پیروان رژیم‌های وجترینیسم و وگانیسم از مصرف گوشت و فرآورده‌های دامی به صورت نسبی یا کامل منع شده‌اند. در این نوشتار به بررسی این دو سبک می‌پردازیم.
وجترینیسم یا گیاه‌خواری
وجترین‌ها یا گیاه‌خواران محصولات گوشتی حاصل از کشتار حیوانات را نمی‌خورند. پیروان این سبک زندگی، از خوردن محصولات زیر خودداری می‌کنند:
انواع گوشت‌های قرمز شامل گوشت گاو، خوک و گوسفند
انواع گوشت‌های سفید شامل مرغ، بوقلمون و اردک
انواع محصولات دریایی شامل ماهی، میگو و صدف خوراکی
حشرات خوراکی
پروتئین‌ها و چربی‌های استخراج شده از بدن حیوانات مانند ژلاتین
برخی گیاه‌خواران ممکن است محصولات حیوانی دیگری را که حاصل کشتار حیوانات نیستند، مصرف کنند. این محصولات عبارتند از:
تخم‌مرغ
محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
عسل
گیاه‌خواران معمولا انواع میوه‌ها، سبزیجات، آجیل‌ها، دانه‌های خوراکی و روغن‌های گیاهی استفاده می‌کنند. غذاهای آنها به صورت پخته یا خام مصرف می‌شود.
گیاه‌خواران خود به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند:
لاکتو وجترین: گیاه‌خوارانی که محصولات لبنی مانند شیر، پنیر، ماست، کره، کفیر و خامه مصرف می‌کنند، اما تخم‌مرغ نمی‌خورند.
اوو وجترین: گیاه‌خوارانی که در رژیم خود از تخم‌مرغ استفاده می‌کنند، اما لبنبات نمی‌خورند.
اوو-لاکتو وجترین: گیاه‌خوارانی که در رژیم خود از تخم‌مرغ و لبنیات استفاده می‌کنند.
سِمی وجترین (نیمه گیاه‌خوار): افرادی که گوشت قرمز مصرف نمی‌کنند، اما در رژیم خود آنها گوشت مرغ و ماهی وجود دارد.
پسکاترین (ماهی‌خوار): افرادی که رژیم آنها شبیه گیاه‌خوران است اما در رژیم خود از محصولات دریایی استفاده می‌کنند.
گرچه رژیم غذایی نیمه‌گیاه‌خواری و پسکاترینیسم بخش زیادی از قوانین رژیم‌های گیاه‌خواری را رعایت می‌کنند اما انجمن گیاه‌خواران آنها را جزو گیاه‌خواران نمی‌دانند.
وگانیسم یا گیاه‌خواری مطلق
وگان‌ها یا گیاه‌خواران مطلق از هیچ گونه محصول جانوری استفاده نمی‌کنند. پیروان این سبک تنها اجازه دارند از میوه‌ها، سبزیجات، آجیل‌ها، دانه‌های خوراکی و روغن‌های گیاهی تغذیه کنند.
این سختگیری نه تنها در مورد مواد خوراکی بلکه در مورد کالای مصرف نیز اعمال می‌شود. آنها از مصرف محصولات زیر نیز امتناع می‌کنند:
کالاهای چرمی شامل انواع کیف، لباس، کفش، جواهرات مبل و هر محصولی که برای تهیه آنها از چرم استفاده شده است.
کالاهای پشمی شامل انواع لباس‌ها، زیراندازها و پتو‌های پشمی
کالاهای ابریشم شامل انواع جواهرات، لباس‌ها، فرش‌ها و وسایل تزئینی ابریشمی
کالاهای تولید شده از مو، خز، ناخن، عاج و استخوان حیوانات
عسل و موم
لوازم آرایشی و بهداشتی شامل صابون‌ها، شمع‌ها و سایر محصولات حاوی چربی‌های حیوانی
لوازم آرایشی و یا محصولات دیگری که تولیدکنندگان آن روی حیوانات آزمایش می‌کنند
بسیاری از وجترین‌ها نیز از برخی از قوانین فوق پیروی می‌کنند. به عنوان مثال بسیاری از آنها می‌کوشند از چرم، خز یا محصولات آرایشی و بهداشتی حاوی اجزای بدن حیوانات استفاده نکنند.
گیاه‌خواران مطلق خود به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند:
خام‌خوار: خام‌خواران غذاهای نپخته، فرآوری نشده و اغلب ارگانیک را مصرف می‌کنند. آنها انواع سبزیجات، میوه‌ها، دانه‌ها، جوانه‌ها
میوه‌خوار: طرفداران این رژیم تنها از میوه‌ها در رژیم خود استفاده می‌کنند.
فواید رژیم‌های وجترینیسم و وگانیسم
این رژیم‌ها از قدیم به صورت سنتی در برخی مناطق جهان از جمله هندوستان و چین وجود داشته‌اند اما در دنیای مدرن طرفداران خود را یافته‌اند.
مطالعات علمی نشان می‌دهد که پیروان این رژیم‌ها چربی خون کمتر و شاخص توده بدنی (روشی برای سنجش وزن براساس قد) پائین‌تری دارند. همچنین پژو‌هش‌ها نشان می‌دهد که خطر ابتلاء به فشار خود، دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی و زوال عقلی در این افراد کمتر از کسانی است که در رژیم خود از محصولات گوشتی و بخصوص در حد افراطی استفاده می‌کنند.
خطرات و ملاحظات
یکی از مسائلی که در این رژیم‌ها باید رعایت شود دریافت میزان کافی پروتئین‌ها ریزمغذی‌ها از جمله برخی ویتامین‌ها مانند ب-۱۲ و مواد معدنی مانند کلسیم است که به دلیل عدم مصرف محصولات دامی در رژیم گیاه‌خواران کم یا به طور مطلق حذف می‌شود.
متخصصان تغذیه و پزشکان به این افراد توصیه می‌کنند تا با مصرف مکمل‌های حاوی این ریزمغذی‌ها خطر سوءتغذیه را کم کنند.
همچنین بهتر است افراد برای آغاز رژیم گیاه‌خواری بخصوص انواع سختگیرانه آن با متخصص تغذیه و پزشک مشورت کنند و براساس وضعیت سلامتشان سبک خود را انتخاب کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی گیاهی اگر با برنامه‌ریزی و به صورت اصولی دنبال شوند سالم هستند و می‌توانند از بروز بسیاری بیماری‌ها جلوگیری کنند. با این حال پیروان این سبک زندگی باید رژیم متعادل و سالمی را که همه نیازهای تغذیه آنها را برآورده می‌کند، دنبال کنند.
همچنین باید توجه داشت تنها با پیروی از رژیم‌های وجترینیسم و وگانیسم و پرهیز از گوشت و سایر محصولات دامی متضمن سلامتی افراد نیست. سیب‌زمینی سرخ‌کرده، نوشیدنی‌های شیرین، آرد سفید تصفیه شده، آب‌نبات و خوراکی‌های فرآوری شده نمونه‌های غذاهای گیاهی و در عین حال ناسالم هستند.
مصرف این غذاها سبب می‌شود تا میزان استفاده از مواد گیاهی سالم کمتر شود و سلامت فرد به خطر افتد.
بر اساس یک تحقیق صورت گرفته بیش از سه میلیون کانادایی وجترین یا وگان هستند
