رابطه بین استرس و سفید شدن مو مسئله‌ای است که مدتهاست در فیلم‌ها، برنامه‌ها تلویزیونی و فرهنگ عامه به آن پرداخته می‌شود. یکی از نمونه‌های عینی این موضوع هم «باراک اوباما»، رئیس جمهور سابق آمریکا، است. اوباما پیش از شروع به کارش موهای مشکی داشت، اما همزمان با پایان دوره دوم ریاست جمهوری خود تمام موهایش سفید شد.
با اینکه انکار این مسئله با وجود مثال‌های این‌چنینی واقعا سخت به نظر می‌رسد، اما دانشمندان هم هنوز دقیقا مشخص نکرده‌اند که استرس دقیقا چگونه باعث سفید شدن مو می‌شود. آیا اصلا علت سفید شدن مو استرس است یا چیز دیگری ممکن است در این روند دخیل باشد؟
بررسی دلایل علمی سفید شدن مو
تقریبا تمام افرادی که روی این کره خاکی زندگی می‌کنند دارای مقداری رنگ مو هستند (مگر اینکه از کمبود رنگدانه یا اختلالات خاص دیگری رنج ببرند). این فرآیند رنگ مو از اعماق فولیکول‌های سر آغاز می‌شود. در واقع، پایه فولیکول‌های موی ما دارای یکسری سلول‌های پوستی به نام کراتینوسیت است که به تدریج موی ما را ذره به ذره می‌سازد. جالب است بدانید موهای ما، که محصول کراتینوسیت‌ها هستند، در واقع رنگ خاصی ندارند. این وظیقه نوع دیگری از سلول‌ها به نام ملانوسیت‌ها است که رنگدانه‌ای به نام ملانین تولید می‌کنند و آن را به کراتینوسیت‌ها می‌رسانند و همین فرآیند در واقع باعث رنگی شدن موهای ما می‌شود.
ملانین در واقع دارای دو نوع است. در نهایت آنها باعث شکل‌گیری تنوع بی‌پایانی از رنگ مو می‌شود.
انواع ملانونین
- مشکی/ قهوه‌ای
- زرد/ نارنجی
توجه داشته باشید که سلول‌های کوچک بدن شما درست از لحظه تولد موهای شما را خلق و رنگ می‌کنند. این فرآیند قرار نیست تا لحظه مرگ ادامه پیدا کند. این سلول‌ها درست مانند بسیاری از اعضای دیگر بدن به مرور زمان تجزیه می‌شوند. در واقع، یک فولیکول مو تنها در دوره‌های ۲ تا ۷ ساله به تولید مو می‌پردازد و این روند با شروع ریزش مو رفته رفته کاهش می‌یابد.
با این حال، روشن است که همه‌ی ما کارمان از این ضرب‌العجل ۲ تا ۷ ساله گذشته و همچنان روی سرمان مو داریم. علت این مسئله هم این است که بدن به ذخایر سلول‌های بنیادی که کراتینوسیت‌ها و ملانوسیت‌های جدیدی را تشکیل می‌دهند، نفوذ کرده و از آنها استفاده می‌کند. اما این ذخایر هم قرار نیست تا ابد همراه ما بمانند. با این وجود، همانطور که مشخص است، به نظر می‌رسد که سلول‌های بنیادی کراتینوسیت نسبت به سلول‌های بنیادی ملانوسیت ماندگاری بیشتری دارند. در نهایت به همین دلیل هم هست که بسیاری از افراد ممکن است شاهد سفید شدن موهایشان باشند و در عین حال، رشد زیادی را نیز تجربه کنند.
با این حال، مسئله اصلی که ما در این مقاله به آن خواهیم پرداخت تاثیر استرس بر سفید شدن مو است. اینجا همان جایی است که مسئله کمی پیچیده خواهد شد.
