چطور می‌توان فهمید کسی به ما دروغ می‌گوید؟ بر اساس مطالعات جدید محققان دریافتند که نشانه های فیزیکی دروغ یکسانی در دروغگوها بروز می‌کند.
محققان دانشگاهی به نام اراسموس روتردام در این زمینه پژوهش‌هایی انجام داده و با استفاده از شتاب سنج بی سیم، میزان حرکت قفسه سینه، مچ دست و حرکات سر ۵۰ دانشجو را در حالی که مشغول مکالمه با یکی از اعضای گروه خود بودند، ثبت کردند. البته قبل از این پژوهش از آنها خواسته شد تا یک پازل چوبی را بچینند. البته به آنها گفته نشد که این کار را به سختی می‌توانند در مدت زمان تعیین شده انجام دهند.
سوفی ون درزی، استادیار پژوهش، چند تکه از پازل حل شده را در اتاق قرار داد تا دانشجویان آنها را پیدا کرده و تقلب کنند. سپس از آنها درخواست کرد تا به سرپرستشان نگویند که او به طور اتفاقی این جواب‌ها را جا گذاشته است. دلیلش هم این بود که نمی‌خواهد در دردسر بیفتد.
در ادامه محققان از دانشجویان درخواست کردند تا برای دوست خود توضیح دهند که آن پازل را چطور حل کردند. آنها صدای دانشجویان را کاملا ضبط کردند. بنابراین اگر آنها به حرف استادیار گوش کرده بودند، باید به دوست خود دروغ می‌گفتند.
نشانه های فیزیکی دروغ را چطور تشخیص بدهیم؟
گروه محققان دریافتند که دانشجویان حین دروغ گفتن حرکات بدنشان را شکل حرکات فیزیکی طرف مقابل می‌کنند. ولی اگر حقیقت را می‌گفتند، حرکات بدنشان متفاوت از طرف مقابل می‌شد. وی درزی به مجله نیو ساینتیست اعلام کرد که دروغگوها رفتار و شکل بدن خود را به حرکات فیزیکی راستگوها تغییر می‌دهند. این سبک از تقلید را نمی‌توان دستکاری کرد. چون اصلا به انجام آن تسلط کافی ندارند و نشانه‌های جالبی برای کشف این نیرنگ از خود بروز می‌دهند.
بر اساس گفته‌های این محقق، علت تقلید از حرکات فیزیکی طرف مقابل، تمرکزی است که دروغ گفتن به آن نیاز دارد و تقلید کردن با وجود اضافه بار شناختی به فکر کمتری نیاز دارد.
بر اساس نتایج بدست آمده، دانشجویانی که دروغ گفتند متوجه نبودند که حرکات طرف مقابل را تکرار می‌کنند. نویسندگان این پژوهش نوشتند که وقتی از دانشجویان مستقیما سوال شد، هیچ یک از آنها از تقلید عمدی حرکات، جنبه‌های خودکار هماهنگی‌های غیر کلامی و تاکید بر ناخودآگاه حرفی به میان نیاوردند.
مردها بیشتر از زن‌ها قسم می‌خورند
دکتر گروول، روانشناس آمریکایی در سال ۲۰۰۹ تحقیقاتی انجام داد که ثابت کرد افراد تقریبا ۳ تا ۷ بار در روز قسم می‌خورند. پژوهش دوال در سال ۲۰۰۴ هم ثابت کرد که ۷۲ درصد از مردها و ۵۸ درصد از زن‌ها قسم می‌خورند. ۷۴ درصد از آنها بین سن‌های ۱۸ تا ۷۴ سالگی و ۴۸ درصدشان بالای ۵۵ سالگی بودند. بنابراین مردها از زنان بیشتر قسم می‌خورند و زنان فقط برای برخی مسائل خاص از قسم استفاده می‌کنند.
بررسی دلایل روانشناختی قسم دروغ
اصولا افرادی به قسم دروغ پناه می‌برند که از قضاوت‌های منفی دیگران می‌هراسند. این تجربه تلخ باعث می‌شود که فرد دچار اضطراب شده و به‌خاطر ترس از تکرار این دست قضاوت‌های منفی به قسم پناه می‌برد.
