«امیلی گافتون» هرگز صبحی را که زندگی‌اش را در ژوئن ۲۰۲۳ تغییر داد، فراموش نمی‌کند. او، که تنها ۲۴ سال دارد، می‌گوید: «وقتی تماس را دریافت کردم، همان لحظه فهمیدم… حس درونی‌ام می‌گفت اتفاقی افتاده است.» در آن سوی خط، صدایی خبر از مرگ کارگر جوان کانادایی در محل کار می‌داد. دوست‌پسرش، «لیام جانستون»، ۲۷ ساله و کارآموز لوله‌کشی، هنگام کار روی پروژه‌ی فاضلاب در خانه‌ای در کلگری، در اثر ریزش گودال زیر خاک مدفون شده بود.
امیلی با شتاب خود را به محل حادثه رساند. اما دیگر هرگز لیام را زنده ندید. کارشناسان می‌گویند او احتمالاً در عرض چند دقیقه، زیر فشار خاک و بلوک‌های سیمانی جان باخته است. آتش‌نشانان نزدیک به ۹ ساعت تلاش کردند تا پیکر او را از زیر آوار بیرون آورند.
هر سال ۳۵۰ کانادایی در محل کار جان خود را از دست می‌دهند
بر اساس تازه‌ترین گزارش‌های دانشگاه رجاینا، لیام جانستون یکی از حدود ۳۵۰ کانادایی است که هر سال بر اثر جراحات شدید در محل کار، جان خود را از دست می‌دهند.
در پی مرگ این کارگر کانادایی در محل کار، اتهاماتی به دلیل نقض مقررات ایمنی مطرح شده است. اتهاماتی که در صورت اثبات، می‌تواند به جریمه‌های مالی منجر شود.
با این حال، «امیلی گافتون» و خانواده‌ی جانستون معتقدند که چنین جریمه‌هایی کافی نیست و امیدوارند در این پرونده، اتهامات کیفری نیز مطرح شود.
در کانادا، طرح اتهامات کیفری در موارد مرگ در محل کار همچنان امری نادر به شمار می‌رود. اکنون بسیاری از کارشناسان حقوقی، گروه‌های کارگری و متخصصان ایمنی تأکید دارند که این روند باید تغییر کند تا مسئولیت‌پذیری کارفرمایان در قبال ایمنی کارگران افزایش یابد.
قانون وستری در کانادا؛ ابزاری برای تعقیب قضایی کارفرمایان
قانون وستری در کانادا می‌تواند منجر به تعقیب قضایی کارفرمایان در موارد مرگ کارگران در محل کار شود. این قانون پس از فاجعه معدن نوا اسکوشیا در سال ۱۹۹۲ تصویب شد. حادثه‌ای که در آن، انفجاری مهیب جان ۲۶ کارگر معدن وستری را گرفت و منجر به اصلاح قانون جزایی کانادا در سال ۲۰۰۴ گردید.
بر اساس این اصلاحیه، در صورت مرگ فردی در محل کار، مالکان شرکت‌ها یا مدیران اجرایی می‌توانند تحت پیگرد قانونی قرار گیرند. حتی در صورت اثبات سهل‌انگاری، با مجازات زندان روبه‌رو شوند. اتهامات ممکن است شامل سهل‌انگاری کیفری منجر به مرگ یا قتل غیرعمد باشد که حداکثر مجازات آن حبس ابد تعیین شده است.
قانون وستری در کانادا با هدف افزایش مسئولیت‌پذیری و بازدارندگی در حوزه‌ی ایمنی شغلی ایجاد شد تا دیگر جان کارگران در اثر بی‌توجهی یا سوء‌مدیریت کارفرمایان از بین نرود.
در یکی از پرونده‌های جنجالی اخیر، پلیس اتاوا علیه مالک شرکتی به نام Eastway Tank به‌دلیل مرگ شش کارگر در انفجار سال ۲۰۲۲ اتهامات کیفری مطرح کرد. پرونده‌ای که بار دیگر نام قانون وستری را در صدر اخبار کانادا قرار داد.
کارفرمایان قانون وستری در کانادا را جدی نمی‌گیرند
با این حال، از زمان اجرای قانون وستری در کانادا، طرح اتهامات و صدور احکام محکومیت همچنان بسیار نادر است.
>طبق پژوهش‌های اتحادیه کارگران فولاد آمریکا (USW)، مفاد این قانون در بیش از دو دهه گذشته تنها ۳۰ بار در نظام قضایی کانادا به کار گرفته شده است؛ نتیجه‌ی این پیگردها نیز تنها ۱۱ محکومیت و چهار مورد حبس بوده است.
