غده تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن شماست که با تولید هورمون نقش مهمی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن دارد. غده تیروئید به کنترل متابولیسم کمک می‌کند و در فرآیند تبدیل غذا به انرژی به بدن سوخت کافی می‌رساند. تری‌یدوتیرونین T3 و تیروکسین T4 هورمون‌های اصلی تولید شده توسط غده تیروئید هستند. این هورمون‌ها در جریان خونی شما ترشح می‌شوند و تاثیر قابل‌توجهی بر بسیاری از جنبه‌های بدن دارند. وجود هورمون تیروئید بیش از حد منجر به پرکاری تیروئید و تولید ناکافی هورمون نیز باعث بروز کم‌کاری تیروئید می‌شود. به خاطر داشته باشید که عدم درمان تیروئید ممکن است منجر به بروز مشکلات قلبی و افزایش کلسترول شود.
علل بروز غده تیروئید
اختلالات تیروئیدی بسته به نوع تیروئیدی که شما را تحت تاثیر قرار داده ممکن است عوامل مختلفی داشته باشند. البته باید اضافه کنیم که غده تیروئید به طور کلی دو نوع کم‌کار و پرکار دارد که هر یک علل متفاوتی دارند.
علل کم‌کاری تیروئید
تیروئیدیت هاشیموتو: نوعی التهاب مزمن تیروئید است که به علت نوعی بیماری خودایمنی به وجود می‌آید و در آن انواع سلول‌ها و پادتن‌ها در پاسخ ایمنی دخالت دارند. این نوع التهاب شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید است که در آن در اثر حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید، تولید هورمون کاهش می‌یابد.
تیروئیدیت: این التهاب ناشی از التهاب تیروئید است که اغلب توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می‌شود و باعث کم‌کاری تیروئید می‌شود.
پرتودرمانی: برخی از روش‌های پرتودرمانی ممکن است غده تیروئید را دچار آسیب کنند و همین منجر به کم‌کاری غده تیروئید می‌شود.
برخی از داروها: برخی از داروها، مانند لیتیوم (که برای اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار می‌گیرد) و آمیودارون (که برای بیماری‌های قلبی تجویز می‌شود) ممکن است بر عملکرد تیروئید تاثیر بگذارند.
کمبود ید: ید یک ماده مغذی برای تولید هورمون تیروئید است که کمبود آن ممکن است منجر به کم‌کاری تیروئید شود.
اختلال عملکرد غده هیپوفیز: بروز مشکل در غده هیپوفیز که مسئولیت تولید هورمون را در غده تیروئید بر عهده دارد ممکن است باعث کم‌کاری تیروئید شود.
کم‌کاری مادرزادی تیروئید: برخی از کودکان به طور کلی بدون غده تیروئید متولد می‌شوند یا غده تیروئیدشان از همان اول عملکرد مناسبی ندارد. چنین کودکانی برای جلوگیری از مشکلات رشد و آسیب نیاز به درمان اولیه تیروئید دارند.
علل پرکاری تیروئید
بیماری گریوز: گریوز یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی تیروئید را تحریم می‌کند تا هورمون‌های بیشتری تولید کند. البته باید اضافه کنیم که همین مسئله می‌تواند منجر به بروز علائمی مانند برآمدگی چشم (اگزوفتالموس) شود.
گواتر چند ندولر سمی: گواتر سمی بیماری است که هورمون تیروئید زیاد و بیش از حدی تولید می‌کند و در نتیجه منجر به پرکاری تیروئید می‌شود.
تیروئیدیت: این التهاب تیروئیدی ممکن است باعث پرکاری موقت تیروئید هم بشود.
مصرف بیش از حد ید: مصرف بیش از حد ید از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌ها ممکن است منجر به پرکاری تیروئید شود.
برخی از داروها: برخی از داروها مانند آمیودارو و اینترفرون آلفا هم می‌توانند منجر به پرکاری تیروئید شوند.
گفتنی است که در برخی از موارد، ژنتیک هم در ایجاد اختلالات تیروئید نقش دارد و علاوه بر آن عواملی مانند استرس، بارداری و سبک زندگی نامناسب هم ممکن است به مشکلات تیروئیدی ختم شوند.
