سوء رفتار جنسی آیدین آغداشلو ؛ سیزده زن در مصاحبهای با روزنامه نیویورک تایمز، آیدین آغداشلو هنرمند ایرانی را به سوئد رفتار جنسی طی ۳۰ سال متهم کردند.
طی یک اقدام بی سابقه در کشور ایران، سه سال پس از آغاز جنبش من_هم، تعدادی از زنان از تجربههایی که در آن مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند سخن گفتند.
این جنبشها در ایران در اواخر ماه اوت و به دنبال اتهاماتی که به بیش از صد مرد در شبکههای مجازی از جمله یک استاد مطرح جامعه شناسی، مدیر سابق یک شرکت برجسته اینترنتی و مالک یک کتابفروشی مشهور وارد شد، گسترش پیدا کرد.
اما از میان آنان، شناخته شده ترین چهرهای که با این اتهامات روبرو بوده است آیدین آغداشلو، هنرمند معروف ۸۰ ساله با شهرت جهانی و ارتباط با مقامات دولتی است.
در یک مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز، سیزده زن طی بیش از ۳۰ سال از سوء رفتار جنسی آیدین آغداشلو سخن گفته‌اند. اکثر این زنان از شاگردان قدیمی او و تعدادی از آن‌ها از روزنامه نگاران فعال حوزه فرهنگ و هنر هستند.
در جامعه محافظه کار ایران که از لحاظ فرهنگی صحبت در مورد روابط جنسی در آن ممنوع است، تمایل زنان به افشا کردن تجربههایشان از یک تغییر بزرگ حکایت دارد. کشوری که روابط جنسی خارج از ازدواج در آن غیر قانونی است و اثبات کردن جرایم جنسی برای قربانیان بسیار دشوار است و گاهاً زنی که به او تجاوز شده مقصر شناخته می‌شود.
وی در یک بیانیه کتبی برای روزنامه نیویورک تایمز، خود را یک هنرمند مستقل توصیف کرده است که سابقه کاری خود را مبتنی بر دستاوردهای خلاقانه اش میداند.
او در این بیانیه نوشت: «اتهامات تجاوز جنسی بر علیه من ساختگی و پر از اشتباهات و اظهارات نادرست است. به صراحت عنوان میکنم که همیشه تلاش کردهام با مردم با شرافت و احترام رفتار کنم و هرگز به کسی آزار نرسانده و از هیچ کس سوء استفاده نکرده‌ام.»
آقای آغداشلو در ادامه افزود: «من ادعا ندارم که بی عیب هستم و معذرت میخواهم اگر کسی از من ناراحت و آزرده خاطر شده است.»
دوام جنبش من_هم در این کشور با جمعیت ۸۰ میلیون نفر با نحوه برخورد مقامات با قربانیان و متهمان سوء رفتار جنسی، آزمایش شده است.
در مقایسه با تاثیر دگرگون کننده این دست از اتهامات در آمریکا که با غول سینمای هالیوود، هاروی واینستین شروع شد و به زندانی شدن او منجر شد. دامنه پیامدها در ایران اکنون مشخص می‌شود با این حال از آغاز پاسخگویی ساختار کشور مردسالار ایران به اتهاماتی همچون پرونده سوء رفتار جنسی آیدین آغداشلو نشانههایی دیده می‌شود.
به گزارش رئیس پلیس تهران، در روز دوشنبه هفته پیش کیوان امام وردی، صاحب کتابفروشی، پس از یک اقدام شجاعانه از طرف سی زن که از او شکایت قانونی کرده بودند، به تعرض به ۳۰۰ زن اعتراف کرده است. پلیس گفته است که امام وردی به اتهام افساد فی الارض محاکمه می‌شود که حکم آن اعدام است.
شرکت اینترنتی دیجی کالا نیز اقدام به انجام تحقیقات در مورد مدیر سابق خود کرده و از کارکنان زن این شرکت عذرخواهی کرده است.
انجمن جامعه شناسی ایران یک استاد برجسته را اخراج کرده و خواستار رسیدگی به این موضوع و برخورد قاطع در دانشگاهها شده است.
