زندگی مملو از چیزهایی اعم از موسیقی، غذا، مطالب خنده‌دار در اینترنت و … است که ما را خوشحال می‌کنند اما شادی روی ما چه تاثیری دارد؟ این سوال اصلی در روزه دوپامینی است، روند جدید سلامتی که موجب شده برخی روانپزشکان و متخصصان مغز به آن توجه کنند.
روزه دوپامینی چیست؟
روزه دوپامینی، به معنی امتناع از کارهایی که انتقال دهنده‌های عصبی را آزاد می‌کنند و اغلب با انگیزه‌ها در ارتباط هستند گفته می‌شود.
به تلفن‌ها، رسانه‌های اجتماعی، خرید، نت فیلیکس، غذا، استفاده از اینترنت، ورزش، موقعیت‌های اجتماعی، روابط جنسی، موسیقی و کتاب خواندن فکر کنید.
برخی حتی تا بدان مرحله پیش می‌روند که از صحبت کردن هم امتناع می‌کنند.
شوخی سیلیکون‌ولی
این پدیده که حتی شوخی به نظر می‌رسد بطور گسترده‌ای رو به افزایش است و بعنوان یک مد زودگذر از سوی سیلیکون‌ولی از آن یاد می‌شود.
نظر کارشناسانه
این روند با مطلبی که تابستان گذشته «کامرون سپه»، استاد روانشناسی بالینی دانشگاه سانفرانسیسکو در این رابطه نوشت شروع شد. این اصطلاح همچنین در یک فیلم که سال ۲۰۱۸ در یوتیوپ پخش شد و ۱.۸ میلیون بازدیدکننده داشت نیز بکار رفت.
طرفداران این روش معتقدند که جامعه ما پر از عوامل آزادکننده دوپامین است که برای ما لذت به ارمغان می‌آورد و اگر ۲۴ ساعت از آن‌ها اجتناب کنیم بعدا احساس بیشتری نسبت به آن‌ها پیدا کرده و می‌توانیم سطح دوپامینمان را دوباره تنظیم کنیم.
اما آیا مغز این طور عمل می‌کند؟
استان فلورسکو، استاد روانشناسی دانشگاه بریتیش کلمبیا، در این رابطه گفت که او و برخی از همکارانش درباره دوپامین آموخته‌اند، از آن زمان تاکنون در توییتر هدف انتقادات قرار گرفته‌اند.
وی افزود: «این بدان جهت است که درک مردم از دوپامین پایین و کاملا نادرست است. از دوپامین اغلب به عنوان مولکول لذت یاد می‌شود. در حقیقت دوپامین با احساسات مختلفی مانند استرس، بیزاری و انگیزه در ارتباط است».
فلورسکو که تحقیقات خود را بر روی سلول‌های عصبی مرتبط با دوپامین و لوب‌های پیشانی مغز متمرکز کرده با استفاده از پیتزا توضیح داد.
وی تصریح کرد: «وقتی شما با لذت پیتزا می‌خورید و آن‌را می‌بویید، این کار باعث آزاد شدن دوپامین می‌شود اما آزادسازی دوپامین نیاز به انگیزه دارد. اما وقتی یک فرد یک تکه پیتزا را می‌خورد، لذتی که از آن می‌برد مربوط به ترکیبی از سایر اندروفین‌های مغز است».
این متخصص ادامه داد: «دوپامین نوعی محرک یا انگیزه برای رسیدن به چیزهای خوب است».
آیا سطح دوپامین مغز قابل کنترل است؟
به گفته وی اینکه آیا روزه گرفتن (امتناع) از چیزهای لذت‌بخش سطح دوپامین شخص تنطیم مجدد می‌شود یا نه هنوز مشخص نیست.
او معتقد است که دوپامین نباید پیچیده باشد. دوپامین لذت‌بخش نیست و شما را به جایی می‌برد که دوست ندارید. افزایش سطح دوپامین نیز لزوما لذت‌بخش و شادی‌آور نیست. فرض روزه گرفتن دوپامینی نیز موضوع پیچیده‌ای است که در مغز اتفاقات زیادی را رخ می‌دهد.
فلورسکو تاکید کرد: «دوپامین به خودی خود همه چیز را کنترل نمی‌کند. این مولکول در بین انتقال دهنده‌های عصبی قرار دارد و افزایش آن ممکن است توازن سایر سیستم‌ها را نیز بر هم بزند».
با این وجود سیلیسیا فلورس، استاد روانپزشکی دانشگاه مک گیل، در رابطه با آزاد شدن دوپامین و کنترل شادی بیشتر دیدگاه دیگری دارد.
او با اشاره به کارهایی مانند نشستن در یک اتاق خالی با محرک‌های صفر گفت: «بدون غذا، بدون موسیقی و … عاملی برای انتشار دوپامین وجود ندارد بنابراین ما برای زنده مانده در هر روز نیاز به دوپامین داریم. بنابراین امتناع (روزه گرفتن) از این موارد به معنی آزاد شدن بیشتر دوپامین نیست».
او در پاسخ به این سوال که آیا روزه دوپامینی خنده دار است یا نه، لبخند زد و گفت: «من معتقدم این موضوع خیلی سطحی است».
به گفته وی مطالعات نشان می‌دهند مدت زمان در ارتباط بودن و دیدن با بهبود مغز مرتبط است. در بین بچه‌های پیش دبستانی این مدت پایین‌تر است و با زبان‌آموزی، سواد و تخیلات آن‌ها مرتبط است.
اپل، فیس‌بوک و اینستاگرام تمام شرایط را برای محدود کردن زمان این ارتباط در اختیار کاربرانشان قرار داده‌اند.
یک اپلیکیشن جدید در کانادا به نام «Flipd» نیز کاربران را ترغیب می‌کند وقت خودشان را برای ارتباط آفلاین با دیگران بگذارند.
منبع: سی‌تی‌وی نیوز
