در پی بروز ناآرامی‌های خیابانی در اعتراض به افزایش قیمت بنزین و وضعیت اقتصادی در ایران، مقامات ایران دسترسی داخل کشور را به شبکه جهانی اینترنت قطع کرده‌اند و اینترنت به شکل محلی و به اصطلاح «ملی» درآمده است.
مطابق گزارش نهاد بین‌المللی نت بلاکس، که وظیفه نظارت بر شبکه جهانی اینترنت را بر عهده دارد، در چهل ساعت اخیر دسترسی ۹۵ درصد ایرانیان به اینترنت جهانی مسدود شده است.
اما «اینترنت ملی» از کجا آمده است و به چه معناست؟
به شکل خلاصه اینترنت ملی بدین معنی است که وبسایت مراکز داده و خدمات داخلی همچون بانک‌ها، موسسات مالی و نهادهای دولتی بر روی سرورهای داخل کشور قرار بگیرند به نحوی که بدون نیاز به اینترنت جهانی و سرورهای خارج از کشور بتوانند به کار خود ادامه دهند.
ایده اولیه اینترنت ملی، که پیشتر با نام اینترنت حلال نیز شناخته می‌شد و اکنون شبکه ملی اطلاعات نیز نام گرفته است، در سال ۱۳۸۴ مطرح شد. الگوی این طرح مطابق اظهارات حجت الاسلام سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در اردیبهشت امسال «نظام چین» بوده است و تا سال ۹۸ حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان هزینه آن شده است. دولت ۱۲ هزار میلیارد تومان و بخش خصوصی ۷ هزار میلیارد تومان در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
هدف از این طرح، دستکم مطابق آنچه در ابتدا ادعا می‌شد، این بود که برای بالا بردن امنیت سایبری؛ داده‌های حساس کشور بر روی زیرساخت داخلی قرار گیرند. این امر به حکومت ایران اجازه می‌داد ترافیک اینترنت را به دست گیرد، بر ورود و خروج اطلاعات از کشور نظارت کند و از مراکز داده داخلی حفاظت کند.
Update: 40 hours after #Iran implemented a near-total internet shutdown, connectivity to the outside world remains at just 5% of ordinary levels⏱
The restrictions present a direct threat to the safety and wellbeing of Iranians #IranProtests
📰https://t.co/1Al0DT8an1 pic.twitter.com/sklcYoiOKU
— NetBlocks (@netblocks) November 18, 2019
با این حال منتقدان اعتقاد داشتند این طرح در اصل تلاشی است برای ساخت یک شبکه جایگزین برای زمانی که حکومت برای مقابله با اعتراضات خیابانی بتواند ارتباط معترضان با یکدیگر و همچنین ارتباط آنان با دنیای بیرون را قطع کند. به عبارت دیگر این پروژه مقامات حکومتی را قادر می‌سازد تا دسترسی عموم به جهان خارج را قطع کنند، بدون اینکه سرویس‌های مورد احتیاج زندگی روزمره مردم نظیر بانک‌ها یا دیگر سرویس‌های داخلی تحت تاثیر قرار بگیرند.
مقامات امنیتی و سیاسی ایران پیشتر به دفعات نسبت به تهدیدات امنیتی استفاده از اینترنت هشدار داده بودند. معاون فنی وزارت اطلاعات در سال ۹۰ گقته بود «شبکه اینترنت ابزار جاسوسی نیست، بلکه خود تهدید و جاسوس است». علی مطهری، رئیس وقت کمیته مخابرات مجلس ایران، نیز با انتقاد از ناکارآمد بودن روش‌هایی چون فیلترینگ و محدود کردن سرعت اینترنت در «مدیریت فضای مجازی» تنها راه حل برای کنترل کامل اینترنت را راه اندازی شبکه ملی اطلاعات دانسته بود.
با اجرایی شدن تصمیم به راه اندازی شبکه اینترنت ملی مقامات ایران تلاش کردند همزمان با توسعه این طرح وبسایت‌های عمده مورد استفاده ایرانیان را با نسخه‌هایی داخلی جایگزین کنند. برای مثال وبسایت اپارات به عنوان جانشینی برای وبسایت یوتیوب معرفی شد و سرمایه‌گذاری سنگینی برای راه اندازی «موتور جستجوی ملی» به عنوان جانشین گوگل اختصاص یافت.
#جهرمی سرانجام تایید کرد که قطعی #اینترنت در #ایران برای تست شبکه ملی ارتباطات بوده و کل داستان‌هایی که در مورد قطع کابل در اروپا و… گفته و توییت کرده دروغ است. وزیر جوان حواسش نبود و در این مصاحبه سوتی داده و قطع عمدی اینترنت در کشور را تایید کرده. @azarijahromi pic.twitter.com/N0TZmnWaeN
— Amin Sabeti | امین ثابتی (@AminSabeti) August 16, 2019
همچنین در حوزه شبکه‌های اجتماعی پیام رسان‌هایی همچون «بله» و «سروش» کمک‌هایی میلیاردی و دولتی دریافت کردند تا شهروندان ایرانی را که کاربر پیام‌رسان‌های خارجی نظیر تلگرام بودند به خود جلب کنند.