علائم غده تیروئید
علائم تیروئید تا حد زیادی به نوع تیروئید شما بستگی دارد. با این حال، رایج‌ترین علائم این اختلال عبارتند از:
علائم کم‌کاری تیروئید
- خستگی و شعف
- افزایش وزن یا ناتوانی در کاهش وزن
- پف صورت و پا
- عدم تحمل سرما
- خشکی پوست و مو
- یبوست
- درد عضلانی
- افسردگی یا نوسانات خلقی
- کند شدن ضربان قلب
- مشکل حافظه
- بی‌نظمی در قاعدگی
علائم پرکاری تیروئید
- ضربان قلب سریع یا تپش قلب
- کاهش وزن ناگهانی
- افزایش اشتها
- اضطراب
- لرزش دست
- عدم تحمل گرما
- تعرق مفرط
- مشکل خواب
- برآمدگی چشم
- ضعف عضلانی
- قاعدگی نا‌منظم
توجه داشته باشید با اینکه این علائم رایج‌ترین علائم انواع مختلف تیروئید هستند، مبتلایان به اختلالات تیروئیدی ممکن است در شرایط مختلف چیزهای متفاوتی را تجربه کنند. به همین دلیل هم پیشنهاد می‌کنیم برای تشخیص بهتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
تشخیص غده تیروئید
تشخیص بیماری تیروئید در بیشتر مواقع کار آسانی نیست؛ چرا که علائم آن ممکن است با سایر بیماری‌ها همپوشانی داشته باشد. با این حال، آزمایش‌های زیر به شما در تشخیص تیروئید کمک خواهند کرد:
آزمایشات خون
- آزمایش هورمون محرک تیروئید TSH: این آزمایش سطوح بالا یا پایین تولید هورمون تیروئید را مشخص می‌کند.
- آزمایش T3 و T4: علاوه بر تایید تشخیص آزمایش TSH، نوع خاص اختلال تیروئید را هم تعیین می‌کند.
- به یاد داشته باشید که پزشک متخصص ممکن است بعد از این آزمایش از شما بخواهند آزمایش‌های دیگری مانند کلسترول، گلوکز و آزمایش‌های تخصصی تیروئید را هم انجام دهید.
سوابق پزشکی
پزشک متخصص علاوه بر موارد بالا علائم، سابقه خانوادگی و سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند و ضمن این مراحل پوست، مو و ناخن‌های شما را هم مورد بررسی قرار می‌دهند.
آزمایش آنتی بادی تیروئید
این آزمایش در صورتی تجویز می‌شود که شما مشکوک به اختلال خودایمنی تیروئید باشید.
آزمایش جذب ید رادیواکتیو
این آزمایش میزان یدی که غده تیروئید از جریان خون می‌گیرد را اندازه‌گیری می‌کند و نتیجه آن به تعیین علل بروز پرکاری تیروئید کمک می‌کند.
سونوگرافی تیروئید
سونوگرافی برای مشخص کردن غده تیروئید از امواج صوتی استفاده می‌کند. این تصویر در نهایت به شناسایی گره‌ها، التهاب و سایر ناهنجاری‌های ساختاری غده شما کمک می‌کند. البته به خاطر داشته باشید که سونوگرافی تیروئید بیشتر برای مبتلایان گواتر تجویز می‌شود.
درمان غده تیروئید
نوع اختلال، شدت و علل بروز آن در درمان تیروئید بسیار حائز اهمیت است. با این حال، بیشتر متخصصان برای درمان تیروئید دو نوع کم‌کار و پرکار را در نظر می‌گیرند. رایج‌ترین روش درمان تیروئید کم‌کار مصرف داروهای مصنوعی هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین است که به بازیابی سطح طبیعی هورمون تیروئید کمک می‌کند و علائم کم‌کاری آن را کاهش می‌دهد. برای درمان تیروئید پرکار هم از داروی تیونامید استفاده می‌شود که تولید هورمون‌های اضافی غده تیروئید را متوقف می‌کند.
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع: هلفی‌شاتس
