محمد راد – چندی است فارسی زبانان مونتریال و کاربران شبکه های اجتماعی با صدای زیبایی آشنا شده اند که با خوانش مسحور کننده و کم نظیری، غزلیات حافظ شیراز را برای علاقه مندان و دوستدارانش می خواند. این صدا متعلق است به خانم مریم روشن. دوست عزیزی که به تازگی به میان جامعه ایران و فارسی زبان مونتریال آمده است.
تصمیم گرفتیم با ایشان گفتگویی کوتاه و دوستانه داشته باشیم:
خانم دکتر مریم روشن گرامی سلام،
از اینکه وقت خودتون رو در اختیار رسانه هدهد قرار دادید سپاسگزاریم. به عنوان سوال اول میخواستم از شما خواهش کنم به طور خلاصه معرفی از خودتون، تحصیلات و سابقه کارتون در ایران داشته باشید.
سلام. بنده مریم روشن هستم. در رشته ی زبان و ادبیات فارسی ( گرایش محض) درس خوانده ام و دارای ده سال سابقه ی تدریس در دانشگاهها و مراکز آموزشی می باشم. علاوه بر آن از دوران دانشجویی به دلیل علاقه ی خاص به رشته ی خود، دارای سابقه ی ویراستاری و مقاله نویسی بودم که بعدها در مقاطع بالاتر، منسجم تر شد و منجر به این گشت که مشاور ارشد برخی مراکز خصوصی شده به دانشجویان مقطع ارشد، اصول پایان نامه و مقاله نویسی آموزش می دادم.
با تشکر از شما. خوب بیشتر دوست دارید مخاطبان شما را به چه عنوانی خطاب کنند؟ مریم یا خورشید؟!
در جمع های رسمی معمولا به اسم شناسنامه ای خویش (مریم) مخاطب قرار می گیرم.
و در جمع های دوستانه و ادبی چه؟!
اگر این دو صفت با هم در یک جمع وجود داشته باشد ، خورشید را ترجیح می دهم.
از چه سنی و چه زمانی به حافظ خوانی روی آوردید؟ آیا مشوقی هم داشتند؟ مهمترین شان چه کسانی بودند؟
من در دبیرستان در رشته ی علوم تجربی تحصیل می کردم چراکه خانواده به شدت تمایل داشتند پزشک شوم اما من علاقه ی زیادی به خواندن و نوشتن داشتم و بهترین زنگ در مدرسه برایم زنگ انشا بود. بارها سعی کردم رشته ی تحصیلی خویش را تغییر دهم اما همیشه با مخالفت جدی خانواده روبرو می شدم تا اینکه دوران کنکور دفترچه ی رشته ی انسانی را خریده و در آن گرایش هم امتحان دادم که خوشبختانه قبول شدم. این سرآغازی بود برای ادامه ی جدی و اصولی ادبیات فارسی. از آنجا که به آرزوی سالیان تحصیلم دست یافته بودم برعکس اکثر هم رشته ای هایم، خیلی پررنگ و بی وقفه کتاب می خواندم طوری که به جای 4 سال، 3 ساله فارغ التحصیل شدم. در تمام این سالها و حتی اکنون، اولین چیزی که همیشه و همه جا مرا همراهی می کند، دیوان جیبی حافظ است. مهم ترین مشوق من همکلاسی هایم در دوران دبیرستان بودند که زنگ های انشا دست به دامان من می شدند و گاه پیش می آمد من درباره ی یک موضوع، هفت یا هشت انشای متفاوت می نوشتم!
