واقعیت‌هایی در دنیای ما وجود دارد که همیشه از دانستن آنها می‌ترسیم. طبیعتا اگر وقت صرف شام در یک مهمانی و زمانی که سعی می‌کنید از دسر خود لذت ببرید، از اطرافیانتان چیزهایی از قبیل تئوری توطئه بشنوید، طعم دسر در دهانتان خراب خواهد شد. مثلا یکی از آنها ممکن است مسئله وجود نداشتن بیماری کرونا، خورده شدن نوزادان توسط شیطان پرستان یا قرار دادن تراشه‌های قابل ردگیری در خون توسط واکسن کرونا را با شما مطرح کرده و تمام لذت دسر را برایتان زهر کند.
این روزها که گونه جدیدی از ویروس کرونا در بریتانیا شیوع پیدا کرده و محدودیت‌های اکثر کشورهای اروپایی از جمله این کشور محکم‌تر شده، مهمانی‌ها نیز محدودتر شده است. اما به هر حال ممکن است جایی با چنین بحث‌های سیاسی و نگران کننده درباره توطئه کشورها و… رو به رو شوید. چطور این شرایط را مدیریت می‌کنید؟ در اینجا با توصیه‌هایی درباره چنین شرایطی آشنا خواهیم شد.
۱. حفظ آرامش فردی
قبل از هر چیز، آرامش خود را حفظ کرده و خودتان را کنترل کنید. چه شما دعوا بکنید و چه آرام باشید، افکار غلط فرد مقابلتان به همین سادگی‌ها تغییر نمی‌کند. بنابراین اعصاب خود را بهم نریزید و آرام باشید.
نویسنده کتاب فرار از سوراخ خرگوش، میک وست، می‌گوید که اولین قانون زندگی او این است که به هیچ وجه تعطیلات خود را خراب نکند. طبیعتا همه افراد از بحث سنگین و خشمگینانه با افراد ناراحت می‌شوند و حس بدی پیدا می‌کنند. این موقعیت‌ها اعتقادات توطئه گرایانه افراد را بیشتر نیز خواهد کرد.
روانشناس و مدرس اوپن یونیورسیتی، جووان بایفورد، معتقد است که این تئوری‌ها با یک جنبه احساسی قوی حمایت می‌شوند و تنها درباره صحیح یا غلط بودن مسائل نیستند. یعنی پشت پرده آنها همیشه مملو از عواطفی همچون خشم، دلخوری یا نارضایتی نسبت به اوضاع و شرایط جهان است.
چنین تئوری‌هایی در سال جاری به شدت افزایش یافته است. در این سال، بسیاری از مردم به دنبال پاسخ سوال‌های خود درباره سیاست‌های آمریکا، شیوع کرونا و دیگر رویدادهای بزرگ دنیا بوده‌اند.
کاترین که از ساکنین جزیره وایت بود و ۳۸ سال داشت، اهمیت این موضوع را از هر کسی بهتر می‌داند. او در گذشته به چنین تئوری‌هایی به شدت معتقد بود و می‌گفت واکسیناسیون با هد وارد کردن آسیب‌های جدی به مردم جهان انجام می‌شود. اما اکنون چنین نظراتی را کاملا بی ریشه می‌داند.
او معتقد است که حفظ آرامش مهم ترین اصل است. فرد مقابل شما نیز به اندازه شما به حرف‌های خود ایمان دارد و از آنها تا آخرین لحظه دفاع می‌کند. پس آرام باشید.
همچنین یادتان باشد که کارشناسان پزشکی معتقدند داد زدن از عواملی است که شیوع ویروس را افزایش می‌دهد. پس بیشتر از پیش به فکر حفظ خونسردی خود باشید.
- مطالب در حوزه اجتماعی و روابط سالم در رسانه هدهد کانادا
۲. دوری از تمسخر
یکی از کارکنان شرکت غیرانتفاعی فرست درفت، کلیر واردل، شدیدا با اطلاعات نادرست مقابله می‌کند. او می‌گوید که در مکالمه با عزیزانی که چنین عقایدی دارند تمسخر را کنار بگذارید و احساس همدلی کنید. صبورانه افکار آنها را گوش دهید. او یک قانون طلایی نیز دارد: هیچوقت یک فرد را به‌خاطر نظراتش در جمع تحقیر نکنید. زیرا در اکثر مواقع از این عمل نتیجه عکس خواهید گرفت.
بایفورد هم همین نظر را دارد: اگر می‌خواهید درباره این تئوری‌ها بحث کنید، قبل از هر چیز با تمسخر خداحافظی کنید. یادتان باید که اکثر افراد به‌خاطر تئوری های توطئه از درون دچار تشویش و اضطراب هستند. شیوع کرونا در یک سال اخیر این نگرانی‌ها را دامن زده است.
۳. تشویق افراد به افکار انتقادی
اکثر طرفداران این تئوری‌ها به ما خواهند گفت که شخصا درباره چنین موضوعاتی تحقیق کرده‌اند. تحقیقی که آنها در ذهن دارند عموما به کلیپ‌های منتشر شده در یوتیوب، اطلاعات موجود در فضای مجازی و گلچین کردن برخی مدارک از حساب‌های توییتر است.
