در حدود پنج سال پیش در دولت دهم ایران، روز جمعه هفتم سپتامبر 2012 ، دولت سابق کانادا (محافظه کار) در یک اقدام ناگهانی و یکطرفه، کلیه مناسبات خود را با ایران قطع و ضمن تعطیل کردن سفارت خود در تهران تصمیم به بستن سفارت ایران در کانادا نمود. حال در آستانه تحولات جدیدی در روابط ایران و کانادا هستیم، تا جایی که جزئی از اخبار هفتگی رسانه هدهد پرداخت به این مسئله مهم است. اظهار نظرهای گوناگون پیرامون این مسئله شرایط را دشوار کرده اما چیزیکه مشخص است مذاکرات در سطح بالایی در جریان است.
پیش از این در 30 اکتبر 2016 رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران با تاکید بر اینکه استرداد خاوری در مذاکرات ایران و کانادا مطرح است، گفته بود: چون کانادایی ها به ایران نیاز دارند طبیعتا اگر ما در این زمینه ایستادگی کنیم آنها مجبور می شوند خاوری را به ایران تحویل دهند. یکی از شروط ایران برای برقراری روابط دیپلماتیک با کانادا را استرداد خاوری است و عنوان کرده بود: اینکه تاکنون خاوری به ایران تحویل داده نشده است عدم همکاری دولت کانادا و امتناع از اجرای قوانین بین المللی است.
حالا روزنامه شرق در سر مقاله ای تیتر زد: نامه ایران به دولت كانادا برای استرداد خاوری به واسطه سوئیس ارسال شد
شرق در ادامه نوشت:
روابط دیپلماتیک ایران و کانادا چندان مساعد نیست. سوئیس و عمان در این میان به سنت همیشگی، پادرمیانی میان طرف ایرانی و خارجی را بر عهده دارند. آنچه این روزها بیش از هرچیز در حوزه روابط ایران و کانادا خودنمایی می کند، نبود امکان برای ایران در استفاده از توان اینترپل برای بازگرداندن محمودرضا خاوری به ایران است؛ مردی که با وجود تابعیت دوگانه، در دولت محمود احمدی نژاد به مدیرعاملی بانك ملی گمارده شد و هنگام داغ شدن پرونده اختلاس سه هزارمیلیاردی از کشور گریخت و آب از آب تکان نخورد. حالا پیگیری ها برای متقاعدکردن همکاری اینترپل در سایه روابط ضعیف دیپلماتیک ایران و کانادا کار دشواری به نظر می رسد. در همین حال، علیرضا رحیمی، عضو اصلاح طلب کمیسیون امنیت مجلس، از نامه نگاری نماینده ایران در سازمان ملل به دولت کانادا برای پیگیری پرونده خاوری در این کشور خبر داده است. این نامه به وساطت دولت سوئیس به دست کانادایی ها رسیده و تا اکنون هیچ واکنش دیپلماتیکی از سوی آنها مخابره نشده است. شهریور ٩٦ دیدار دیپلماتیکی میان ایران و کانادا در سطح کارشناسی برگزار خواهد شد. بازخوانی پرونده محمودرضا خاوری می تواند یکی از محورهای این دیدار به شمار آید. رحیمی، نماینده مجلس، وعده داده پیگیر پرونده خاوری، شناسایی اموال او در خارج از کشور و روند بازگردانده شدن او به ایران باشد.
آیا دولت ایران در موضوع بازگرداندن آقای خاوری به طور رسمی از دولت کانادا درخواست کمک کرده است؟
بله؛ پیگیری هایی صورت گرفته است؛ ازجمله ارسال یادداشت رسمی از سوی نماینده ما در سازمان ملل از طریق نماینده سوئیس به دولت کانادا.
نامه، مربوط به چه تاریخی بوده؟
تاریخ دقیق را نمی دانم؛ ولی مربوط به سال گذشته است.
آیا پاسخی از جانب کانادا دریافت شده است؟
نه؛ دولت کانادا ماجرا را مسکوت گذاشته و به هیچ وجه در ارتباط با استرداد آقای خاوری همکاری نکرده است؛ نه با دولت ایران و نه با واسطه هایی که از سوی ایران تعیین شده است.
کدام واسطه ها؟
یکی از واسطه ها کشور سوئیس است که یادداشت های رسمی ما را منتقل می کند. دومی هم کشور عمان است که حافظ منافع ایران در کانادا در نبود روابط دیپلماتیک با این کشور است. البته عمان نماینده مستقر هم دارد.
آیا از سوی ایران افرادی به کانادا رفته اند تا در این زمینه پیگیری خاصی انجام دهند؟
گزارش مستندی به کمیسیون امنیت ارائه نشده است؛ اما اساسا چون مسئله، موضوع ملی است، از طرف دادستانی و وزارت امور خارجه پیگیری های لازم در دستور کار است. قطعا برنامه منسجمی برای شناسایی اموال و استرداد خاوری پیش بینی شده؛ اما چون به ما گزارشی نرسیده، در جریان جزئیات امر نیستیم.
