کبد از اصلی‌ترین و بزرگترین اعضای بدن بوده که وظایف مهمی از جمله دفع سموم، تسهیل گوارش و ذخیره انرژی را بر عهده دارد. بنابراین حفاظت از این اندام اهمیت بسزایی دارد. از جمله رژیم‌های غذایی مناسب و سالم برای کبد، رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. از این رژیم در تمام جهان به‌عنوان سالم‌ترین رژیم برای حفظ سلامت کبد یاد می‌کنند.
به گزارش رسانه هدهد کانادا٫ سالیانه بیش از ۷۰۰ هزار نفر در جهان در اثر سرطان و بیماری‌های کبد از بین می‌روند. بخش عمده‌ی این مرگ و میرها در اثر سرطان کبد است.
سرطان کبد، طبق گزارشات دقیق انجمن سرطان آمریکا، از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌های سرطانی جهان است. بیش از ۶۰۰ هزار نفر در هر سال در اثر این نوع سرطان از بین می‌روند. از سال ۲۰۰۰ تاکنون، نرخ مرگ و میر این بیماری روند صعودی داشته و در هر سال این نرخ ۳ درصد بیشتر می‌شود. بنابراین حفظ سلامت کبد و توجه به تغذیه، از اصلی‌ترین وظایف ما در قبال سلامتی‌مان است.
بسیاری از افراد از اهمیتِ حفظ سلامت کبد غافل‌اند. می‌توان گفت که کبد بیشتر از دیگر اعضای بدن از تغذیه‌ی نامناسب آسیب می‌بیند. امروزه لذت غذاهای متنوع، اهمیت سلامتی و تاثیر تغذیه بر اندام‌های گوارشی را برای افراد کمرنگ‌تر کرده است.
به همین دلیل شیوع بیماری‌های کبدی و گوارشی روز به روز افزایش می‌یابد. این شیوع به حدی جدی‌ست که طبق پیش‌بینی انجمن کبد کانادا، در سال‌های آینده از هر ۴ کانادایی یک نفر به مشکلات و بیماری‌های کبدیِ خاص مبتلا خواهد شد.
کدام مواد غذایی برای سلامت کبد مضر هستند؟
بطور کلی، چهار ماده‌ی زیر دشمن اصلی کبد شما محسوب می‌شوند:
- مواد غذایی سرشار از قند
- غذاهای چرب
- غذاهای پر نمک
- الکل
چربی‌ها، قندها و نمک اضافی مشکلات متابولیکی جدی را برای کبد ایجاد می‌کنند. هرچه چربی‌های اشباع (حیوانی) در غذاها بیشتر باشد، مقدار چربی ذخیره شده در کبد نیز افزایش یافته و به مرور چرب می‌شود. برای حفظ سلامت کبد و سیستم گوارشی‌تان باید از غذاهای چرب، فست فودها و غذاهای حاضری (مثل کنسروها و…) دوری کنید. مصرف الکل نیز سموم خون را افزایش داده و در نهایت سلامت کبد را به خطر می‌اندازد.
کدام رژیم‌ها و مواد غذایی برای حفظ سلامت کبد مناسب هستند؟
پزشک شما مطمئن‌ترین فرد برای پاسخ به این سوال است. چرا که طبق شرایط فیزیکی و سلامت کبدتان، مناسب‌ترین رژیم را برای شما تجویز خواهد کرد. بنابراین قبل از انتخاب هر یک از رژیم‌های زیر با پزشک گوارش و تغذیه‌ی خود مشورت کنید.
قهوه
بر اساس تحقیقاتِ منتشر شده در نشریه‌ی Journal of Clinical Gastroenterology، قهوه چربی‌های ذخیره شده در کبد را کاهش داده و آنتی اکسیدان‌های مفیدی را به بدن می‌رساند. همچنین مصرف درست و متعادل قهوه از بروز سرطان و بیماری‌های کبدی نیز جلوگیری می‌کند.
ماهی‌های چرب (مثل ماهی سالمون، ساردین و شاه ماهی)
روغن ماهی و یا استفاده از ماهی‌های چرب از دیگر مواد غذایی‌ست که به سلامت کبد کمک می‌کند. بر اساس تحقیقاتِ منتشر شده در نشریه‌ی World Journal of Gastroenterology، این ماهی‌ها سرشار از امگا-۳ هستند. بنابراین می‌توانند از بروز بیماری‌های کبدی جلوگیری کرده و التهابات بدن را کاهش دهند. روغن این ماهی‌ها به‌طور قابل توجهی باعث کاهش چربی‌های ذخیره‌ای کبد می‌شود.
ماکروبیوتیک
مواد غذایی همچون حبوبات، میوه، سبزیجات و غلات اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده‌ی این رژیم هستند. رژیم ماکروبیوتیک تمام ترکیبات اصلی و مواد مغذی را به بدن و کبد رسانده و عملکرد دستگاه گوارش را تنظیم می‌کند.
مدیترانه‌ای
همانطور که در ابتدای مطلب هم اشاره کردیم، این رژیم به سالم‌ترین سبکِ تغذیه‌ی جهان معروف است. علت این نام‌گذاری، مواد طبیعی و سالمی‌ست که در این رژیم به کرات مصرف می‌شود. این ترکیبات عبارت‌اند از:
- میوه‌ها و سبزیجات (ترجیحا تازه)
- غلات
- محصولات لبنی
- روغن‌های مفید مثل روغن زیتون
- مصرف متعادل ماهی، گوشت قرمز و…
فیبر موجود در کبد با مصرف غلات افزایش پیدا می‌کند. هرچه فیبر بدن بیشتر باشد، گوارش تسهیل یافته و تولید صفرا افزایش می‌یابد. بنابراین فیبر در کاهش کلسترول و جلوگیری از ایجاد سنگ کیسه صفرا هم موثر است.
البته شما برای متابولیز چربی‌ها به ویتامین‌های مختلف و برای حفظ سلامت کبد به منابع خوراکی ویتامین ث نیز احتیاج دارید.
رژیم غذایی مخصوص بیماری سیروز کبدی
رژیم غذایی مناسب تا حد زیادی می‌تواند سرعت پیشرفت سیروز کبدی را کاهش دهد. مبنای رژیم سیروز کبدی، پروتئین است. مصرف نمک نیز باید در این رژیم کاهش یابد. شرایط افراد مبتلا به این بیماری بسیار خاص و متفاوت است. بنابراین مبتلایان برای ایجاد هر گونه تغییر در رژیم غذایی باید با پزشک خود مشورت کنند.
رژیم غذایی مخصوص بیماری کبدهای چرب
غذاهای پرکالری قاتل کبد هستند. این غذاها به چرب شدن کبد کمک می‌کنند. بنابراین افراد مبتلا به کبد چرب باید از مصرف غذاهای پرکالری دوری کرده و در عوض، غذاهای فیبردار مصرف کنند.
رژیم غذایی مخصوص بیماری هموکروماتوز
بیماری هموکروماتوز هنگامی رخ می‌دهد که مقدار آهن ذخیره شده در کبد بیشتر از حد طبیعی باشد. طبیعتا افراد مبتلا باید منابع آهن کمتری مصرف کنند. مواد غذایی مثل سوسیس، اسفناج، جگر، مغزهای خوراکی و… باید از رژیم غذایی این بیماران حذف شود.
رژیم غذایی مخصوص بیماری هپاتیت C
سلول‌های هدف ویروس هپاتیت C، بافت کبد است. رژیم غذایی افراد مبتلا به این بیماری باید حداقل میزانِ نمک و آهن را داشته باشد. برای طعم‌دار شدن غذا در این رژیم، می‌توانید بجای استفاده از نمک، ادویه‌های مختلفی را در پخت غذا به‌کار ببرید.
مطالب مرتبط:
- صفحه ویژه رژیم غذایی رسانه هدهد کانادا
- ۹ خوردنی که باید حتما در رژیم غذایی خود بگنجانید
- برای مبارزه با پیری و عمر طولانی باید بهترین غذاها را بخورید
منبع استفاده شده: ایسنا
