متخصصان آمارگیری و جمعیت شناسی کبکی می‌گویند: استفاده از زبان فرانسوی در خانه، تنها یکی از شاخص‌های سلامت و پویایی این زبان است
در طی هفته‌های گذشته سیاست‌گذاری‌های مربوط به حوزه زبان و مهاجرت در مجمع ملی کبک جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. نخست وزیر فرانسوا لگو زنگ خطر مربوط به کاهش تعداد افرادی که در خانه خود به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند را به صدا درآورده و همین موضوع انتقاداتی را در پی داشته است.
لگو روز چهارشنبه اعلام کرده است:
هیچ کس نمی‌تواند این واقعیت را انکار کند که زبان فرانسه رو به افول است. و تعداد کمتری از کبکی‌ها از زبان فرانسوی در خانه و یا محل کار استفاده می‌کنند.
او اظهاراتش را پس از یکی از سخنرانی‌هایش در آخر هفته اعلام داشته است و در طی صحبت‌هایش ادعا می‌کند که بقای ملت و جوامع کبکی به کنترل بیشتر این استان بر حوزه مهاجرت بستگی خواهد داشت. این گفته‌ها سرزنش‌های تند و شدید سیاستمداران مخالف را برانگیخته و آن‌ها او را متهم به قربانی کردن مهاجرانی کردهاند که علی رغم یادگیری زبان فرانسوی ممکن است در خانه خود به زبان اولشان صحبت کنند.
جمعیت شناسانی که با شرکت کَنِدیِن پِرِس صحبت کردهاند، با این موضوع موافقند که زبان فرانسه به تدریج در حال افول است. اما گفته‌اند که چشم انداز و تصور موجود بسیار پیچیده بوده و معکوس کردن آن نیز ممکن است پیچیده‌تر باشد.
سائول پولو، منتقد لیبرال حوزه مهاجرت، از لگو خواسته است تا اظهارات خود را پس بگیرد و همچنین گفته است:
«نخست وزیر نمی‌تواند در مورد زبان مورد استفاده در خانه نظر دهد و این مورد به او مربوط نمی‌شود.»
او در مجلس قانونگذاری گفته است:
«برو و به جامعه ارمنی که پنج نسلشان در اینجا زندگی کرده و از یک نسل کشی فرار کردهاند. به جامعه لبنانی که از جنگ‌های داخلی کشورشان فرار کردهاند و به جامعه کامبوجی و کلمبیایی که زبان اولشان فرانسوی نیست بگو که آن‌ها تهدیدی برای کبک محسوب می‌شوند.»
در همین حال، لگو گفته است که یکی از شاخص‌هایی که دولت او به آن توجه کرده زبانی است که در خانه صحبت شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد و تاکید می‌کند که در این زمینه تنها هدف دولتش اطمینان از پابرجا ماندن زبان مشترک فرانسوی در کبک است.
او در یک کنفرانس خبری در شهر کبک گفته است:
«اگر در کبک کسی وجود نداشته باشد که به زبان فرانسوی در خانه خود صحبت کند، این به آن معناست که زبان فرانسه در نهایت از بین رفته و ناپدید خواهد شد.»
آلن بلانگر، استاد جمعیت شناسی در انستیتو ملی تحقیقات علمی، می‌گوید که واضح است که تعداد افرادی که در خانه خود به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند در حال کاهش است. زیرا تعداد مهاجران آلوفون، که زبان مادری آن‌ها نه انگلیسی است و نه فرانسوی، به طرز فزاینده‌ای در حال افزایش است.
او توضیح می‌دهد که در حالی که این مورد یکی از شاخص‌های مربوط به جایگاه و سطح زبان فرانسه است. اما معیار بسیار مهمتر این است که آیا فرزندان مهاجران با زبان فرانسوی یا انگلیسی همگام و یکپارچه می‌شوند یا خیر.
وی ادامه می‌دهد:
«اگر آلوفون‌ها، از اسپانیایی و عربی گرفته تا پنجابی و تاگالوگ، همچنان از زبان مادری خود در خانه استفاده کنند، چندان هم بد نیست. اما موضوع حائز اهمیت نسل دوم آن‌هاست که باید بین انگلیسی و فرانسوی یکی را انتخاب کنند.»
بلانگر می‌گوید که به نسبت زبان انگلیسی، مهاجران بیشتری زبان فرانسوی را انتخاب می‌کنند (حدود ۶۰ درصد)، اما این آمار برای حفظ تعادل زبانی استان کافی نیست. چرا که برای رسیدن به تعادل به رقم نزدیک به ۹۰ درصد نیاز خواهیم داشت.
بنابراین ما شاهد یک نرخ کاهش کلی در استفاده از زبان فرانسوی خواهیم بود، روند این کاهش بسیار کند است اما به سختی می‌توان آن را تغییر داده و جلوی آن را گرفت.
