در آستانه تعطیلات آخر هفته آگوست و روز کارگر کانادا، اولین مورد انتقال ویروس نیل غربی در کشور تأیید شد. آژانس بهداشت عمومی کانادا روز پنج‌شنبه اعلام کرد که یک بزرگسال ساکن تورنتو، بدون هیچ سابقه سفر، به این ویروس که از طریق نیش پشه آلوده منتقل می‌شود، مبتلا شده است. این نخستین مورد ابتلای انسانی به ویروس نیل غربی در خاک کاناداست که در سال جاری شناسایی می‌شود. در حالی‌که دو مورد پیشین، مربوط به افرادی بوده که ویروس را در خارج از کشور گرفته بودند.
ویروس نیل غربی چیست؟
اولین مورد انسانی ویروس نیل غربی در سال ۲۰۰۲ در کانادا ظاهر شد. «دکتر آیزاک بوگوچ»، متخصص بیماری‌های عفونی در شبکه بهداشت دانشگاه تورنتو، می‌گوید که این ویروس در اصل در منطقه نیل غربی اوگاندا شناسایی شد. اما توسط پرندگان مهاجر به بسیاری از نقاط جهان انتقال یافت.
وقتی پشه‌ها، پرندگان آلوده را نیش می‌زنند، خودشان آلوده می‌شوند و سپس با نیش زدن انسان‌ها و حیوانات دیگر، ویروس را منتقل می‌کنند. دکتر بوگوچ می‌گوید که انواع پشه‌هایی که ویروس نیل غربی را منتقل می‌کنند، معمولاً هنگام غروب و شب نیش می‌زنند. این بیماری عفونی معمولاً از اواسط تا اواخر تابستان رخ می‌دهد و با خنک شدن هوا کاهش می‌یابد.
آژانس بهداشت عمومی کانادا اعلام کرده انسان‌ها ناقل این ویروس نیستند، به جز موارد بسیار نادر که شامل: انتقال خون، پیوند عضو یا بافت، انتقال از مادر به کودک در دوران بارداری یا شیردهی می‌باشد.
علائم ويروس نيل غربی چیست؟
«دکتر آیزاک بوگوچ»، متخصص بیماری‌های عفونی، توضیح می‌دهد که: «اکثریت قریب به اتفاق افرادی که توسط پشه ناقل ویروس نیل غربی نیش زده می‌شوند، هیچ‌گونه علائم بالینی را تجربه نمی‌کنند.» با این حال، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از مبتلایان دچار علائم خفیفی می‌شوند که معمولاً طی چند روز به‌صورت خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
علائم اولیه این ویروس معمولاً بین دو تا ۱۴ روز پس از گزش پشه ظاهر می‌شوند و می‌توانند شامل تب، سردرد، درد عضلانی، خستگی، حالت تهوع، استفراغ، بثورات پوستی، تورم غدد لنفاوی و گاه سفتی گردن باشند. این نشانه‌ها ممکن است با علائم یک سرماخوردگی یا آنفلوانزای خفیف اشتباه گرفته شوند.
اما نگرانی اصلی، شکل شدیدتر این بیماری است که در حدود دو درصد از افراد آلوده رخ می‌دهد. دکتر بوگوچ هشدار می‌دهد که این درصد اندک ممکن است دچار عوارض نوروتهاجمی مانند انسفالیت (التهاب مغز) یا مننژیت (التهاب پرده‌های مغزی و نخاع) شوند—و در موارد بسیار نادر، فلج نیز ممکن است رخ دهد. وی تأکید می‌کند که اگرچه هر فردی ممکن است در معرض این عوارض شدید قرار گیرد، اما خطر در افراد سالمند و کسانی با سیستم ایمنی تضعیف‌شده بیشتر است.