نقاشی آیدین آغداشلو از روی جلد یک کتاب معروف ادبی حذف شده و دست کم سه زن به فکر اقدامات قانونی علیه او هستند.
الناز محمدی، یک زن ۳۳ ساله و از اعضای “دیده بان آزار” گروه آموزش و مقابله با آزار جنسی در تهران گفته است: این امر نقطه عطفی در وادی سوءاستفاده‌های جنسی است. همواره خشونت و آزار و اذیت جنسی بزرگترین تابوی زنان در کشور ایران بوده است.
خانم محمدی گفته است که او شکایتهای متعددی از شاگردان آغداشلو که با پریشانی و گریه کلاس‌های او را ترک کرده‌اند داشته است و انکارهای او ارزشی ندارد.
در سراسر دنیا نقاشیهای آغداشلو به نمایش در میآیند و به مزایده گذاشته میشوند. وی بزرگترین نشان افتخار فرانسه را در سال ۲۰۰۶ دریافت کرد.
او همچنین پیش از انقلاب ۵۷ با خانواده شاه به عنوان مدیر موزه و کارشناس هنری همکاری میکرد. پس از انقلاب به حلقه روحانیون وارد شد و خودش و خانواده‌اش پیوندهای تجاری با حکومت دارند.
با وجود اینکه در مطبوعات محافظه کار ایران تعداد معدودی از اتهامات با ذکر جاسوس غرب بودن بودن و سلطنت طلب بودن آغداشلو عنوان شده است، در مطبوعات دولتی پوشش مناسبی داشته و احتمال سوء رفتار جنسی توسط او در هیچ رسانه رسمی قید نشده است.
روزنامه نیویورک تایمز با تعدادی از شاگردان قدیمی آغداشلو مصاحبه کرده است. این اقدام بعد از اظهارات یک خبرنگار ایرانی ساکن آمریکا به نام سارا امت علی در روز ۲۲ اوت در یک پست توییتری با موضوع تعرض به او در سال ۲۰۰۶ در یک مصاحبه کاری، صورت گرفته است.
امت علی در این توییت عنوان کرده بود که آغداشلو با عبای جلو بازی بر تن، درحالی که در زیر آن برهنه بود، به استقبالش آمده است و سعی داشته به زور او را ببوسد و بدنش را به او مالیده است. این اظهارات راه را برای دیگر زنان ایرانی هموار کرده است.
طی مصاحبه‌های تلفنی با ۴۵ نفر اعم از شاگردان سابق او، بازیگران، گالری داران، یک دستیار قدیمی، خبرنگاران فعال حوزه فرهنگ و هنر و یک دلال آثار هنری؛ همگی از رفتارهای او با دختران جوان و شاگردانش خبر داشتند!
۱۳ نفر عنوان کردند که از قربانیان بوده‌اند. یکی از آن‌ها، آن زمان ۱۳ ساله بوده است. در تمامی موارد یکی از اعضای خانواده و یا همکار و دوست آن‌ها طی مصاحبه‌های جداگانه اعلام کردند که در جریان این موضوع بوده‌اند.
اکثر آن زنان، یکدیگر را نمیشناختند و در دوره‌های مختلف شاگرد او بوده‌اند.
۱۹ نفر او را هاروی واینستین ایران نامیدهاند و گفتند که پیشرفت یا نابودی حرف‌های آنان به میزان پذیرششان نسبت به پیشنهادهای آغداشلو بستگی داشته است.
به گفته یکی از شاگردان سابق او، در قبال هم خوابگی با وی یک تابلو به ارزش ۱۰۰ هزار دلار به او پیشنهاد شده که معادل یک آپارتمان کوچک در تهران است!
شاگردی دیگر عنوان کرده است که پس از رد پیشنهاد آغداشلو توسط او، وی به گالری دارها گفته است که کارهای این دختر جوان را قبول نکنند و به حرفه او لطمه‌ای جدی وارد کرده است.
یک زن ۳۲ ساله از شاگردان نقاشی آغداشلو به نام سولماز اژدری گفته است: در دنیای هنر، آوازه آغداشلو یک راز آشکار بود اما هیچ کس در این مورد اقدامی نمیکرد.
