در نیمه ماه سپتامبر هستیم و رفته رفته پاییز و زمستان کانادا فرا میرسد و چون معمولاً سرماخوردگی و آنفولانزا در فصل‌های سرد زیاد می‌شود، باعث افزایش نگرانی از ابتلا به ویروس کرونا نیز شده است و نگرانی پیرامون موج دوم بزرگتر این ویروس و افزایش شیوع کرونا در فصل زمستان شدت یافته است.
اما در واقع روند این بیماری در زمستان غیرقابل پیش بینی و پیچیده است. به طوری که هم دلایلی برای اطمینان خاطر و هم دلایلی برای نگرانی وجود دارد.
اینکه با این ویروس در نیمکره شمالی در فصل زمستان چه اتفاقی خواهد افتاد تنها مربوط به خود ویروس نیست. موفقیت و شکستهای سیاست دولتها، رفتار مردم و سایر بیماریهای زمستانی میزان وخامت اوضاع را تعیین خواهد کرد.
آیا تا کریسمس امسال، یعنی پنجم‌دی، همه چیز عادی خواهد شد یا زمستان سختی در پیش رو داریم؟
آیا شیوع کرونا در فصل زمستان بیشتر خواهد شد؟
در حقیقت پاسخ این سوال کاملا مشخص نیست اما بر اساس دانش ما درباره سایر ویروسها، پاسخ علمی متمایل به جواب مثبت است.
چهار نوع ویروس کرونای دیگر نیز وجود دارد که همگی آن‌ها در زمستان سرایت میکنند و باعث ایجاد علائم سرماخوردگی می‌شوند. ویروس سرماخوردگی (راینو ویروس)، آنفولانزا و ویروس سین سیشیال تنفسی( Rsv) ، علائم مشابه ایجاد میکنند.
آقای دکتر ریچل لو از دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن در خصوص شیوع کرونا در فصل زمستان ، عنوان کرده است: «ممکن است کرونا نیز مانند سایر ویروسهایی که در فصل زمستان به اوج شیوع می‌رسند، یک ویروس فصلی باشد».
ساز و کارهایی که موجب شیوع اصلی می‌شوند خیلی شناخته شده نیستند و مشخص نیست که محصول رفتار انسانی هستند یا شرایط آب و هوایی. به طور کلی در بیرون بدن، هنگامی که هوا سرد است تمام ویروسها بهتر زنده می‌مانند.
شرایط زنده ماندن کرونا در فصل زمستان
به گفته گروه مشاوران علمی بریتانیا، در موارد اضطراری چهار درجه سانتیگراد بالای صفر برای ویروس کرونا دمای مطلوب است. نور آفتاب و پرتو فرابنفش به غیر فعال شدن ویروس کرونا کمک میکنند که در فصل زمستان مقدار آن‌ها کمتر است.
از طرفی وقتی هوا خوب نباشد، مردم در خانه می‌مانند و هوا در مکانهای پوشیده خیلی جریان ندارد و دیگر مهمانیها در فضای باز برگزار نمیشوند و همه اینها می‌تواند موجب افزایش شیوع ویروس کرونا شود.
آکادمی علوم پزشکی تخمین زده است که در بدترین حالت، ویروس کرونا در فصل زمستان در بریتانیا جان ۲۵۱ هزار انسان را خواهد گرفت. با چنین تخمینی مقدار عدد آر به ۱.۷ خواهد رسید. (نشان میدهد که هر فرد مبتلا تا چند نفر دیگر را نیز مبتلا می‌کند.)
به گفته پروفسور وندی بارکلی از دانشگاه امپریال لندن: «نگرانی مردم منطقی و معقول است. احتمال اتفاق افتادن موج دوم زیاد است و ما هنوز به ایمنی عمومی نرسیده‌ایم و انتظار میرود در فصل زمستان با موج دوم همراه باشیم. البته که دانستههای ما زیاد نیست اما من فکر میکنم که شاید شرایط بد باشد».
طبق یک تخمین حدودی، تنها ۵ درصد مردم بریتانیا به ویروس کرونا مبتلا شدهاند و ۹۵ درصد دیگر، مصونیتی در برابر این ویروس ندارند. آمریکا نشان داد که از دست رفتن مهار ویروس موجب افزایش موارد ابتلا می‌شود.
آیا سایر ویروسها مثل آنفولانزا میتوانند مشکل ساز باشند؟
اتفاق نگران کننده این است که شیوع موج دوم کرونا و ویروس آنفولانزا با هم اتفاق بیفتد. در حال حاضر روند هیچ چیز عادی نیست و معلوم نیست تا چه حد قواعد عادی صدق کند.
رفتار مردم برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا مثل رعایت فاصله اجتماعی، پوشاندن صورت، شستن مرتب دستها و دورکاری بر انتقال ویروسهای دیگر نیز موثر است.