او می‌گوید:
«جمعیت‌شناسی مانند یک کشتی اقیانوس‌پیما است، نه یک قایق کوچک. به راحتی نمی‌توان در خط مشی و سیاست گذاری‌های آن تغییرات ناگهانی ایجاد کرد.»
کالوین ولتمن، یک جامعه شناس و جمعیت شناس بازنشسته که در دانشگاه کبکِ مونترال تدریس می‌کرده، دیدگاه خوش بینانه‌تری در این خصوص دارد. او موافق است که زبان فرانسه از سال ۲۰۰۱ به این طرف اندکی افول داشته است. اما معتقد است که یکپارچه شدن مهاجران با جامعه فرانسوی زبان موفقیت قابل توجهی بوده است. بخش بزرگی از این موفقیت مدیون الزامات لایحه ۱۰۱ بوده که فرزندان مهاجران را مجبور می‌کند که در مدرسه به زبان فرانسوی صحبت کنند.
او با افرادی که داده‌های زبانی را تجزیه و تحلیل می‌کنند مشکل دارد و می‌گوید که آن‌ها تمایل دارند که آلوفون‌هایی که در خانه علاوه بر زبان فرانسوی به زبان اصلی خود نیز صحبت می‌کنند را از گروه فرانکوفون‌ها حذف کنند.
او می‌گوید:
تعداد ۶۰ درصد مهاجرانی که با زبان فرانسه یکپارچه شده‌اند، شامل کسانی می‌شود که مدت‌ها پیش همراه فرزندانشان به این کشور آمده‌اند.
بر اساس محاسبات او، حدود ۷۵ درصد از مهاجرانی که از سال ۲۰۰۱ به این استان وارد شده‌اند. زبان فرانسه را به انگلیسی ترجیح داده‌اند و از نظر او احتمالاً نرخ آن به بالاترین حد ممکن خواهد رسید.
بنابر سازمان آمار کانادا تا سال ۲۰۱۶، ۹۴.۵ درصد از جمعیت کبک قادر به انجام مکالمه به زبان فرانسوی بوده‌اند. این آمار مشابه با سرشماری قبلی، برای تعداد افرادی که در خانه به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند ۸۷.۱ درصد بوده است. این نظرسنجی همچنین گزارش می‌دهد که خانواده‌ها به احتمال زیاد به زبان‌های دیگری نیز صحبت می‌کنند.
با این حال، پیش‌بینی‌های منتشر شده در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که نسبت افرادی که در خانه به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند می‌تواند از ۸۲ درصد در سال ۲۰۱۱ به حدود ۷۵ درصد در سال ۲۰۳۶ برسد. علاوه بر این نسبت کسانی که در خانه به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند، می‌تواند از ۱۱ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۱۳ درصد در سال ۲۰۳۶ افزایش یابد.
ولتمن و بلانگر خاطرنشان کردهاند که آمارهای رسمی همیشه تصویر روشنی از آنچه در حال رخ دادن است را ارائه نمی‌دهند.
ولتمن می‌گوید که گروه زیادی از مردم وجود دارند که در خانه به دو زبان فرانسوی و انگلیسی صحبت می‌کنند و دسته بندی آن‌ها دشوار خواهد بود.
او ادامه می‌دهد:
«ما در حال حرکت به سوی تبدیل شدن به یک جامعه دوزبانه‌تر هستیم. اما اگر نظر بر این است که این موضوع برای زبان فرانسوی خطرناک است، من نمی‌توانم نظری دهم.»
بلانگر به نوبه خود، نرخ ۹۴.۵ درصدی مربوط به زبان فرانسه را زیر سوال می‌برد. او خاطرنشان می‌کند که جامعه انگلیسی‌زبان با پیشنهاد اخیر مخالفت گسترده‌ای داشته، چراکه این طرح دانشجویان کالج‌های انگلیسی زبان را ملزم می‌کرد تا سه تا از کلاس‌های اصلی خود را به زبان فرانسوی بگذرانند و این نشان می‌دهد که سطح دوزبانگی بسیاری از انگلیسی‌زبان‌ها خیلی بالا نیست.
مارک ترموت، استاد بازنشسته دانشگاه مونترال، معتقد است که اجتناب از مشکلات اساسی مربوط به افول زبان فرانسه تقریباً غیرممکن خواهد بود؛ زیرا کبکی‌های فرانسوی فرزندان بسیار کمی دارند.
با این حال، او می‌گوید که با وجود اقدامات قوی فعلی، این روند قرن‌ها طول خواهد کشید نه دهه‌ها. با توجه به مقایسه‌ای که هفته گذشته توسط لگو انجام شد، باید بگوییم که کبک به لوئیزیانای دیگری تبدیل نخواهد شد و این غیر قابل تصور خواهد بود که زبان فرانسوی تقریباً ناپدید شود.
او درباره لگو می‌گوید:
«من نمی‌توانم او را درک کنم، آیا او واقعاً فکر می‌کند که تا ۵۰ سال دیگر تنها دو درصد از ساکنان کبک فرانکوفون خواهند بود؟»
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع: سی‌تی‌وی