این اتحادیه با انتقاد از چنین آمار اندکی، خواستار افزایش تعداد پیگردهای کیفری در موارد مرگ در محل کار شده است. همچنین تأکید دارد که بسیاری از کارفرمایان هنوز قانون را جدی نمی‌گیرند.
«کووِن استوارت»، مدیر اتحادیه USW در انتاریو و کانادای آتلانتیک، در گفت‌وگویی گفت: «هیچ بازدارندگی واقعی وجود ندارد. یک کارفرما ممکن است مقصر شناخته شود، اقرار به گناه کند، جریمه‌ای بپردازد و آن را صرفاً هزینه‌ی انجام کسب‌وکار در نظر بگیرد.»
کمبود آگاهی درباره قانون وستری در کانادا
«راب استوارت»، مشاور ایمنی محل کار، معتقد است که افزایش اتهامات کیفری تحت قانون وستری در کانادا می‌تواند نقشی بازدارنده در جلوگیری از مرگ‌های محل کار ایفا کند. با این حال، استوارت که مدیر ارشد علمی شرکت Intactix Systems در کلگری است، می‌گوید چالش اصلی این قانون، کمبود آگاهی و آموزش در میان مقامات قضایی و بازپرسان است.
به گفته‌ی او، در بسیاری از حوزه‌های قضایی، بازپرسان به‌جای انجام تحقیقات کیفری کامل، چنین مواردی را صرفاً به‌عنوان «حادثه‌ای مرتبط با کار» طبقه‌بندی می‌کنند و آن را به مقررات بهداشت و ایمنی شغلی واگذار می‌نمایند. تصمیمی که می‌تواند مسیر عدالت کیفری را مسدود کند.
استوارت، که در سال‌های اخیر نیروهای پلیس از جمله پلیس کلگری را در زمینه‌ی بررسی مرگ‌های محل کار آموزش داده است، می‌گوید: «ما هنوز افسران پلیسی داریم که اصلاً از وجود قانون وستری در کانادا خبر ندارند.»
جزئیات حادثه مرگ کارگر کانادایی در محل کار
بر اساس مقررات ایمنی آلبرتا، برای هر گودالی با عمق بیش از ۱.۵ متر، کارفرما موظف است با استفاده از سازه‌های موقت محافظتی، دیواره‌ها را مهار کرده یا با ایجاد شیب مناسب از ریزش خاک جلوگیری کند.
طبق اعلام اداره آتش‌نشانی کلگری، گودالی که لیام جانستون در آن جان باخت دست‌کم سه متر عمق داشته است. عمقی که به‌مراتب بالاتر از قد او بوده است.
در تصاویر و ویدیوهای منتشرشده از محل حادثه، دیواری از بلوک‌های سیمانی دیده می‌شود که شیب تپه را نگه می‌داشت و درست بالای محل حفاری قرار داشت. عاملی که به گفته‌ی کارشناسان می‌تواند ریسک ریزش و مرگ کارگر کانادایی در محل کار را افزایش دهد.
بررسی حادثه مرگ کارگر کانادایی در محل کار توسط پلیس کلگری
سازمان بهداشت و ایمنی شغلی آلبرتا (OHS) و پلیس کلگری به‌صورت هم‌زمان تحقیقات خود را درباره حادثه مرگ کارگر کانادایی در محل کار آغاز کردند.
پلیس کلگری از معدود نیروهای پلیس در کاناداست که کارآگاهان ویژه‌ی بررسی مرگ‌های محل کار دارد. اقدامی که در راستای اجرای مؤثر قانون وستری در کانادا انجام می‌شود.
«کلیف اوبراین»، معاون رئیس پلیس کلگری، با وجود خودداری از اظهار نظر مستقیم درباره پرونده جانستون، گفت: «وقتی کسی می‌میرد، صرف‌نظر از اینکه جرمی رخ داده باشد یا نه، ما باید تحقیق کنیم. حتی اگر تنها هدف این باشد که بتوانیم به خانواده بگوییم چه اتفاقی افتاده است.»
اتهامات قانونی علیه کارفرما
هنوز مشخص نیست که آیا اتهامات کیفری در مرگ این کارگر موجه خواهند بود یا خیر. اما اداره ایمنی شغلی آلبرتا (OHS) در ماه می سال جاری ۱۱ اتهام قانونی علیه کارفرمای جانستون، شرکت Mike’s Plumbing، مطرح کرد.
