فیله‌های سرخ‌شده یا گریل ماهی تیلاپیا اغلب در بشقاب‌های غذایی ما ظاهر می‌شود. اما آیا این انتخاب سالمی است؟ مرکز پزشکی Wake Forest Baptist هشدار می‌دهد که این ماهی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۶ بالا و سطوح پایین امگا ۳، ممکن است بهترین گزینه نباشد.
برای بسیاری، ماهی بخش ضروری رژیم غذایی است. با این حال، هنگام انتخاب غذا برای ناهار یا شام، باید توجه داشت که همه ماهی‌ها حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی لازم نیستند. بر اساس آمار سازمان شیلات و اقیانوس‌شناسی کانادا، ماهی تیلاپیا دومین ماهی پرورشی جهان است که در کشورهای آسیایی نظیر چین، مالزی، اندونزی، بنگلادش، فیلیپین و میانمار پرورش داده می‌شود و از محبوبیت بالایی برخوردار است. فیله این ماهی در کشورهای آمریکایی نیز مصرف می‌شود. اما پرورش داده نمی‌شود و از کشورهای آسیایی، به‌ویژه چین، وارد می‌شود.
ماهی تیلاپیا ماهی آب شیرینی است که زیستگاه طبیعی‌اش آفریقاست. با این حال، محصولات این ماهی عمدتاً از کشورهای آسیایی وارد می‌شوند. ماهی تیلاپیا گوشت بدون چربی و سفید و طعمی لطیف دارد. همچنین استخوان‌های زیادی ندارد و قیمتش نسبتاً ارزان‌تر است. با این حال، این ماهی متأسفانه حاوی ترکیبی از اسیدهای چرب است که در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.
علی‌رغم محبوبیت این ماهی، جالب است بدانیم که ماهی تیلاپیا از ارزش غذایی کمتری نسبت به ماهی‌های دیگر و حتی غذاهای ناسالمی مثل دونات و همبرگر گوشت برخوردار است. گوشت تیلاپیا میزان نسبی اسید چرب امگا ۶ بیشتری نسبت به امگا ۳ دارد (١١ برابر) که می‌تواند موجب تشدید بیماری‌های قلبی، آسم و آلرژی شود (این میزان امگا ۶ دو برابر میزان آن در دونات و همبرگر است.)
محل پرورش ماهی تیلاپیا، بر کیفیت آن تأثیر دارد
فواید و مضرات این ماده غذایی تا حد زیادی به محل پرورش آن بستگی دارد. شرایط زیست‌محیطی، کیفیت آب و نوع تغذیه ماهی می‌تواند تأثیر بسزایی بر کیفیت نهایی محصول داشته باشد. چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین پرورش‌دهنده ماهی تیلاپیا در جهان، سالانه ۱.۶ میلیون تن از این ماهی را تولید می‌کند. جالب است بدانید که بیشترین تیلاپیای وارد شده به ایالات متحده از چین تأمین می‌شود.
کیفیت تیلاپیای پرورش‌یافته در چین به دلیل نظارت‌های سخت‌گیرانه بر محیط‌های پرورش و استانداردهای بهداشتی بالاتر، معمولاً بالاست. با این حال، در برخی مناطق دیگر که نظارت کافی وجود ندارد، ماهی تیلاپیا می‌تواند حاوی مواد مضری باشد که از محیط یا تغذیه نامناسب وارد بدن ماهی می‌شود.
بنابراین، آگاهی از منبع و شرایط پرورش ماهی تیلاپیا برای مصرف‌کنندگان اهمیت زیادی دارد تا از فواید این ماهی بهره‌مند شوند و از مضرات احتمالی آن در امان بمانند.
مضرات مصرف مداوم ماهی تیلاپیا
یکی از نگرانی‌های مهم در مورد تیلاپیا، نوع تغذیه و تغییرات ژنتیکی در این ماهی است. برخی از مزارع پرورش ماهی از ضایعات کشاورزی و حتی کود حیوانی برای تغذیه تیلاپیا استفاده می‌کنند که می‌تواند منجر به تجمع سموم و آلودگی‌های میکروبی در بدن ماهی شود. همچنین، برخی از گونه‌های تیلاپیا دستکاری ژنتیکی شده‌اند تا رشد سریع‌تر داشته باشند و مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها نشان دهند. با این حال، تأثیرات طولانی‌مدت این تغییرات ژنتیکی بر سلامت انسان هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است.
پرورش گسترده ماهی تیلاپیا می‌تواند تأثیرات مخربی بر محیط زیست داشته باشد. این ماهی‌ها به مقدار زیادی اکسیژن نیاز دارند و در صورت پرورش در تراکم بالا، ممکن است اکسیژن آب را کاهش داده و منجر به مرگ سایر موجودات آبزی شوند. علاوه بر این، فاضلاب حاصل از مزارع پرورش ماهی می‌تواند حاوی مواد شیمیایی مضر و باکتری‌ها باشد که آلودگی آب‌های اطراف را به دنبال دارد.
دانشمندان دانشکده پزشکی دانشگاه ویک فارست توضیح می‌دهند که چنین ترکیبی می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، آرتریت، آسم، آلرژی و سایر بیماری‌های خودایمنی خطرناک باشد، زیرا این افراد مستعد واکنش‌های التهابی بیش از حد هستند.
بهترین جایگزین‌های ماهی تیلاپیا
ماهی قزل‌آلا:
به دلیل سازگاری با شرایط محیطی ایران و نیازهای غذایی مردم، قزل‌آلا به‌عنوان یکی از جایگزین‌های مناسب برای ماهی تیلاپیا معرفی شده است. این ماهی، به‌ویژه نوع رنگین‌کمان آن، از رشد سریع، کیفیت بالا و بازدهی اقتصادی برخوردار است و می‌تواند نیازهای بازار داخلی و خارجی را به‌خوبی تأمین کند.
ماهی خاویار:
خاویار نیز یکی دیگر از جایگزین‌های ارزشمند برای ماهی تیلاپیا است. خاویار ایرانی، به‌ویژه نوع بلوگا، در سراسر جهان شناخته‌شده و از محصولات صادراتی با ارزش بالای کشور محسوب می‌شود. پرورش ماهیان خاویاری نیازمند تکنولوژی پیشرفته و سرمایه‌گذاری اولیه بیشتری است، اما بازدهی اقتصادی بالا و سودآوری آن این هزینه‌ها را توجیه می‌کند.
این جایگزین‌ها علاوه بر ارزش غذایی بالا، به اقتصاد و اشتغال‌زایی در کشور نیز کمک شایانی می‌کنند.
جايگزين‌های غذايی سالم برای افزایش ايمنی بدن
منبع: ام‌اس‌ان