ویروس نیل غربی چگونه درمان می‌شود؟
هیچ داروی خاصی برای درمان ویروس نیل غربی وجود ندارد. خوشبختانه، اغلب افراد مبتلا نیازی به مراقبت پزشکی ندارند و می‌توانند علائم خفیف را با استراحت، مصرف مایعات و استفاده از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن کنترل کنند.
در موارد نادری که بیماری به شکل نوروتهاجمی بروز می‌کند (مانند انسفالیت یا مننژیت) بیماران ممکن است به بستری در بیمارستان نیاز پیدا کنند. در این شرایط، مراقبت‌های حمایتی شامل تزریق مایعات و الکترولیت‌ها، مدیریت علائم و در برخی موارد، توانبخشی عصبی ارائه می‌شود.
باید به این نکته توجه داشت که هیچ واکسنی برای ویروس نیل غربی وجود ندارد.
چگونه می‌توان از ویروس نیل غربی پیشگیری کرد؟
بهترین راهکار برای جلوگیری از ابتلا به ویروس نیل غربی، پیشگیری از نیش پشه در وهله اول است. دکتر آیزاک، استفاده از دافع حشرات را یکی از مؤثرترین روش‌های محافظتی می‌داند. او و آژانس بهداشت عمومی کانادا توصیه می‌کنند از اسپری‌ها یا لوسیون‌های ضد حشره‌ای استفاده شود که حاوی مواد مؤثره‌ای مانند DEET یا Icaridin هستند.
با این حال، استفاده از این محصولات برای نوزادان زیر شش ماه توصیه نمی‌شود. در این موارد، والدین می‌توانند از توری‌های محافظ پشه بر روی گهواره یا کالسکه هنگام بیرون رفتن استفاده کنند.
برای محافظت بیشتر، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- پوشش کامل بدن: لباس‌های آستین‌بلند، شلوار بلند، جوراب و کلاه بپوشید. استفاده از توری پشه برای پوشاندن صورت و گردن نیز در محیط‌های پرخطر مؤثر است.
- انتخاب رنگ مناسب لباس: از پوشیدن لباس‌های تیره خودداری کنید. زیرا پشه‌ها بیشتر به رنگ‌های تیره جذب می‌شوند.
- ایمن‌سازی فضای خانه: اطمینان حاصل کنید که پنجره‌ها و درهای باز دارای توری سالم هستند تا از ورود پشه‌ها جلوگیری شود.
- حذف آب راکد: پشه‌ها در آب‌های راکد تخم‌گذاری می‌کنند. بنابراین، از بین بردن محل‌های تجمع آب مانند سطل‌ها، گلدان‌ها، لاستیک‌های کهنه، روکش استخرها، استخرهای بادی و هر ظرفی که ممکن است آب در آن جمع شود، بسیار مؤثر است.
با رعایت این اقدامات ساده اما مؤثر، می‌توان تا حد زیادی از خطر انتقال این ویروس جلوگیری کرد. به‌ویژه در ماه‌های گرم‌تر سال که فعالیت پشه‌ها بیشتر است.
شیوع ویروس نیل غربی در کانادا
میزان شیوع ویروس نیل غربی در کانادا از زمان آغاز ردیابی موارد داخلی توسط آژانس بهداشت عمومی کانادا (PHAC) در سال ۲۰۰۳، بسیار متغیر بوده است. در برخی سال‌ها تنها چند مورد گزارش شده، در حالی که در سال ۲۰۰۷ تعداد مبتلایان به اوج ۲۴۰۱ نفر رسید.
بر اساس داده‌های اولیه PHAC، در سال ۲۰۲۴ تاکنون ۱۶۶ مورد ابتلا ثبت شده است. با وجود این، «مارک جانسون»، سخنگوی PHAC، در ایمیلی که روز جمعه منتشر شد، تأکید کرد که:
«برای اکثر کانادایی‌ها، خطر ابتلا به ویروس نیل غربی پایین است، چرا که تنها درصد بسیار کمی از پشه‌ها در کانادا ناقل این ویروس هستند.»
منبع: سی‌تی‌وی
