آزادی، من به زندگی عادی‌ام بازگشتم: یک کانادایی پس از گذراندن ۱۵ سال حبس در مصر به اتهام جاسوسی به خانه خود بازگشت
جوزف عطار ۱۵ سال از عمر خود را پشت میله‌های زندان و با اتهام جاسوسی گذرانده و معتقد است که بی‌گناه بوده است.
جوزف عطار که در یکی از صبح‌های سرد ژانویه از پنجره اتاق هتل تورنتو به بیرون خیره شده است غرق در احساسات خود می‌باشد. پس از گذراندن نزدیک به ۱۵ سال حبس در یکی از زندان‌های مصر، او هرگز مطمئن نبوده است که دوباره بتواند خنکی هوای زمستانی کانادا را تجربه کند.
او در حال اشک ریختن می‌گوید:
«باورم نمی‌شود که دوباره در خانه خودم هستم. آزادی… من به زندگی معمولی خودم بازگشته‌ام، بله من به زندگی بازگشته‌ام.»
عطار، که پیش از روی آوردن به مسیحیت با نام محمد العطار شناخته می‌شد. به سلامت در فرودگاه پیرسون تورنتو فرود آمد. او از ژانویه سال ۲۰۰۷، زمانی که در ۳۱ سالگی و در طول تعطیلاتی که برای دیدن خانواده‌اش رفته بود در قاهره به اتهام جاسوسی دستگیر شد، پا به کانادا نگذاشته بود.
اکنون، در سن ۴۵ سالگی، او در خانه است و خود را در جهانی می‌بیند که بسیار متفاوت از آن چیزی است که از تمام آن سال‌ها به خاطر می‌آورد. او یک سوم از زندگی‌اش را پشت میله‌های زندان گذرانده است. مادر و پدرش فوت کرده‌اند. و هیچ یک از اعضای خانواده‌اش در کانادا زندگی نمی‌کنند.
او درباره دوران زندان به سی‌بی‌سی نیوز می‌گوید:
«خودت را در یک اقیانوس بسیار عمیق تصور کن که تا ۱۵ سال نمی‌توانی در آن نفس بکشی. تو هر روز داری می‌میری.»
اتهامات جاسوسی
عطار که در یک خانواده مسلمان مصری به دنیا آمده است. از کشور خود فرار کرده و به کانادا پناه آورده است. او می‌گوید که به خاطر اعتقاد به دین مسیحیت و همجنسگرا بودنش، با آزار و اذیت‌های زیادی روبرو شده است.
عطار در تورنتو به عنوان یک تحویل‌دار بانک برای بانک تجارت سلطنتی کانادا (CIBC) کار می‌کرد. مقامات مصری ادعا کرده‌اند که او از موقعیت خود در این بانک، برای به دست آوردن اطلاعات و جاسوسی درباره حساب‌های اسرائیل استفاده کرده است. زیرا آن‌ها مدعی بوده‌اند که زمانی که وی در سال ۲۰۰۱ در ترکیه زندگی می‌کرده، او را به خدمت خود در آورده‌اند.
محاکمه او در فوریه ۲۰۰۷ آغاز شد. و در آوریل همان سال، او بر اساس اعترافاتی که بعداً گفت تحت فشار و شکنجه انجام داده، به سرعت به ۱۵ سال حبس محکوم شد.
او در سال ۲۰۰۷ گفته است:
«از لحاظ روحی و جسمی بسیار تحت فشار بودم، به طوری که به چیزهایی که هرگز نگفته بودم اعتراف کردم و این‌ها کاملاً خلاف واقعیت بود.»
عطار به سی‌بی‌سی نیوز گفته است:
مصیبت‌های وی به محض ورود به فرودگاه قاهره آغاز شده بود. او می‌گوید که آن‌ها بلافاصله او را به مکانی بردند که می‌دانست مربوط به تشکیلات اطلاعاتیِ مصر است.