او اظهار داشته است که در سال ۲۰۰۷، هنگامی که در یکی از کلاس‌هایش خم می‌شود تا مدادش را بردارد، دست آغداشلو را در میان پای یکی از شاگردان می‌بیند.
تعدادی از مصاحبه شوندگان خواستند که فقط نام کوچک آن‌ها قید شود. این امر ترس آن‌ها از آغداشلو و حساسیت جامعه محافظه کار ایران را نشان میدهد به گفته آنان معلوم نبود چه بلایی سر خودشان یا حرفه شان میآید.
یک عکاس هنری ۴۹ ساله به نام مریم گفته است که در سال ۲۰۱۰ به آتلیه آغداشلو رفته است تا دو نقاشی از او برای گالری که در آن مشغول به کار بوده است بگیرد. به گفته مریم او اصرار داشته نقاشیهای زنان لخت خود را به زور به او نشان دهد و به اجبار او را بوسیده است و سعی داشته لباسهای او را پاره کند. هنگامی که مریم فریاد میکشد، آغداشلو دهانش را با دست می‌گیرد. در نهایت مریم او را هول داده است و به او گفته خجالت نمیکشی؟ و فرار کرده است.
او پس از آن ماجرا از از کار خود استعفا داد و به توصیه مادرش در این مورد حرف به کسی نمیزند و پلیس را هم در جریان نمیگذارد. مریم گفته است که اگر علیه او شکایت میکردم و یا به کسی چیزی میگفتم معلوم نبود سر خودم یا شغلم چه بلایی میآید.
شاگردان او گفته‌اند که او از زنان میخواسته روی پاهای او بنشینند و بدنشان را لمس می‌کرده، حرف‌های ناشایست می‌زده و از علاقه‌اش به دختران نوجوان به آن‌ها می‌گفته است.
زن ۵۴ ساله‌ای به نام مهرناز گفته است که آغداشلو او را مجبور می‌کرده بر روی پاهایش بنشیند و ران‌های او را لمس کرده است. زن ۳۰ ساله‌ای به نام آتی گفته است که در دفتر کارش به زور او را بوسیده است. زن دیگری افزود که بدنش توسط او لمس شده در حالی که از او سوال می‌کرده که لباس زیرش چه رنگی است.
یک معلم در تهران به نام آفرین گفت که در سن ۱۳ سالگی یعنی ۳۰ سال قبل بارها مورد سوء رفتار جنسی آیدین آغداشلو قرار گرفته است. آفرین گفته است که او به هنگام آموزش نقاشی آلت خود را به بدنش میچسبانده و رانهایش را لمس می‌کرده است.
آفرین گفته است که در آن زمان میترسیده به پدر مادرش چیزی بگوید و هنوز از آن خیابانی که کلاس‌های آغداشلو در آن مکان برگزار می‌شده رد نمی‌شود. او گفته است که رو شدن دست مردی که به این همه دختر و زن اذیت آزار جنسی رسانده خیالش را راحت کرده است.
لاله صبوری بازیگر ۵۰ ساله تلویزیون و سینما به مدت دو سال شاگرد آغداشلو بوده است. او در یک توییت نوشت که زنان میترسیدند با او تنها بمانند و تجاوز در مورد او صدق می‌کند.
وکیل آقای آغداشلو گفته است که از لاله صبوری شکایت می‌کند و اعلام کرد اظهارات او کاملا بی اساس هستند.
یکی از دستیاران آموزشی آغداشلو که در مدیریت کارگاه نقاشی به مدت ۱۲ سال به او کمک می‌کرده است گفته که بارها رفتارهای نادرست او با شاگردان زنش را دیده است و تعدادی از شاگردان به او شکایت کرده بودند. هنگامی که این موضوع را با او میان گذاشته است، وی گفته است که زنان باید توجه او را یک امتیاز بدانند! این دستیار گفته است که در نهایت به دلیل سوء رفتار جنسی آیدین آغداشلو به خودش از کارش استعفا داده است.
این موضوع اظهارات واکنش خبرنگاران زن ایرانی را به همراه داشت. چندین نفر از آن‌ها گفتند که در اتاقهای خبری به زنان توصیه می‌شده که با آیدین آغداشلو تنهایی مصاحبه نکنند.
