، از کشور خارج شده‌اند. با این حال، روایت رسمی تنها بخشی از ماجراست.
«تریشیا مک‌لاکلین»، سخنگوی وزارت امنیت داخلی آمریکا، ادعا کرده بود که در میان این افراد، «تروریست‌ها، قاچاقچیان انسان و عوامل مظنون خارجی» نیز حضور داشته‌اند. ادعاهایی که معمولاً در چارچوب سیاست‌های سخت‌گیرانه دولت ترامپ برای توجیه دیپورت‌های گسترده مطرح می‌شود.
اما یافته‌های نیویورک‌تایمز تصویر دیگری را نشان می‌دهد. تحقیقات این رسانه معتبر ثابت کرده است که مهرداد دلیر و شماری دیگر از مسافران حتی در فهرست‌های امنیتی آمریکا نیز ثبت نشده بودند. موضوعی که نشان می‌دهد بسیاری از این افراد بدون داشتن سابقه تهدید امنیتی، تنها قربانی فضای سیاسی و سیاست‌های مهاجرتی خشن شده‌اند.
اخراج ایرانی ها از آمریکا برخلاف قوانین بین‌المللی
همزمان با سیاست‌های ضربتی ترامپ برای اخراج مهاجران، مدام بر این موضوع تأکید می‌شد که فقط «بدترین‌ها، جنایتکاران و تبهکاران» از آمریکا اخراج خواهند شد. موضوعی که آمار منتشر شده پلیس مهاجرت آمریکا در مورد ایرانی‌ها آن‌ها را رد می‌کند.
آمارهای سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد ۹۰ درصد از اخراج‌شدگان ایرانی هیچ جرمی مرتکب نشده بودند. کمتر از ۷درصد تنها تخلف مهاجرتی داشته‌اند و ۳درصد از آن‌ها مرتکب جرائم سبک مثل دزدی از مغازه یا خشونت فیزیکی (دعوای خیابانی) شده بودند.
داده‌های پلیس مهاجرت آمریکا نشان می‌دهد که نزدیک به ۴۱ درصد از ایرانیان اخراج شده به‌طور مشخص به‌دلیل اینکه حضورشان برخلاف امنیت ملی آمریکا توصیف شده است اخراج شده‌اند و ۸۵ درصد آن‌ها حتی اجازه رویه قضایی یا دفاع از اتهامات مطرح‌شده علیه خود را در دادگاه نیافته‌اند و به‌صورت فوریتی اخراج شده‌اند.
منابع: مشرق‌نیوز، ایران‌تلنت
