در سال‌های اخیر، روند واکسیناسیون کودکان در جهان که تا پیش از آن رو به رشد و تثبیت بود، با توقف و حتی کاهش در بسیاری از کشورها روبه‌رو شده است. برخلاف تصور عموم، این چالش تنها مختص کشورهای کم‌درآمد نیست؛ حتی کشورهایی مانند کانادا نیز درگیر این بحران شده‌اند. بر اساس گزارشی تازه از نشریه معتبر The Lancet، دلایل کاهش واکسیناسیون در جهان پیچیده و چندوجهی هستند و نمی‌توان آن را تنها به یک عامل نسبت داد.
وضعیت واکسیناسیون کودکان در جهان
مطالعه‌ای که به تازگی در نشریه لنست منتشر شده، پوشش ۱۱ واکسن اصلی دوران کودکی را در ۲۰۴ کشور و قلمرو از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۳ بررسی کرده است. این پژوهش با تحلیل بیش از ۱۰۰۰ منبع داده، تصویری جامع و دقیق از وضعیت واکسیناسیون کودکان در جهان ارائه می‌دهد. طبق یافته‌ها، اگرچه دهه‌های گذشته با افزایش چشمگیر در پوشش واکسن همراه بود، اما این روند در سال‌های اخیر متوقف یا معکوس شده است.
نقش کووید-۱۹ در کاهش واکسیناسیون در جهان
یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش واکسیناسیون در جهان، بدون شک همه‌گیری کروناست. بر اساس داده‌های این گزارش، بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ بیش از ۱۵ میلیون کودک در سراسر جهان از دریافت واکسن‌های روتین محروم مانده‌اند. دکتر «جاناتان ماسر» می‌گوید: «همه‌گیری، سال‌ها پیشرفت در کاهش کودکان صفر-دوز را خنثی کرد.» هنوز هم نرخ واکسیناسیون در بسیاری از کشورها به سطح پیش از همه‌گیری بازنگشته است.
کانادا قربانی جدید بحران واکسیناسیون
برخلاف انتظار، واکسیناسیون کودکان در جهان حتی در کشورهای پیشرفته‌ای مانند کانادا نیز با چالش‌هایی جدی مواجه است. دکتر ماسر می‌گوید که پوشش واکسن‌هایی مانند دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه در کانادا نسبت به اوایل دهه ۲۰۰۰ کاهش یافته است. اگرچه دوز اول واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) به ۹۲ درصد رسیده، اما دوز دوم تنها ۷۹ درصد از کودکان را پوشش می‌دهد، در حالی‌که برای ایمنی جمعی نیاز به دست‌کم ۹۵ درصد پوشش داریم.
یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش واکسیناسیون در جهان در کشورهای پردرآمد، اطلاعات نادرست و کاهش اعتماد عمومی به واکسن‌ها می‌باشد. کانادا نیز از این قاعده مستثنا نیست. کارشناسان می‌گویند حجم بالای شایعات و اخبار جعلی در فضای مجازی باعث افزایش تردید عمومی و کاهش تمایل والدین به واکسیناسیون فرزندانشان شده است.
کارشناسان هشدار می‌دهند که نادیده گرفتن وضعیت واکسیناسیون کودکان در جهان می‌تواند مستقیماً سلامت مردم در کشورهایی مانند کانادا را تهدید کند. دکتر «مالی بریندامور» از ساسکاتون می‌گوید: «ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که مرزها به‌واسطه سفر از بین رفته‌اند. اگر در آفریقا یا آسیا واکسیناسیون عقب بماند، احتمال شیوع بیماری در کانادا نیز بالا می‌رود.»
نابرابری اقتصادی و زیرساخت‌های ضعیف
در کشورهای کم‌درآمد، دلایل کاهش واکسیناسیون در جهان بیشتر به مسائل زیرساختی مانند اختلال در زنجیره تأمین، کمبود بودجه و بی‌ثباتی سیاسی بازمی‌گردد. نبود امکانات حمل‌ونقل، کاهش بودجه‌های بهداشتی و بحران‌های انسانی، باعث شده که بسیاری از کودکان در این مناطق از واکسیناسیون محروم بمانند.
راهکارهایی برای عبور از بحران کاهش واکسیناسیون در جهان
برای جبران کاهش نرخ واکسیناسیون کودکان در جهان، دولت‌ها باید رویکردی چندجانبه اتخاذ کنند. بازنگری در سیاست‌های سلامت عمومی، افزایش بودجه واکسیناسیون، راه‌اندازی کمپین‌های آگاهی‌بخش، مقابله با اطلاعات جعلی و تسهیل دسترسی به واکسن‌ها، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند مسیر آینده را روشن‌تر کنند.
جمع‌بندی
کاهش نرخ واکسیناسیون کودکان در جهان یک بحران واقعی و جهانی است که تنها با همکاری بین‌المللی، تصمیم‌گیری علمی و عزم جدی قابل حل است. این هشدار را باید جدی گرفت؛ سلامت نسل‌های آینده در گرو واکنش امروز ماست.
منبع: سی‌بی‌سی