یک گزارشگر فرهنگی هنری به نام سولماز نراقی که ۴۲ سال سن دارد گفته است که به دلیل رفتار ناشایست، مصاحبه با آغداشلو را ترک کرده است و بعد از آن در عموم چند بار مورد آزار جنسی کلامی توسط وی قرار گرفته است. شوهر سابق او عنوان کرده است که در یک نمایشگاه، آغداشلو اشک سولماز نراقی را در میآورده است.
جمعیت طرفداران آغداشلو از جمله شاگردان سابقش در یک بیانیه در اینستاگرام از او دفاع کرده اند. شهره آغداشلو، همسر اول ایشان و بازیگر هالیوود گفته است که او هرگز دست به چنین اعمالی نمیزند.
میترا زاد از شاگردان سابق او گفته است که به جز خوبی چیزی از او ندیده است.
پس از انقلاب اسلامی، نفوذ آیدین آغداشلو در دنیای هنری ایران بیشتر شده است. شاگردان و دستیار سابق او گفته‌اند که آغداشلو به ارتباطات نزدیک خود با مقامات مذهبی و دولتی قدرتمند افتخار می‌کرده و ادعا کرده است که به دلیل وجود آن‌ها است که مصونیت دارد.
او در بیانیهای برای روزنامه نیویورک تایمز، این گفته را تکذیب کرده است. به گفته خود همیشه به عنوان یک هنرمند مستقل کار کرده و بعد از انقلاب زندگیاش را باهنر گذرانده از طریق روابط با دولت.
دختر امام جمعه تهران و نوه یکی از بنیانگذاران انقلاب، از شاگردان آغداشلو بوده است. آغداشلو به عنوان مدرس، مشاور، نویسنده و کارشناس آثار هنری با بنیاد مذهبی و اقتصادی به مدیریت آیت الله سید علی خامنهای، یعنی آستان قدس رضوی، که توسط آمریکا تحریم شده است همکاری کرده است.
رئیس سابق آستان قدس رضوی در حال حاضر رئیس دادگستری ایران است. دختر آغداشلو با خانواده صاحب شرکت پارت سازان ازدواج می‌کند که با صنایع دولتی در بخش خودروسازی و نفت و گاز فعالیت دارد.
یکی از اعضای ارشد بسیج سپاه پاسداران، عضو هیئت مدیره و مدیر عامل این شرکت است. به گفته زنان، ارتباط آغداشلو با این شرکت به مصونیت او قوت بخشیده است.
اولین بار در سال ۲۰۱۸ ادعاهای ناشناس علیه او توسط افشین پرورش، یک خبرنگار تحقیقی ایرانی در اینستاگرام شروع شد. پرورش عنوان کرده بود که با بیست و یک زن که یکی از آن‌ها زیر سن قانونی بوده مصاحبه کرده و همه آن‌ها اظهار کردند که آغداشلو به آنان تعرض جنسی کرده است.
به گفته پرورش پس از آن پست، افراد زیادی او را تهدید کرده‌اند وکیل آغداشلو این ادعاها را در مورد موکل خود رد می‌کند.
فعالان حقوق زنان گفته‌اند که مدعیان جنبش من_هم با چالشهای بزرگی مواجه هستند. اگر شاکی نتواند ادعای خود را به اثبات برساند، ممکن است خودش به زنا متهم شود!
یک وکیل برجسته ساکن لندن به نام شادی صدر گفته است در صورتی که یک زن قربانی نتواند ادعای تجاوز را اثبات کند به راحتی مجرم شناخته می‌شود. هنگامی که او عنوان می‌کند رابطه جنسی صورت گرفته در واقع در حال شهادت دادن علیه خود است.
لیلا رحیمی وکیل دادگستری است که به قربانیان بدون دریافت پول، مشاوره داده و وکالت آنان را قبول می‌کند. او گفته تعداد زنانی که قصد شکایت دارند رو به افزایش است. به گفته رحیمی این جرمها که بارها در کشور ما تکرار می‌شود، دیگر پنهان کردنی نیست. سکوت کردن برای زنان و چه برای مردان دیگر چاره ساز نیست!
منبع: نیویورک تایمز
