پس از پنج سال انتظار، دادگاهی در شهر کلگری، مردی را به جرم شرکت در فعالیتهای تروریستی در سوریه مجرم شناخت؛ پروندهای که کارشناسان آن را نمونهای كوچک از افزایش افراطگرایی در کانادا توصیف میکنند.
«جمال برهوت» که در سال ۲۰۲۰ به انجام اقدامات تروریستی متهم شده بود، حالا بر اساس حکم دادگاه، در سه مورد از اتهامات مربوط به مشارکت در فعالیتهای تروریستی گناهکار شناخته شده است.
سفر به سوریه برای نبرد در کنار داعش
اتهامات علیه برهوت به سفرهای او در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بازمیگردد؛ زمانی که گفته میشود وی به سوریه رفته تا همراه با گروه تروریستی داعش دست به اقدامات خشونتبار بزند. بر اساس اسناد دادگاه، او نهتنها از ماهیت سازمانی که بدان پیوسته بود آگاه بوده، بلکه عمداً برای همکاری با آن اقدام کرده است.
برهوت ابتدا اتهامات خود را انکار کرد و در دادگاه اعلام بیگناهی نمود. با این حال، روند رسیدگی به پرونده او با تأخیرهای متعدد روبهرو شد؛ امری که باعث شد وکلای وی در سال گذشته ضمن استناد به طولانی شدن روند دادرسی، خواستار رد کامل پرونده شوند. آنان ادعا کردند که تأخیرهای بیش از حد، نقض حقوق اساسی متهم در چارچوب منشور حقوق و آزادیهای کانادا بوده است.
دادگاه: تأخیرها قابل قبول بوده است
با وجود این اعتراض، قاضی «کورینا داریو» درخواست وکلای دفاع را رد کرد. همچنین اعلام كرد که حقوق متهم نقض نشده است. به این ترتیب، مسیر برای آغاز اصلی محاکمه در آوریل ۲۰۲۴ هموار شد.
روز دوشنبه، قاضی داریو رأی نهایی خود را صادر کرد و برهوت را در سه مورد مربوط به مشارکت در فعالیتهای تروریستی مجرم شناخت. وی در دادگاه گفت: «متهم میدانست که بخشی از یک سازمان تروریستی است و از اهداف آن آگاهی داشت. او عامدانه چشم خود را بر ماهیت جنایتکارانه این گروه بسته بود. او آماده بود برای باورهایش دست به کشتار بزند.»
داریو در ادامه تأکید کرد که استفاده برهوت از سلاح گرم با هدف قتل هر فردی که مسلمان نبود، مصداق آشکار فعالیت تروریستی است.
همدستان و ارتباطات خانوادگی
پرونده جمال برهوت شباهتهایی با پرونده پسرعموی او، «حسین برهوت» دارد که پیشتر و در دادگاه جداگانهای در سال ۲۰۲۲، به دوازده سال زندان محکوم شده بود. حسین نیز به دلیل همکاری با داعش و شرکت در اقدامات تروریستی در خاورمیانه تحت تعقیب قرار گرفته بود.
ارتباط خانوادگی این دو نفر و شباهت الگوی رفتاری آنان، موجب شده کارشناسان مسائل امنیتی در کانادا درباره احتمال وجود حلقههای افراطگرایی کوچک اما فعال در برخی جوامع مهاجر هشدار دهند.
افزایش افراطگرایی در کانادا
به گفته تحلیلگران و پژوهشگران حوزه امنیت داخلی، این پرونده میتواند فقط نمونهای کوچک از روند گستردهتری باشد که ریشه در افراطگرایی آنلاین و شبکههای غیررسمی دارد.
بر اساس ارزیابیهای اخیر نهادهای اطلاعاتی، مواردی از گرایش افراد جوان در کانادا به گروههای افراطی، خصوصاً در فضای مجازی، رشد ملموسی داشته است. کارشناسان تأکید میکنند که کشف یک مورد از این دست ممکن است تنها بخش کوچکی از یک مشکل پیچیده در سطح جامعه باشد:
«پرونده برهوت شاید فقط نمونهای كوچک از افراطگرایی در کانادا باشد؛ آنسوی این ماجرا، دهها نفر دیگر ممکن است در مسیر مشابهی قدم گذاشته باشند، بیآنکه هنوز شناسایی شده باشند.»
سخنان و دفاعیات متهم
در طول جلسههای دادگاه، جمال برهوت تلاش کرد اقدامات خود را نتیجه شرایط ویژه منطقهای و باورهای دینی خود معرفی کند. او گفت که قصدش شرکت در ساختارهای آموزشی مذهبی بوده نه عملیات نظامی. با این حال، دادگاه این ادعاها را رد کرد. همچنین بهاستناد تصاویر، مکاتبات و اسناد سفر، مشارکت او در عملیات مسلحانه در خاک سوریه را اثبات شده دانست.
حکم نهایی در انتظار صدور
تا این لحظه، حکم نهایی درباره میزان مجازات برهوت هنوز صادر نشده است. دادگاه اعلام کرده که مرحله تعیین مجازات در ماههای آینده برگزار خواهد شد و میزان جرم، سوابق متهم و اثرات اجتماعی پرونده در این تصمیم مؤثر خواهد بود.
بر اساس تجربه پرونده مشابه حسین برهوت، احتمال میرود جمال نیز با حکمی سنگین و چندین سال حبس روبهرو شود.
بازتاب در افکار عمومی
این پرونده بازتاب گستردهای در رسانههای کانادایی داشته است. بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی ضمن اظهار نگرانی از گسترش افراطگرایی در میان جوانان مهاجر در کانادا، خواستار برنامههای آموزشی و فرهنگی گستردهتر برای پیشگیری از چنین مواردی شدهاند.
در مقابل، گروهی دیگر از منتقدان میگویند نباید با تعمیم چند مورد، جامعه مسلمانان کانادا را زیر سایه سوءظن قرار داد. همچنین باید میان باور دینی و رفتار افراطی تفاوت قائل شد.
نتیجهگیری
پرونده جمال برهوت نهتنها یکی از طولانیترین پروندههای تروریستی در تاریخ معاصر کلگری است، بلکه یادآور چالشهایی است که دولت کانادا در مقابله با افراطگرایی داخلی با آن روبهروست. کارشناسان امنیتی معتقدند کشور نیازمند برنامههای پیشگیرانه، گفتوگوهای بینفرهنگی و نظارت دقیق بر فعالیتهای آنلاین است تا از رشد تفکر خشونتگرا جلوگیری شود.
در حالی که برهوت در انتظار اعلام مجازات نهایی خود است، جامعه کانادا نیز با پرسشی جدی روبهروست:
چگونه میتوان از تکرار چنین مسیرهایی برای نسلهای آینده جلوگیری کرد؟
منبع: سیتیوی