این اتهامات شامل موارد زیر است:
- «عدم تضمین حفاظت کارگر در برابر ریزش دیواره گودال»
- «عدم اطمینان از نصب سازه‌های ایمنی در محل حفاری»
پرونده هنوز در دادگاه بررسی نشده است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که شرکت در ۱۶ اکتبر پاسخ رسمی خود را ارائه دهد.
واکنش شرکت Mike’s Plumbing به مرگ کارگر کانادایی در محل کار
شبکه خبری CBC از مالک شرکت، «مایک بروک»، درخواست اظهارنظر کرد.
وکیل او در ایمیلی پاسخ داد: «ما اطمینان داریم که فرایند قانونی، واقعیت‌های حادثه و وقایع منتهی به آن را روشن خواهد کرد.» او همچنین مرگ لیام جانستون را «بسیار غم‌انگیز» توصیف کرد.
در بیانیه‌ای که شرکت در سال ۲۰۲۳ پس از مرگ کارگر کانادایی در محل کار منتشر کرد، آمده بود: «سازه‌های حفاظتی در محل وجود داشت و این تراژدی در جریان نصب آن‌ها رخ داد.»
چالش در اجرای قانون وستری در کانادا
«دیوید میرول»، وکیل بازنشسته و از کارشناسان باسابقه در حوزه‌ی ایمنی شغلی، معتقد است که صرفاً افزایش تعداد اتهامات کیفری تحت مفاد قانون وستری در کانادا برای حفاظت از کارگران کافی نیست. همچنین به‌تنهایی نمی‌تواند تغییری واقعی ایجاد کند.
میرول، که نخستین دادستان ویژه پرونده‌های ایمنی محل کار در آلبرتا بود و هم در نقش پیگرد و هم در نقش مدافع در چنین پرونده‌هایی فعالیت داشته، می‌گوید: «دادستان‌ها پرونده‌ها را با دقت انتخاب می‌کنند. همچنین تنها زمانی اقدام می‌کنند که احتمال منطقی برای صدور حکم محکومیت وجود داشته باشد. آن‌ها نمی‌خواهند سابقه‌ای منفی ایجاد کنند که در آینده مانع اجرای قانون شود. در غیر این صورت، ممکن است قانون بازدارندگی خود را از دست بدهد.»
او توضیح می‌دهد که بار اثبات در پرونده‌های کیفری بسیار بالاست. در حالی که برای اتهامات اداری یا قانونی، تنها لازم است نشان داده شود که «یک قانون ایمنی وجود داشته و رعایت نشده است»، در پیگردهای کیفری باید فراتر از هر شک منطقی اثبات شود که کوتاهی رخ داده است. همچنین این کوتاهی مستقیماً به مرگ یا آسیب کارگر منجر شده است.
میرول در توضیح مصادیق می‌گوید: «اگر کارفرمایی از وجود خطری در محل کار آگاه باشد و آن خطر را به‌طور معنادار برطرف نکند، در معرض مسئولیت کیفری قرار می‌گیرد.»
به گفته‌ی کارشناسان، همین دشواری در اثبات جرم باعث شده بسیاری از پرونده‌های مرتبط با مرگ کارگران کانادایی در محل کار به جای مسیر کیفری، در چارچوب قوانین اداری و جریمه‌های مالی بررسی شوند. مسیری که به باور فعالان کارگری، بازدارندگی چندانی ندارد.
تاثیر محکومیت مدیران ارشد بر ایمنی محل کار
«دیوید مایرول» نگران است که در پرونده‌های پیگرد قانونی مرگ‌های محل کار، به جای تمرکز بر مالکان شرکت‌ها، برخی از سرپرستان هدف اتهامات قرار گیرند. مثل پرونده‌های محکومیت در سال ۲۰۲۳ در نیوبرانزویک به دلیل غرق شدن یک کارگر ۱۸ ساله در حین کار. همچنین پرونده‌ی اتاوا مربوط به برق‌گرفتگی یک کارگر ۲۰ ساله.
با وجود دشواری‌های پیگرد قانونی، مایرول معتقد است که حتی اگر تنها یک پرونده منجر به زندانی شدن یک مدیر ارشد شرکت به دلیل مرگ در محل کار شود، تاثیر عظیمی خواهد داشت.
او که در حال حاضر مشاوره ایمنی محل کار در ادمونتون را هدایت می‌کند، گفت: «این موضوع در هر اتاق هیات مدیره در سراسر کانادا مورد بحث قرار خواهد گرفت. درنتیجه می‌تواند به عنوان عامل بازدارنده‌ی قوی‌ای عمل کند.»
منبع: سی‌بی‌سی