یعنی این مسئله در دستور کار وزارت امور خارجه و دستگاه قضائی قرار دارد؟
شناسایی اموال به قوه قضائیه مربوط بوده و دادستانی کل در این پرونده مدیریت کار را بر عهده دارد. اگر وزارت امور خارجه هم بخواهد در زمینه شناسایی اموال ورود کند، به مجوز قوه قضائیه نیاز است.
کمیسیون امنیت چطور؟ آیا پیگیری ای از سوی این کمیسیون صورت گرفته؟
در دستور کار است. البته کمیسیون برای تفحص وضعیت پرونده، ورود خواهد کرد و از دستگاه های مرتبط درباره پیگیری های صورت گرفته در این حوزه پرس وجو شده است.
آخرین خبری که بخواهید از پرونده خاوری به مردم بدهید، چیست؟
اینکه پرونده به هیچ وجه مسکوت و بلااقدام نبوده و پیگیری های لازم انجام شده است. به زودی کمیسیون امنیت آخرین اطلاعات را استعلام خواهد کرد و در اختیار مردم قرار خواهد داد. به هر شکل، پرونده اختلاس خاوری، پرونده ای ملی است و حقوق مردم درگیر این پرونده است و مجلس، دولت و مسئولان ذی ربط، در این زمینه بر بازگشت حقوق بیت المال به کشور تاکید دارند.
شخص شما – به عنوان یکی از اعضای فراکسیون امید در مجلس – چه پیگیری هایی در این زمینه خواهید داشت؟من شخصا به عنوان عضو کمیسیون امنیت و فراکسیون امید، تلاش می کنم پرونده خاوری به فراموشی سپرده نشده و پیگیری های لازم از جانب نهادهای مسئول در دستور کار باشد. قطعا تاکید بر گزارش دهی به موقع به مجلس، می تواند اهرم فشاری برای فعالیت مضاعف نهادهای پیگیر در این زمینه باشد. انگیزه ما در این حوزه، انگیزه ای ملی است.
نبود توافق نامه استرداد مجرمان تا چه میزان برای بازگرداندن خاوری به ایران مشکل ایجاد خواهد کرد؟
توافق استرداد مجرمان فرایندی طولانی دارد. وقتی مناسبات دو کشور در جریان باشد، روند خوبی پیدا می کند؛ اما روابط ایران و کانادا از سال ٢٠١٢ روابط مساعدی نبوده و همین کار ما را سخت کرده است. توافق نامه شاید مانعی نباشد و اینترپل هم قوانین خودش را برای بازگرداندن مجرم دارد.
از ترمیم و تسهیل روابط ایران و کانادا چه خبر؟
البته دولت ایران و کانادا برای تسهیل امر رای دهی برای ایرانیان مقیم کانادا، دو ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری تشکیل جلسه دادند که متاسفانه به دلایلی، این اقدام به نتیجه نرسید. همچنین بنا است تا شهریور مقام های ایرانی و کانادایی در سطح کارشناسی دیداری داشته باشند.
مروری بر اخبار روابط ایران و کانادا در رسانه هدهد:
سخنگوی وزارت خارجه ایران: مذاکرات بعدی ایران و کانادا در اتاوا خواهد بود
تبریک رسمی کریستیا فریلند وزیر خارجه کانادا به حسن روحانی رئیس جمهور منتخب ایران
معاون وزیر خارجه ایران: عزم کانادا و ایران در جهت برقراری دوباره روابط دیپلماتیک است
سفر مقامات کانادا به ایران در آستانه انتخابات ایران و تماس تلفنی وزیران خارجه دو کشور
درخواست رسمی ایران از دولت کانادا برای برگزاری انتخابات در کشور کانادا
روابط تجاری کانادا و ایران در حال شکل گیری است
آغاز دوباره روابط تجاری کبک کانادا و ایران پس از 15 سال
وزارت امور خارجه ایران: تنها يك مانع، بر سر راه ارتباط ايران و كانادا وجود دارد
سی بی سی کانادا گزارش داد: امروز بیش از هر زمان دیگری کانادا باید از ایران حمایت کند
جاستین ترودو از تلاش دولت لیبرال برای بازگشایی سفارت کانادا در ایران خبر داد
سخنگوی وزارت خارجه ایران: مذاکرات کارشناسی بین ایران و کانادا به پیش می‌رود
انتقاد جاستین ترودو از نخست وزیر پیشین کانادا به خاطر قطع روابط با ایران
شمارش معکوس روابط دیپلماتیک ایران و کانادا، قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران: احتمال ازسرگیری روابط ایران و کانادا
اولین دور مذاکرات ایران و کانادا در نیویورک
نخست وزیر کانادا اعلام کرد: شهروندان ايرانى-كانادايى مشكلى براى سفر به آمريكا نخواهند داشت
منابع:
