در یک رویداد تاریخی و بی‌سابقه، جوانان «نسل زد» نپال در واکنش به محدودیت‌های گسترده شبکه‌های اجتماعی، به خیابان‌ها آمدند و باعث سقوط دولت نپال شدند. آن‌ها سپس با کمک پلتفرم «دیسکورد» و هوش مصنوعی «چت‌جی‌پی‌تی» رهبر دولت موقت خود را برگزیدند. نتیجه این فرآیند، انتخاب «سوشیلا کارکی»، رئیس پیشین قوه قضاییه نپال، به عنوان نخست‌وزیر موقت بود؛ اقدامی که نشان‌دهنده تحولی عمیق در شیوه‌های مشارکت سیاسی در این کشور هیمالیایی است.
نپال وارد مسیر تازه‌ای شد، در حالی که تصمیم‌گیری‌های کلان در بسیاری از کشورها هنوز پشت درهای بسته انجام می‌شود. نسل زد نپال نشان داد که مشارکت سیاسی می‌تواند از طریق گفت‌وگوهای آنلاین و تعامل مستقیم شهروندان شکل بگیرد؛ رویکردی نوآورانه که مفهوم دموکراسی را وارد مرحله‌ای تازه کرده است.
سقوط دولت نپال؛ انتخاب نخست‌وزیر با کمک چت‌جی‌پی‌تی
بحران سیاسی نپال از زمانی آغاز شد که دولت «کی‌پی شارما اولی» دسترسی به ۲۶ شبکه اجتماعی را مسدود کرد؛ تصمیمی که موجی از خشم عمومی به‌ویژه در میان جوانان نسل زد، ایجاد کرد و به اعتراضات گسترده در نپال انجامید. ظرف کمتر از ۴۸ ساعت، خیابان‌های «کاتماندو» صحنه درگیری‌های خشونت‌بار شد. آتش‌زدن خانه‌های مقام‌های سیاسی و مرگ دست‌کم ۲۰ نفر در اعتراضات نپال، باعث سقوط دولت شد.
پس از استعفای «کی‌پی شارما اولی»، معترضان برای تعیین رهبر دولت موقت به سراغ «دیسکورد» و «چت‌جی‌پی‌تی» رفتند. پلتفرم «دیسکورد» که در ابتدا برای گیمرها ساخته شده بود حالا به «پارلمان مجازی» معترضان نپال تبدیل شده بود.
در ادامه اعتراضات نپال، سرور «جوانان علیه فساد» با بیش از ۱۳۰ هزار عضو به مرکز هماهنگی معترضان تبدیل شد. کانال‌هایی ویژه اطلاع‌رسانی، راستی‌آزمایی اخبار، گزارش‌های میدانی و پشتیبانی اضطراری راه‌اندازی شد تا فرآیند تصمیم‌گیری به‌شکلی منظم و هدفمند پیش برود.
در آخر، کاربران این سرور با استفاده از «چت‌جی‌پی‌تی» و رأی‌گیری، «سوشیلا کارکی» رئیس پیشین قوه قضاییه نپال را به عنوان نخست‌وزیر موقت انتخاب کردند.
هوش مصنوعی و انقلاب سیاسی نپال
اعتراضات اخیر نپال که به انتخاب نخست‌وزیر موقت با استفاده از بسترهایی مانند «دیسکورد» و «چت‌جی‌پی‌تی» منجر شد، موجی از واکنش‌ها را در فضای سیاسی و رسانه‌ای به‌دنبال داشته است. این رویداد، در حالی که نمادی از قدرت فناوری در تصمیم‌گیری‌های جمعی است، با نگرانی‌ها و دیدگاه‌های متفاوتی روبرو شده است.
منتقدان هشدار داده‌اند که تکیه کامل بر هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های سیاسی، جایگزین مناسبی برای فرآیندهای قانونی، بررسی‌های کارشناسی و مشروعیت نهادهای رسمی نیست. به باور آن‌ها، تصمیمات کلان ملی نیازمند سازوکارهایی فراتر از توان یک چت‌بات است و باید بر پایه اعتبار حقوقی و اجماع عمومی شکل بگیرد.
در مقابل، حامیان این حرکت، آن را گامی مثبت ارزیابی می‌کنند. از دیدگاه نسل زد نپال، این اقدام نه تنها یک اعتراض سیاسی، بلکه تلاشی برای بازسازی آینده کشور بر پایه خلاقیت و اقدام جمعی است.
کارشناسان می‌گویند اعتراضات نپال، با وجود جنبه‌های الهام‌بخش، اهمیت شفافیت و مشروعیت در استفاده از فناوری در سیاست را برجسته کرده است. به گفته آن‌ها، این رویداد نشان داد که فناوری‌های نوین می‌توانند در لحظات حساس سیاسی نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشند. اما تضمین استفاده مسئولانه از این ابزارها همچنان یک چالش جدی به شمار می‌رود.
منابع: Livemint ،SLGuardian ،Times of India