استرس و ژنتیک، دو عامل اصلی سفید شدن مو
همه‌ی ما می‌دانیم که ژنتیک در نحوه رشد موهایمان نقش مهمی دارد. طاسی زودرس، سفید شدن مو زودرس و طاسی با الگوی مردانه از جمله مسائلی هستند که قطعا ارثی هستند. به بیان دیگر، این ژن‌های شما هستند که تعداد سلول‌های بنیادی و مدت زمان رشد فولیکول‌های شما را تعیین می‌کنند. به همین دلیل هم می‌توان گفت که ما نمی‌توانیم در مورد این اصول اولیه ساختار ژنتیکی خودمان اقدام خاصی انجام دهیم.
اما در مقابل، استرس چیزی است که برای تعداد زیادی از افراد قابل کنترل به نظر می‌رسد. افزایش سطح استرس منجر به افزایش سطح هورمون‌های استرس می‌شود. این هورمون‌ها که شامل آدرنالین، کورتیزول و نوراپی نفرین هستند لزوما چیزهای مضری نیستد. جالب است بدانید که بر خلاف باور عموم، ما برای فعال کردن گروه‌های عضلانی خاص و افزایش انرژی به این هورمون‌ها نیاز داریم. اما این هورمون‌ها در عین حال ممکن است درست مانند یک شمشیر دولبه باشند. علت این مسئله هم این است که سطوح زیاد و مزمن هورمون استرس در بدن باعث التهاب در بافت و سلول‌های بدن می‌شود. افزایش التهاب می‌تواند منجر به از بین رفتن ایمنی شما شود، روند پیری را تسریع کند و خطر ابتلا به بیماری‌های واگیردار و غیرواگیردار را افزایش دهد.
آزمایشات مشابه بر روی حیوانات
یکی از مطالعات جدیدی که روی موش‌ها انجام شد نشان می‌دهد که استرس باعث آزاد شدن نورآدرنالین در نزدیکی پایه فولیکول‌های مو می‌شود. نورآدرنالین به تمام سلول‌های بنیادی ملانوسیت فشار می‌آورد تا به ملانوسیت تبدیل شوند و در نتیجه آن موش‌ها با موهایی مواجه می‌شدند که دیگر سلول‌های تولیدکننده رنگدانه نداشتند و به موش‌های خاکستری تبدیل شده بودند.
این تحقیق نشان می‌دهد که استرس در واقع می‌تواند باعث سفید شدن موی موش‌ها شود. اما این فرآیند برای ما انسان‌ها از بسیاری از جهات متفاوت است. یکی از این تفاوت‌های بنیادی در رشته مغز و اعصاب است. با این حال، خوشبختانه یکی از مطالعات جدید سال ۲۰۲۱ سرانجام توانست نقش استرس را در سفید شدن موی انسان‌ها تایید کند.
این مطالعه در نهایت به طور قطعی ثابت کرد که سطح استرس می‌تواند رنگ موهای شما را تغییر دهد. اما خبر خوب اینجاست که نویسندگان این مطالعه همچنین توانستند ثابت کنند که کاهش سطح استرس می‌تواند روند سفید شدن مو را معکوس کند. دانشمندان پیش از این تصور می‌کردند که سفید شدن مو به دلیل از دست دادن برخی از پروتئین‌هایی رخ می‌دهد که مسئول رنگ مو هستند. اما این مطالعه نشان داد که استرس باعث افزایش پروتئین‌های خاصی در ساقه مو می‌شود که در نهایت موی شما را سفید خواهند کرد.
کلام آخر
از بین رفتن کراتینوسیت‌ها و ملانوسیت‌های ما همزمان با افزایش سن یک پدیده گریزناپذیر است. همین مورد در نهایت ما را به انسان‌های سپیدمو تبدیل خواهد کرد. با این حال، اگر دوست دارید این فرآیند را معکوس کنید، کمی به خودتان استراحت بدهید تا استرستان را کاهش دهید و جوان بمانید.
بررسی علل و روش‌های درمان ریزش مو در مردان
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع: scienceabc
