افزایش وام های مشکل دار در کانادا اکنون به یکی از نشانه‌های مهم ناپایداری در سیستم مالی این کشور تبدیل شده است. بر اساس تازه‌ترین گزارش «ثبات مالی» منتشرشده از سوی بانک مرکزی کانادا«BOC» ، نرخ وام‌های معیوب در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ با افزایش قابل‌توجهی همراه بوده است. همچنین رشد آن در مقایسه با پایین‌ترین سطح خود در سال ۲۰۲۲، به ۶۵ درصد رسیده است.
در حالی که نرخ فعلی مشکل‌دار بودن وام‌ها «۰.۴۳ درصد» به‌خودی‌خود بحرانی به نظر نمی‌رسد و با میانگین‌های پیش از همه‌گیری کرونا همخوانی دارد، اما شتاب این رشد نگرانی‌هایی جدی در خصوص سلامت بازار مسکن و ساختار اعتباری کشور ایجاد کرده است.
همچنین طبق بررسی‌های انجام‌شده، افزایش وام های مشکل دار در کانادا ممکن است بیش از آنکه از سمت خانوارهای کم‌درآمد باشد، ناشی از رفتار پرریسک سرمایه‌گذاران در بخش املاک باشد. موضوعی که اگر درست مدیریت نشود، می‌تواند پیامدهای مالی سنگینی برای عموم مردم داشته باشد.
رشد چشمگیر نرخ وام های مشکل دار در کانادا
طبق گزارش بانک مرکزی کانادا، بانک‌های بزرگ کشور شاهد رشد بی‌سابقه‌ای در وام‌های مشکل‌دار بوده‌اند. به طور خاص، نرخ این وام‌ها در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ با افزایش ۴ واحد پایه به «۰.۴۳» درصد رسیده است. افزایشی معادل ۱۷ واحد پایه نسبت به کف سال ۲۰۲۲. این در حالی است که حجم کلی وام های مشکل دار در کانادا در همین مدت ۱۰ درصد بیشتر شده است.
به گفته کارشناسان، هرچند رقم «۰.۴۳» درصد ممکن است در ظاهر کم‌اهمیت باشد، اما روند سریع این رشد حاکی از نوعی فرسایش زیرپوستی در سیستم بانکی است.
همچنین این رشد در دوره‌ای رخ داده که شرایط اقتصادی به ظاهر پایدار بوده است. به همین دلیل برخی تحلیلگران نسبت به تداوم این روند در صورت بروز بحران‌های خارجی مانند جنگ‌های تجاری، ابراز نگرانی کرده‌اند.
بانک مرکزی کانادا خطر را کوچک نمایی می‌کند
در این گزارش، بانک مرکزی کانادا بیشتر تمرکز خود را بر وضعیت بانک‌های بزرگ گذاشته و تصویری نسبتاً خوشبینانه از سلامت کلی بازار ارائه داده است.
با وجود اشاره به افزایش وام های مشکل دار در کانادا به‌ویژه در بانک‌های متوسط، تأثیر این مسئله کم‌اهمیت جلوه داده شده است. زیرا سهم این بانک‌ها از بازار تنها «۱۵۰ میلیارد دلار» است، در حالی که بانک‌های بزرگ مجموعاً «۴.۳ تریلیون دلار» را در اختیار دارند.
به علاوه، گفته شده که بانک‌های متوسط معمولاً به مشتریان پرریسک وام می‌دهند و این ویژگی به مدل کسب‌وکار آن‌ها مربوط می‌شود. اما این توجیه، نمی‌تواند نگرانی‌ها را برطرف کند. چرا که سهم این بانک‌ها در بازار نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده و تأثیر آن‌ها بر وضعیت کلی بازار قابل چشم‌پوشی نیست. به‌ویژه که بخشی از این رشد ناشی از شیوه‌های تسهیل‌شده‌ی دریافت وام در کانادا بوده است.
در نتیجه، نادیده گرفتن نقش این بانک‌ها ممکن است تحلیل نادرستی از شرایط واقعی بازار ارائه دهد. همچنین در نهایت به تصمیم‌گیری‌های اشتباه در سطح سیاست‌گذاری منجر شود.