در کشور استرالیا که در حال حاضر فصل زمستان است، فصل آنفولانزا نرسیده یا به طور نامعمولی به تاخیر افتاده است. همچنین تعطیلیها و محدودیت‌ها در هنگ کنگ شیوع فصلی ویروس آنفولانزا را متوقف کرده است.
در کشورهای آفریقای جنوبی و شیلی از نیمکره جنوبی، عفونتهای زمستانی و آنفولانزا تصویر مشابه را به نمایش میگذارند و اگر این اتفاق در نیمکره شمالی نیز بیفتد خطرناک است.
تعطیلی ها و محدودیت‌ها مانند محدود کردن پروازها در فصل آنفولانزا یا تعطیل کردن مدرسهها می‌تواند تاثیرگذار باشد. هرچند این محدودیت‌ها در برخی کشورهای نیمکره شمالی کاهش یافته است.
به گفته پروفسور برکلی، رعایت فاصله اجتماعی ممکن است میزان آنفولانزا را کاهش داده باشد که نکته مثبتی است اما من فکر میکنم که نمیتوانیم تنها به این اکتفا کنیم.
اگر عفونتهای زمستانی مشابه ویروس کرونا باعث تب و سرفه شوند، نتیجه این می‌شود که مردم بیشتری باید تست بدهند.
یک پروفسور از دانشگاه لیورپول به نام جولین هیسکاکس گفته است: «باید در حفظ پاکیزگی دستها و رعایت فاصله اجتماعی سهل انگاری نکنیم و خودمان را برای موج دوم کرونا آماده کنیم. در غیر این صورت حتماً شیوع کرونا در فصل زمستان اتفاق خواهد افتاد. به نظر من یکی از بهترین راههایی که وجود دارد، آزمایش‌های مناسب برای تشخیص سه یا چهار عفونت تنفسی است که علائم بالینی آن‌ها مشابه یکدیگر است. در آن صورت هنگام معاینه یک بیمار می‌توانیم بگوییم که او آنفولانزا دارد یا کرونا».
در واقع به همین علت است کشورها باید سعی کنند ظرفیت آزمایش‌های آنفولانزای خود را در روز افزایش دهند و تعداد زیادی از افراد را از این بیماری مصون کنند.
دکتر لو عنوان می‌کند که باید خودمان را برای شیوع کرونا در زمستان آماده کنیم و بزرگترین خطر این است که مردم در محافظت از خود در برابر کرونا سهل انگاری کنند.
اگر انسان همزمان به چند ویروس مبتلا شود چه اتفاقی می‌افتد؟
یکی از سوالات علمی جدید این است که تعامل ویروس کرونای جدید (سارس کرونا ۲) با سایر ویروسها در فصل سرما چگونه است؟
تمام ویروسهای تنفسی، به سلولهای گلو، بینی و ریه در بدن حمله میکنند. این امر موجب رقابت ویروسهای مختلف با یکدیگر می‌شود.
بر اساس پژوهشها، ابتلا به یک عفونت ویروسی می‌تواند از ابتلا به ویروس دیگر جلوگیری کند. برای مثال در سال ۲۰۰۹، شیوع وسیع ویروس سرماخوردگی همهگیری جهانی آنفولانزای خوکی را در برخی کشورهای اروپایی به تاخیر انداخت.
توضیح این امر این می‌تواند باشد که واکنش عمومی سیستم ایمنی بدن در برابر یک عفونت، از ورود سایر عفونتها به بدن جلوگیری می‌کند. در واقع به نوعی سیستم ایمنی بدن تقویت می‌شود.
به گفته دکتر پابلو مورسیا از مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه گلاسکو، مبتلا شدن به یک عفونت ویروسی موجب فعال شدن سیستم ایمنی و التهابی می‌شود و این امر بدن را به مدت متغیر در برابر ویروسهای دیگر محافظت می‌کند. اما مطابق همین تحقیقات، گاهی ویروسها با هم به گردش می‌افتند و سازگاری خوبی با یکدیگر دارند.
اما در مورد کرونا کدام یک صادق است؟ به گفته دکتر مورسیا به ندرت اتفاق می‌افتد که آنفولانزا در آمیزههای عفونی دیده شود. پس احتمالا شاهد تعداد زیادی از ابتلای همزمان آنفولانزا و کرونا نخواهیم بود. البته موارد اندکی از ابتلای به هر دو ویروس وجود دارد که نتیجه آن بسیار وخیم تر از ابتلا به یکی از آن‌ها است.
در نهایت به گفته دکتر مورسیا، انواع دیگری از ویروس کرونا، عفونت همزمان با ویروسهای مشابه را به وجود می آورد. او گفته است که نگران حال و آینده است.