حافظ برای هر ایرانی و یا شاید هر فارسی زبانی بسیار دوست داشتنی و ویژه است. فکر می کنید راز این محبوبیت او نزد مردم چیست؟
در علم زیبایی شناسی، از خصیصه ای یاد می کنند که در برخی از افراد و در برخی از آثار وجود دارد. تعریف آن به زبان رسمی می شود : دقیقه ای که دیده نمی شود، قابل تعریف نیست اما احساس می شود و به دلیل همین گُنگ بودن و قابل تعریف نبودن به آن، « آن » می گویند. به زبان محاوره، همین است که می گوییم برخی از افراد بی هیچ دلیلی هرجا می روند در دلها نفوذ می کنند. این خصیصه همان « آن » مورد نظر ماست. جدای از تمام ویژگی های حرفه ای و مهم ادبی حافظ که در صورت برگزاری کلاسها، آنها را توضیح می دهم؛ حافظ دارای آن خصوصیت ماورایی است و به قول خودش :
شاهد آن نیست که مویی و میانی دارد / بنده ی طلعت آن باش که آنی دارد
خانم مریم روشن فکر می کنید تا چه اندازه ایرانیان ساکن خارج از ایران با ادبیات فارسی آشنا هستند؟ آیا این دوری باعث ناآشنا شدن و دور شدن از زبان و آثار ادبیات فارسی می شود؟
معمولا در شرایط سخت، انسانها شکوفاترند. من احساس می کنم به دلیل دوری از منابع حرفه ای و غم نوستالژیک غربت، ولع دانستن و عطش آموختن در ایرانیان خارج، بیشتر است اما این مساله جایی حساس تر می شود که به نسل دوم مهاجران می رسیم و در آن زمان است که گسیختگی های فرهنگی به چشم می آیند که باید از همین اکنون به فکر برنامه ریزی های اصولی برای آن زمان باشیم.
بسیار عالی. خوب از برنامه هایتان در مونتریال برایمان بگویید. تصمیم دارید اولین کارهای ادبی تان چه باشد؟
من آمادگی برگزاری تمامی کلاسهای ادبی و عرفانی که هموطنان وعلاقمندان به آن گرایش داشته باشند را دارم. در کنار آن می توانیم دوره های نقد شعر و آموزش شعر نیز داشته باشیم اما در ابتدا ترجیح می دهم از حافظ بزرگوار شروع کنیم. بنابراین به زودی در انجمن فارسی زبانان با محفل های ادبی ویژه حافظ بزرگ در خدمت همونان و هم زبانان عزیز خواهیم بود.
آیا این برنامه ها ادامه خواهد داشت یا تنها به چند برنامه بسنده خواهید کرد؟
البته که همیشه در برنامه ریزی زندگی، خواست و مشیت الهی است که اتنهای مسیر را مشخص می کند. ان شاالله که این برنامه ها ادامه خواهد داشت چون من به طور جدی دغدغه ی ادبیات و فرهنگ ملی ایران را دارم.
تاکنون چه بازخوردهایی از کسانی که حافظ خوانی شما را شنیده اند دریافت کرده اید؟
متاسفانه اکثرا فکر می کنند اگر استادی از کلمات و اصطلاحات سخت استفاده کند و مخاطب چیزی از سخنان او درک نکند؛ دلیل بر فضل و دانش گوینده است. با احترام به علم بالای اساتیدی که بنده هرگز به ذره ای از دانش آنها دست نیافته ام؛ بنده سعی می کنم زبان عالی ترین کلاسها در سطحی ساده بیان شود و به همین دلیل معمولا مخاطبان من می توانند مطالب را به راحتی درک کنند.
فکر میکنید مخاطبان چگونه و تا چه اندازه می توانند به شما کمک کنند؟
اشتیاق آنها و انرژی روانی کلاسها برایم کافی است که سالها در خدمت عزیزان باشم و ذره ای احساس خستگی نکنم.
با سپاس از شما، چنانچه در انتها صحبتی و نکته ای دارید در مصاحبه به آن اشاره نشده است، مشتاقیم که بشنویم
من هم از شما و دوستان عزیزی که در این شرایط و با کمترین امکانات سعی در حفظ هویت و ادبیات ایرانی دارند، سپاسگزارم.
خانم دکتر مریم روشن عزیز ممنون بابت زمانی که ما دادید. اما پیش از پایان یک نکته باقی می ماند. یک درخواست در واقع و نه یک سوال. آیا ممکن است همین حالا برای مخاطبان هدهد غزلی را با صدای زیبای خود به ما و دوستداران حافظ بخوانید؟! با سپاس بی کران
بله حتما. غزلی که همیشه دوست داشتم را به شما تقدیم میکنم. امیدوارم که مورد پسند قرار بگیرد.