او ادامه می‌دهد که در آنجا نه تنها او، بلکه خانواده‌اش از جمله برادرانش که در ارتش مصر بودند را نیز تهدید کردند.
عطار روز جمعه در پاسخ به این سوال که از نظر خودش چرا به جاسوسی متهم شده است. اینگونه اظهار می‌کند که پرونده‌ای که علیه او ساخته بودند کاملا بی‌اساس بوده و او هرگز از موقعیت خود در بانک سوء استفاده نکرده و کانادا یا مصر را فریب نداده است.
عطار ادعا می‌کند که شکنجه شده است
بخش اعظم پرونده مصر بر پایه این اعتراف شکل گرفته است که عطار و گروه‌های حقوق بشر ادعا کرده‌اند که او در مصر شکنجه شده است.
در سال ۲۰۱۵، الکس نِوِ، از سازمان عفو بین‌الملل، به سی‌بی‌سی نیوز گفته است که اعتقادات مذهبی و گرایش جنسی عطار او را در مصر بسیار آسیب‌پذیر کرده است.
نِوِ می‌گوید:
«برای این که دولت کانادا این پرونده را بسیار جدی بگیرد دلایل زیادی وجود دارد، اما ما هرگز نشانه‌ای از سمت دولت کانادا ندیده‌ایم.»
یکی از آخرین چیزهایی که عطار در جریان محاکمه‌اش از سلول دادگاهش به طور علنی گفته است این بود که به او شوک الکتریکی وارده کرده‌اند. و او مجبور شده است که ادرار خودش را بنوشد.
سی‌بی‌سی نیوز در سال ۲۰۱۵ گزارش داده است که عطار در یک سلول سه در دو متری در زندان توره مصر، که به دلیل شرایط سختش بسیار بدنام است، نگهداری می‌شود.
عطار به سی‌بی‌سی نیوز گفته است که علیرغم زندانی شدن به دلیل ادعاهای دروغین، او کسانی که باعث زندانی شدن او شده‌اند را می‌بخشد.
«خداوند به من آموخته است که کاری انجام دهم. من کسانی که مرا به خاطر کاری که هرگز انجام نداده‌ام به زندان انداختند را بخشیده‌ام. من همه آن‌ها را می‌بخشم.»
احساس می‌کردم که از سوی دولت کشورم نادیده گرفته شده‌ام
عطار به سی‌بی‌سی نیوز گفته است که او فکر می‌کند مقامات کنسولی کار خود را تمام و کمال انجام داده‌اند. اما درخواست‌هایش از دولت محافظه‌کار استفان هارپر، نخست‌وزیر وقت کانادا، بی‌پاسخ مانده است.
او می‌گوید:
«احساس می‌کردم که از سوی دولت کشورم نادیده گرفته شده‌ام. من فکر می‌کردم که کانادا کشور بزرگی است، محض رضای خدا، کانادا یکی از کشورهای پیشرفته G7 در جهان است. و یکی از باارزش‌ترین پاسپورت‌ها را دارد… اما با خود می‌گفتم که چه خبر است؟»
عطار تشریح می‌کند که زمانی که لیبرال‌ها در سال ۲۰۱۵ قدرت را در دست گرفتند. او مستقیماً به نخست وزیر وقت یعنی جاستین ترودو نامه نوشت. در عرض چند ماه، او پاسخ‌هایی دریافت کرده که از طریق آن‌ها به او گفته شده بود دولت در تلاش است تا او را به خانه بازگرداند.
عطار می‌گوید:
در حوالی اجلاس سران گروه ۲۰ در ژاپن در سال ۲۰۱۹، نامه‌هایی را از وزیر امور خارجه کانادا در مورد دیدارهای خصوصی با عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، دریافت کرده است که در آن‌ها نوشته شده بود آن‌ها در مورد پرونده عطار به گفتگو پرداخته‌اند.