گاهی اوقات هم برخی از افراد با قسم خوردن هویت خود را می‌یابند و یا فکر می‌کنند که با قسم بهتر می‌توانند افراد را توجیه کرده و از آنها تاییدیه بگیرند. ولی گاهی هم برخی از قسم‌ها برای تهدید اطرافیان است. خشونت و درگیری‌هایی که بین اعضای خانواده رخ می‌دهد اکثر اوقات باعث ایجاد قسم های دروغ زیادی می‌شود. گاهی هم این قسم ناشی از آسیب‌هایی می‌باشد که فرد طی زندگی دیده است. این افراد با قسم دروغ و تهدید افراد از خودشان دفاع و حفاظت می‌کنند.
تاثیر تکرار قسم های دروغ بر مغز انسان
ترس و خشم با دروغ موقتا خاموش می‌شود. طبق نتایج پژوهش‌های آیزنبرگ نسبت به تاثیرات قسم دروغ بر مغز در سال ۱۹۹۹، یک قسم دروغ ممکن است بر آمیگدال یا بادامه مغز تاثیرات منفی داشته باشد. بادامه مغز منشا و مسئول عواطف و احساسات و همچنین حافظه افراد و تظاهرات ظاهری او در جهت بروز هیجان در چهره مثل ترس یا خوشحالی است. این مرکز نقش مهمی در تعدیل درد و یادگیری‌های هیجانی فرد دارد.
هنگامی که فرد به دروغ قسم می‌خورد، احساس عدم امنیت و ترس خاصی وجودش را می‌گیرد و بادامه مغز نیز این حس را درک می‌کند. در واقع این احساسات بادامه را تحریک کرده و هنگامی که فرد چندین بار قسم بخورد، این واکنش ذخیره می‌شود و مثل حس ترس به آن پاسخ داده می‌شود. نتایج این تحقیقات ثابت می‌کند که قسم دروغ کم کم باعث افت عملکرد بادامه مغز خواهد شد.
چرا مردم حرمتی برای قسم‌ها قائل نمی‌شوند؟
شاید شما هم در اطرافیان و نزدیکان خود دیده باشید که برای هر مسئله‌ای اصطلاحا مثل نقل و نبات قسم می‌خورند. آنها ظاهرا تلاش می‌کنند تا در هر شرایطی مخاطب‌شان حرف آنها را باور کند. این تاییدخواهی تا جایی پیش می‌رود که حتی عواطف درونی‌شان هم نیازمند این تایید و باور می‌شود.
اما چه شده که مردم تا این حد حرمت قسم‌ها را شکسته‌اند؟ چرا مردم تا این حد قسم دروغ می‌خورند؟ چه چیزی این قسم‌ها را بی اهمیت کرده است؟
روانشناسان اصلی ترین علت این مسئله را این می‌دانند که قسم دروغ برابر با خود دروغ است. افراد اشتباه می‌کنند و برای محافظت از خودشان در شرایط تلخ و ناخوشایند به اشتباه از دروغ کمک می‌گیرند تا تمام حواس بد، ترس‌های درونی و تعارضاتشان را مخفی نگه دارند. دروغ یک نوع مکانیسم دفاعی تلقی می‌شود.
بر اساس موج سوم «پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانی‌ها» که سال ۲۰۱۶ تشکیل شد، تقریبا ۴۸.۴ درصد از ایرانیان دروغ را بسیار زیاد رایج دانسته‌اند. ۲۳.۴ درصد از آنها نیز زیاد، ۱۹.۶ درصد متوسط و ۶.۹ درصد کم و ۲.۲ درصد خیلی کم دروغ را رایج می‌دانستند. در نهایت ۷۱.۸ درصد از مردم ایران اعتقاد دارند دروغ در این جامعه رواج زیادی دارد.
وقتی سطح اعتماد اجتماعی بین افراد کم باشد و دروغ زیاد استفاده شود، افراد برای باور‌پذیرتر نشان دادن سخنان‌شان قسم می‌خورند، آن هم قسم دروغ. در سال‌های دور، قسم فقط برخی مواقع به کار می‌رفت و قداست داشت. ولی امروز به دلیل وضعیت اجتماعی و روانی ناپایدار جامعه، قسم زیاد به کار می‌رود و اکثر مواقع از این قسم‌ها برای باور‌پذیر نشان دادن دروغ‌ها استفاده می‌شود.
منبع: ایندیپندنت