در دو سال گذشته اینترنت کشور در مقاطعی با اختلال شدید مواجه شد و به نظر می‌رسید اعتراضات سال ۸۸، دی ۹۶ و مرداد ۹۷ حکومت ایران را در راه اندازی هرچه سریع‌تر این شبکه مصمم‌تر کرده است. به خصوص آنکه پیشتر حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، شبکه ملی اطلاعات را «مولفه استقلال» کشور خوانده و علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ضمن درخواست تسریع راه‌اندازی شبکه اینترنت ملی آن را امری خوانده بود که باید اولویت دولت یازدهم قلمداد شود.
هرچند مقامات ایران در مقاطع قبلی ریشه این اختلالها را خارج از مرزها، نظیر برخورد لنگر کشتی با کابل اینترنت در دریا، عنوان می‌کردند؛ با این حال سرانجام جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا، اعلام کرد بروز این دست اختلالها عمدی و در نتیجه برگزاری «مانورهای قطعی اینترنت» از سوی نهادهای حاکمیتی بوده است.
در حالی که قطعی اینترنت در ایران وارد سومین روز خود شده است، بسیاری از وبسایت‌های مجاز و داخلی از دسترس خارج شده‌اند و کسب و کارهای متعددی به حالت نیمه فلج درآمده‌اند.
امری که نشان میدهد طرح اینترنت ملی هنوز به طور کامل نتوانسته است تمامی زمینه‌های مورد نیاز را پوشش دهد و از همین رو، دستکم برای مقطع زمانی فعلی، بازگشت شبکه جهانی اینترنت در روزهای آتی اجتناب ناپذیر خواهد بوده.
قطع اینترنت در ایران؛ سه راه برای تماس با داخل کشور
تلفن رایگان با اسکایپ
پیام‌رسان اسکایپ معمولا با قابلیت ویدئو کنفرانس خود شناخته می‌شود. با این حال این پیام‌رسان یک سرویس تماس تلفنی نیز دارد که با آن می‌توان با ایران ارتباط گرفت.
برای این کار لازم است کاربر ابتدا یک حساب جدید در این پیام رسان باز کند.
سپس در بخش تعرفه‌ها در صورتی که ایران به عنوان مقصد تماس انتخاب شود، دو تعرفه به کاربر پیشنهاد می‌شود که در صورت انتخاب گزینه شارژ ماهانه کاربر میتواند با هزینه ۱۳ سنت در دقیقه با تلفن ثابت یا همراه در ایران صحبت کند.
اسکایپ برای این گزینه یک دوره یک ماهه رایگان در نظر گرفته است. به این معنی که کاربر میتواند تنها با ثبت نام و فعال کردن این تعرفه، بدون اینکه از کارت اعتباری‌اش مبلغی کسر شود، ۶۰ دقیقه با ایران به طور مجانی صحبت کند.
در صورتی که کاربر به هر دلیلی مایل به قبول قرارداد و پرداخت وجه نبود، میتواند قرارداد را پیش از سر رسیدن موعد ماهانه لغو کند و به این صورت هزینه‌ای پرداخت نخواهد کرد.
Update: 40 hours after #Iran implemented a near-total internet shutdown, connectivity to the outside world remains at just 5% of ordinary levels⏱
The restrictions present a direct threat to the safety and wellbeing of Iranians #IranProtests
📰https://t.co/1Al0DT8an1 pic.twitter.com/sklcYoiOKU
— NetBlocks (@netblocks) November 18, 2019
تلفن رایگان پیام‌رسان پینگل
شرکت پینگل اعلام کرده است که با توجه به قطعی اینترنت در ایران، کاربران این پیام‌رسان می‌توانند با شماره‌های ثابت و همراه در ایران تا سقف ۳ دقیقه به طور رایگان تماس بگیرند.
در توییتی که در حساب رسمی این شرکت منتشر شده آمده است این اقدام برای امکان برقراری تماس کاربران این پیام رسان با عزیزانشان در داخل ایران انجام شده است.
پیام رسان پینگل برای گوشی‌های ایفون و همچنین گوشی‌های اندرویدی در دسترس است.
همچنین گزارش هایی نیز از عدم کارکرد صحیح این اپ منتشر شده است.
Internet is shut down in #Iran
No worries! You can now make FREE Pinngle-Out calls via Pinngle to call and check up on your loved ones living in Iran!
Pinngle-Out calls works on Landlines and mobile phones.
— Pinngle Messenger (@pinngle) November 17, 2019
اپلیکیشن‌های ویپ
در سال‌های اخیر اپلیکیشن‌های موسوم به Voip به دلیل ارزان بودن از محبوبیت فراوانی برخوردار شده‌اند.
این مجموعه شامل ده‌ها اپلیکیشن هستند که امکان تماس تلفنی را با ایران فراهم می‌کنند و قابلیت نصب روی آیفون و همینطور گوشی‌های اندرویدی را دارا هستند.
اپلیکیشن‌ها با نام‌های مختلف و توسط اپراتورهای متفاوتی در بازار موجود هستند، با این حال اپلیکیشن‌هایی نظیر Voipzoom و یا Webcalldirect از محبوبیت بیشتری در میان کاربران ایرانی برخوردار بوده‌اند.
نرخ متوسط تماس با تلفن ثابت و همراه ایران از طریق این اپلیکیشن‌ها از ۹ تا ۱۸ سنت بر دقیقه متغیر است و کاربر میتواند بسته به نیاز خود یکی از آن‌ها را انتخاب کند.
- انتشار این خبر به معنای تأیید یا رد محتوای آن نیست و رسانه هدهد تنها باز نشر کننده اخبار برای جامعه فارسی زبانان کانادا با ذکر منبع اصلی خبر می‌باشد.
- منبع: یورونیوز