سوالات زیادی که در خصوص این پرونده موجود است
استوارت اینر، تهیه کننده بازنشسته سی‌بی‌سی، پیش از بازگشت عطار گفته بود که در طی سال‌ها، اطلاعات کمی در مورد وضعیت پرونده عطار وجود داشته است.
در سال ۲۰۱۱، اینر تصمیم می‌گیرد که نامه‌ای دست نویس را از طریق خدمات کنسولی کانادا برای عطار ارسال کند. ماه‌ها گذشت تا اینکه بالاخره اینر نامه‌ای را از سمت عطار دریافت کرد. از همان زمان، این دو نفر به طور منظم برای یکدیگر نامه می‌نوشتند و تبادلات آن‌ها به مدت ۱۱ سال ادامه داشت.
اینر توضیح می‌دهد:
«نامه‌های او سرشار از ناامیدی از این موضوع بود که او احساس می‌کرد هیچ کس، چه در دولت مصر و چه در دولت کانادا، پرونده او را جدی نمی‌گیرد. و این احساسات با داستان‌های زندگی روزمره او در زندان درهم آمیخته بود.»
پنج‌شنبه شب، اینر نامه‌ای از خدمات کنسولی دریافت می‌کند که پیامی از عطار ضمیمه آن شده بود مبنی بر اینکه او آزاد شده است.
اینر می‌گوید:
«سوالات بسیاری در مورد این پرونده و شخص او وجود دارد.»
کانادا می‌توانست عملکرد بهتری داشته باشد
ماجد الشفیع، بنیانگذار و رئیس سازمان بین‌المللی One Free World، یک سازمان بین المللی حقوق بشر مستقر در تورنتو، از جمله کسانی بود که از آزادی عطار حمایت کرد.
الشفیع ۲۰ سال پیش به عنوان پناهنده به کانادا مهاجرت کرده است. و می‌گوید که او نیز در مصر زندانی شده و به خاطر اعتقادات مسیحی‌اش شکنجه شده است.
او درباره سختی‌هایی که عطار کشیده است اینچنین می‌گوید: «من دقیقا می‌دانم که او چه چیزی را پشت سر گذاشته است. من درد او را می‌فهمم، من زخم‌های او را درک می‌کنم».
الشفیع می‌گوید که با آزادی عطار، او و سازمانش به وی کمک می‌کنند تا زندگی خود را سر و سامان داده و دوباره آن را سر پا کند. آن‌ها در یافتن مسکن و یک مشاور فعال در حوزه تروما به وی یاری می‌رسانند.
او ادامه می‌دهد:
«عطار باید روی پای خود بایستد، برای خود کار پیدا کند و سلامت روح و روان خود را به دست آورد. او باید به یک روستا سر بزند و زمانش را در آنجا سپری کند.»
الشفیع ادامه می‌دهد، علیرغم تمام آن سال‌هایی که در زندان از دست رفته‌اند، عطار خوش شانس است. زیرا در حال حاضر مردم از مصیبت‌هایی که او با آن‌ها دست و پنجه نرم کرده مطلع هستند. تعداد بیشماری از کانادایی‌های دیگر در زندان‌های سراسر جهان وجود دارند و داستان‌های خیلی از آن‌ها هنوز شنیده نشده است.
او با اشاره به مایکل اسپاور و مایکل کوریگ که هر دو در دسامبر ۲۰۱۸ در چین بازداشت شده‌اند، می‌گوید:
«برای مثال ما داستان سرگذشت این دو مایکل را شنیده‌ایم و واقعاً متوجه شده‌ایم که این فشارها چه کارها که نمی‌تواند انجام دهد.»
او اضافه می‌کند که اگر داستان‌های آن‌ها در صفحه اول اخبار نبود، مردم هرگز از پرونده آن‌ها مطلع نمی‌شدند.
«ما باید بهتر از این عمل کنیم. کانادا می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.»
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع: سی‌بی‌سی