عامل اصلی افزایش وام های مشکل دار در کانادا کیست؟
به طور کلی، افزایش وام های مشکل دار در کانادا نشانه‌ای از فشار شدید مالی است. اما این نوع وام با سایر وام‌های مصرفی متفاوت است. افراد معمولاً پیش از ترک پرداخت اقساط مسکن، از پرداخت هزینه‌های دیگر مانند قسط خودرو یا قبوض صرف‌نظر می‌کنند. از سوی دیگر، بانک‌ها نیز ابزارهایی مانند بازتأمین مالی یا تغییر شرایط پرداخت را برای حفظ این وام‌ها در اختیار دارند.
در نتیجه، زمانی که وام مسکن به مرحله مشکل می‌رسد، معمولاً به این معناست که فرد حتی پس از استفاده از تمام گزینه‌ها، توان مدیریت بدهی را نداشته است. این نشانه‌ای جدی از رشد وام های مشکل دار در کانادا است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
از آنجا که ارزش املاک در کانادا طی پنج سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته، اغلب فروشندگان می‌توانند با کاهش قیمت، خانه خود را به فروش برسانند و از ضرر جلوگیری کنند. اما کسانی که این امکان را ندارند، معمولاً خریداران جدید و اغلب سرمایه‌گذاران هستند که بعضاً از مسیر پرریسک دریافت وام در کانادا وارد بازار شده‌اند.
نشانه‌های واضح از نقش سرمایه‌گذاران در بحران وام های مشکل دار در کانادا
شواهد موجود نشان می‌دهد که افزایش وام های مشکل دار در کانادا به‌ویژه در میان سرمایه‌گذاران پرریسک رخ داده است. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های این موضوع عبارت‌اند از:
- بانک‌ها در بسیاری از پروژه‌های پیش‌فروش، به‌جای ارزیابی واقعی، قیمت خرید را به عنوان ارزش ملک در نظر می‌گیرند.
- دوره بازپرداخت وام‌ها از ۲۵ به ۳۰ سال افزایش یافته، ابزاری که در ابتدا برای کمک به خریداران خانه اول معرفی شد اما به‌تدریج شامل سرمایه‌گذاران نیز شده است.
- سقف بیمه وام‌های مسکن توسط دولت از یک میلیون دلار به ۱.۵ میلیون دلار افزایش یافته است. این اقدام در عمل خرید خانه‌های پرریسک را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر کرده است و به یکی از محرک‌های اصلی در دریافت وام در کانادا تبدیل شده است.
- به علاوه، بررسی‌های گذشته نیز نشان می‌دهد که در بحران وام‌های ساب‌پرایم در آمریکا، برخلاف تصور عمومی، نه خانوارهای کم‌درآمد بلکه سرمایه‌گذاران پرریسکی که از اعتبار بالا برخوردار بودند عامل اصلی سقوط بازار بودند. تجربه‌ای که زنگ هشدار دیگری برای سیاست‌گذاران مالی کانادا محسوب می‌شود. همچنین می‌تواند به تشدید وام‌های مشکل‌دار در کانادا دامن بزند.
وضعیت کنونی نیازمند تصمیم‌گیری هدفمند است
افزایش وام های مشکل دار در کانادا بیش از آنکه صرفاً نشانه‌ای از بحران در میان خانوارها باشد، می‌تواند نشانه‌ای از رفتارهای پرریسک سرمایه‌گذاران باشد که اکنون تأثیرات آن بر کل سیستم مالی قابل مشاهده شده است. بسیاری از این سرمایه‌گذاران در روند دریافت وام در کانادا از تسهیلاتی استفاده کرده‌اند که بیشتر به نفع آن‌ها طراحی شده تا خریداران واقعی خانه.
بنابراین، بررسی دقیق‌تر داده‌ها و شناسایی نقاط اصلی بروز ریسک برای جلوگیری از تصمیم‌های اقتصادی نادرست امری ضروری است. تصمیم‌هایی که در صورت نبود تحلیل مناسب، ممکن است به نفع گروه‌های خاص اما به زیان اکثریت جامعه تمام شوند.
منبع: betterdwelling