بایفورد در این باره می‌گوید که روح تردید بر فضای مجازی حاکم است و این روح از تئوری های توطئه منشا می‌گیرد که کلیدی برای آغاز افکار منطقی‌ست. به عقیده او، فردی که چنین باورهایی دارد اصولا خود را محققی خود آموخته و شک گرایی موفق می‌داند. شما باید با این مسئله طوری برخورد کنید که شاید برایتان اهمیت دارد و برای آن ارزش قائل هستید.
شما نمی‌خواهید تردید یا کنجکاوی او را کاهش دهید. بلکه می‌خواهید موضوعی که آنها نسبت به آن مشکوک هستند عوض کنید.
این شیوه به یکی از اهالی بلفارست، فیل، کمک زیادی کرده است. او قبل‌ها از هواداران پر و پا قرص چنین تئوری‌هایی درباره ۱۱ سپتامبر بود. فیل می‌گفت که در اکثر مواقع تاکید بر این داشتم که اکثر کارشناسان به روایات رسمی مشکوک هستند. برای من این مسئله قانع کننده بود و می‌گفتم چرا یک کارشناس باید دروغ بگوید؟
ولی بعدها به منابع رسمی و تمام کارشناسان نیز مشکوک شد. بنابراین او توانست درکی عمیق‌تر درباره روش‌های علمی و شک گرایی پیدا کند. صرف این که یک کارشناس درباره موضوعی محکم و مستند صحبت کند، به معنای حقیقت داشتن این مسئله نیست.
او می‌گوید که در هر مسئله‌ای کارشناسانی هستند که آن موضوع را تایید کنند. واردل نیز معتقد است که روی افرادی که چنین افکاری را ترویج می‌دهند و در ادامه ممکن است چه چیزهایی کسب کنند، متمرکز شوید. مثلا با فروش لوازم بهداشتی ممکن است شما نفع اقتصادی ببرید. سودی هم که جمع کردن فالور برایتان دارد، شهرتی بی حد و اندازه خواهد بود.
۴. سوال کنید
استفاده از رویکرد راستی آزمایی، با وجود اهمیت آن، برای مواجهه با کسی که عمیقا به این تئوری‌ها معتقد است چندان صحیح نیست. به عقیده کارشناسان، تاثیر سوال پرسیدن بیشتر از بیان نظراتی قطعی و محکم خواهد بود.
واردل معتقد است که در چنین مکالماتی، باید روی تاکتیک‌ها و تکنیک‌هایی که ترویج کنندگان اطلاعات نادرست از آنها استفاده می‌کنند، موثرتر از تلاش برای اثبات نادرستی افکارشان خواهد بود.
شما باید به سوالات کلی فکر کنید تا افراد برای تفکر درباره افکارشان ترغیب شوند. مثل این سوال که آیا بعضی از باورهای این افراد با هم تناقض دارند؟ آیا جزئیات نظریه‌های آنها منطقی است؟ آیا شواهدی که بر خلاق این نظریات هستند نیز ذهن آنها را درگیر می‌کند؟
فیل معتقد است که پرسیدن سوال و جلب توجه افراد به کمبودها باعث می‌شود تا آنها یک بار دیگر اعتماد به نفس خود را مرور کنند و ذهنشان برای دریافت دیدگاه‌های متفاوت و جدید بازتر شود.
۵. توقع نداشته باشید که در لحظه نتیجه بگیرید
نی‌توانید توقع داشته باشید که این افکار و روش‌ها فورا نتیجه بدهد. فرایند تغییر افکار این افراد می‌تواند مدت‌ها طول بکشد. بایفورد در این باره معتقد است که شما نسبت به نتیجه باید واقع بین باشید. تئوری های توطئه باعث می‌شوند تا افراد حس برتری زیادی داشته باشند. چنین تئوری‌هایی عزت نفس افراد را بالا می‌برد و همین موضوع باعث می‌شود تا آنها سخت‌تر تغییر کنند.
کلیر والدر نیز که بر زمینه‌های راستی آزمایی فعالیت دارد معتقد است که دلیل روی آوردن افراد به چنین تئوری‌هایی صرفا ضربه وارد کردن به عزت نفس افراد نمی‌باشد. یک سالی که گذشت بسیار وحشتناک بود و عده زیادی با چنین تئوری‌هایی آرامش گرفته‌اند. باید قبول کنیم که زندگی افراد کاملا تغییر کرده و همه آنها به دنبال توضیحی برای آن می‌باشند. تئوری های توطئه اصولا تاثیرگذار و ساده هستند. ولی واقعیت پیچیده و سخت است و ذهن ما نیز سخت‌تر آن را پردازش می‌کند.
کارشناسان معتقدند که حتی اگر سرعت آهسته‌ای در دستیابی به نتایج داشتید، دست از تلاش برندارید.
- آشنایی با مسائل روانشناختی روز در رسانه هدهد کانادا
