یک سری طوفان‌های خورشیدی قدرتمند باعث شد که نورهای شمالی (شفق قطبی) روز جمعه در جنوب کانادا به طور غیرمعمولی قابل مشاهده باشد. حتی ممکن است امشب (شنبه) دوباره درخشان شوند.
دانشمندان انتظار داشتند که طوفان ژئومغناطیسی نه تنها در کانادا بلکه در شمال ایالات متحده و بخش‌هایی از اروپا نیز منجر به شفق قطبی رنگارنگ در طول شب شود.
این طوفان همچنین می‌تواند باعث اختلالاتی در ارتباطات در آخر هفته شود.
چرا پدیده شفق قطبی اتفاق می‌افتد؟
خورشید در حال گذراندن یک چرخه ۱۱ ساله است که شامل دوره‌هایی با فعالیت کم و زیاد می‌شود. در حال حاضر، در اوج فعالیت خورشیدی قرار داریم و به همین دلیل لکه‌های بیشتری روی سطح آن قابل مشاهده است.
این لکه‌های خورشیدی نواحی خنک‌تر هستند که هنگام مشاهده از طریق تلسکوپ‌های خورشیدی به نظر سیاه می‌رسند. اما آنها فقط نقاط سیاه کوچکی روی خورشید نیستند. بلکه در واقع درهم‌تنیدگی میدان‌های مغناطیسی هستند که گاهی اوقات می‌توانند با فوران‌های خورشیدی همراه شوند.
در اغلب موارد، این فوران‌ها به دنبال پدیده‌ای به نام جرم هاله‌ای خورشید (CME) هستند که انفجاری عظیم از ذرات باردار است که توسط باد خورشیدی حمل می‌شود.
سازمان ملی اقیانوس و هواشناسی ایالات متحده (NOAA) اعلام کرده است که خورشید از روز چهارشنبه شروع به تولید یک سری CME کرده است. همچنین این ذرات در حال حرکت به سمت زمین هستند.
ترکیب شدن جرم هاله‌ای خورشید و شدت طوفان
احتمال دارد که برخی از این اجرام هاله‌ای خورشید با هم ترکیب شوند و شدت طوفان را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
«ایان کوهن»، معاون ارشد و دانشمند بخش اکتشافات فضایی در آزمایشگاه فیزیک کاربردی دانشگاه جانزهاپکینز، این پدیده را هیجان‌انگیز توصیف کرد. همچنین افزود: “آنچه این رویداد را واقعاً منحصر به فرد می‌کند، وقوع چندین جرم هاله‌ای‌خورشید (تا پنج مورد) طی چند روز گذشته است که همگی به سمت زمین هدایت شده‌اند.”
مشاهده شفق قطبی در کجا امکان پذیر است؟
مشاهده شفق قطبی زمانی امکان پذیر است که زمین در مسیر ذرات باردار خورشیدی قرار داشته باشد، که در حال حاضر اینطور است. در این شرایط، ذرات با میدان مغناطیسی زمین و سپس با مولکول های موجود در جو فوقانی تعامل دارند و این پدیده زیبا به نام شفق شمالی یا شفق قطبی رخ می دهد.
این یعنی با آسمانی صاف، احتمالاً در بیشتر نقاط کانادا در شب جمعه و شاید هم شنبه، نورهای شمالی قابل مشاهده خواهند بود.
به گفته کوهن، “با برخورد این جرم هاله‌ای خورشیدی، نورهای شمالی می توانند به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر نفوذ کنند.”
“این موضوع نگران‌کننده نیست، اما یادآوری خوبی است که ما با خورشید ارتباط داریم.”
علت پیدایش شفق قطبی چیست؟
ذرات حاصل از طوفان‌های خورشیدی توسط میدان مغناطیسی زمین به دام می‌افتند. این ذرات با اتم‌ها و مولکول‌های موجود در جو برخورد کرده و باعث گرم شدن آنها می‌شوند. گازهای مختلف در هنگام گرم شدن، رنگ‌های متفاوتی از خود ساطع می‌کنند.
خطرات بالقوه CMEها
شدت CMEهای اخیر باعث شد سازمان ملی اقیانوس و هواشناسی ایالات متحده (NOAA) برای اولین بار در حدود ۲۰ سال گذشته، هشدار طوفان ژئومغناطیسیG4 صادر کند. طوفان‌های G4 دومین سطح از نظر شدت هستند. وهمچنین به طور بالقوه می‌توانند شبکه‌های برق، ماهواره‌ها و ارتباطات را مختل کنند.
هشدار G4 از روز جمعه آغاز شد با این حال NOAA بعداً اعلام کرد که شرایط G5 “به زمین رسیده است.”
یک طوفان ژئومغناطیسی شدید در سال ۲۰۰۲ باعث قطعی برق در سوئد و آسیب به ترانسفورماتورهای برق در آفریقای جنوبی شد. طوفان خورشیدی دیگری نیز در سال ۱۹۸۹ باعث خاموشی در استان کبک کانادا شد. NOAA اعلام کرده است که تا اواخر امشب مشخص خواهد شد که آیا در این مورد نیز خطری مشابه وجود دارد یا خیر.
پیامدهای بالقوه طوفان‌های خورشیدی
شدیدترین طوفان‌های خورشیدی ثبت شده در تاریخ، در سال ۱۸۵۹، باعث ایجاد شفق‌های قطبی در آمریکای مرکزی و حتی احتمالاً هاوایی شد. با این حال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که طوفان اخیر، به آن شدت نخواهد بود.
به گفته کوهن، مقامات و همچنین اپراتورهای ماهواره و برق این رویدادها را رصد می‌کنند و اقدامات احتیاطی لازم را انجام می‌دهند. او گفت: “آنها می‌توانند اثرات را کاهش دهند، اما در بیشتر مواقع هیچ اتفاقی نمی‌افتد.”
اقدامات کانادا در مواجهه با طوفان‌های خورشیدی
کایل رِیتِر، پیش‌بینی‌کننده آب و هوای فضایی در منابع طبیعی کانادا، توضیح داد که در این کشور، اثرات احتمالی طوفان های خورشیدی به طور فعال رصد و مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این اقدامات شامل رصد دقیق تأثیرات این پدیده‌ها بر زیرساخت‌های حیاتی مانند سیستم‌های حمل و نقل هوایی و شبکه‌های برق می‌شود.
رِیتِر تأکید کرد که اپراتورهای این سیستم ها به طور فعال شرایط را رصد می‌کنند و برای مقابله با هرگونه اختلال احتمالی، برنامه‌های اضطراری دارند. آنها از وضعیت آگاه هستند و در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای کاهش یا جلوگیری از هرگونه اختلال انجام خواهند داد.
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع سی‌بی‌سی
