هشت سال و چند ماه پیش یعنی روز جمعه ۷ سپتامبر ۲۰۱۲، دولت محافظه کار کانادا در یک اقدام ناگهانی و یک طرفه، کلیه روابط کانادا و ایران را قطع و ضمن تعطیل کردن سفارت خود در تهران تصمیم به بستن سفارت ایران در کانادا نمود.
به گفته جان برد، وزیر امورخارجه وقت کانادا، این تصمیم به این علت اتخاذ شده که حکومت ایران از نظر دولت کانادا اصلی ترین تهدید برای صلح و امنیت جهانی است.
در بیانیه‌های مختلف و همچنین در وبسایت رسمی دولت کانادا آمده است که ادامه فعالیت‌های اتمی ایران، رفتارهای خصمانه دولت ایران با مردم خود و همچنین کشورهای همسایه از دلایل اتخاذ این تصمیم بوده است.
همچنین در اولین بیانیه آمده بود که ایران بی اعتنایی خود را به امنیت دیپلمات‌های خارجی در این کشور نشان داده و تصریح می‌کند: «کانادا تحت این شرایط نمی‌تواند دیپلمات‌های خود را در تهران نگاه دارد و روابط دیپلماتیک میان کانادا و ایران به حالت تعلیق درآمده است».
۷ سپتامبر ۲۰۱۲ بیانیه دولت کانادا در این خصوص صادر شد و در همان ماه یعنی ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۲ دولت وقت فرقه منحوس مجاهدین خلق را از لیست تروریستی کانادا خارج کرد که به عقیده خیل زیادی از فعالین اجتماعی این موضوع نمی‌تواند تصادفی باشد!
هرچند برخی ایرانی کانادایی‌ها در همان سال، نامه تشکر و تقدیر خود را برای دولت هارپر ارسال می‌کنند و امروز هم برخی از آنان در صف مستقیم مخالفان هیات مدیره کنگره و برخی هم به صورت با واسطه حضور فعال دارند و هستند.
در انتخابات سال ۲۰۱۵، دولت محافظه کار با فضاحت کنار رفت و هارپر خودش استعفا داد.
در ۱۱ مه ۲۰۱۸ استفان هارپر در یک آگهی تمام صفحه‌یی در نیویورک تایمز از تصمیم دونالد ترامپ در خروج از توافق اتمی ایران (برجام) رسما تشکر می‌کند.
در سوم جولای ۲۰۱۸ هارپر در نشست گروهک مجاهدین در پاریس شرکت می‌کند و مشاور پیشین دونالد ترامپ هم در این نشست سخنرانی می‌کند.
اما در سال ۲۰۱۲ شاید بد نبود که همقطاران آقای جان برد وزیر خارجه وقت در دولت محافظه کار به ایشان یاد آوری می‌کردند که رعایت تدبیر و اتخاذ تصمیمات معتدل در حوزه سیاست، کارنامه دولت‌ها را در عرصه بین الملل قابل قبول تر و موجه تر جلوه می‌دهد.
سؤالی که در ذهن پرسشگر ایجاد می‌شود اینست که آیا تقلیل و محدود کردن سطح روابط دیپلماتیک از سفیر به کاردار و یا حتی (بنا به صلاحدید دولت محافظه کار) به پایین ترین سطح نمی‌توانست جایگزین مناسب تر و مقبول تری برای قطع کامل، ناگهانی و یکطرفه از سوی دولت محافظه کار کانادا باشد؟
به هر حال، تصمیم سیاسی عجیب دولت محافظه کار موجب شد که مشکلات مختلف و آشفتگی‌های ریز و درشتی گریبان ده‌ها هزار ایرانی تباری را که از خدمات کنسولی سفارت ایران محروم شدند بگیرد.
ایرانیانی که برای رفع نیازهای ضروری کنسولی خود شامل امور مربوط به گذرنامه‌های ایرانی، ثبت احوال صدور شناسنامه نوزاد، تعویض شناسنامه و کارت پایان خدمت، ثبت ازدواج، طلاق، فوت…و تأیید وکالتنامه و مدارک تحصیلی و تعیین تکلیف مشمولین نظام وظیفه که صلاحیت رسیدگی به آن‌ها در خارج از ایران به نمایندگان کنسولی کشور است، مجبور به مکاتبه و یا حتی مراجعه به نمایندگی‌های سیاسی ایران در سایر کشورها شدند.
به این درد و رنج می‌توان سوء استفاده دلالان و کلاهبرداران را از این بازار آشفته سیاسی اضافه کرد و افرادی که عقاید سیاسی خود را قالب بر این نیاز می‌دانند.
- عضو کانال تلگرام ایرانیان کانادا شوید
اما از منظر حقوقی و نظامات بین الملل، این وظیفه حقوقدانان کانادایی است که به این سؤال پاسخ دهند: آیا این تصمیم که آثار و تبعات زیانباری را متوجه اتباع کانادایی – ایرانی نموده است می‌تواند با منشور حقوق اساسی کانادا سازگار باشد؟
در عالم سیاست، «توهم» یکی از بیماری‌های سیاسیون به حساب می‌آید. به بیان دیگر، در آسیب شناسی سیاسی، فاصله گرفتن از واقعیات و تصمیم گیری پشت درهای بسته و محدود بودن افق فکری سیاستمداران موجب وارد شدن صدمات غیرقابل جبرانی به مردم خواهد گردید.
در این راستا، پرسش بعدی که ذهن را به خود مشغول می‌کند اینست که از این اقدام سیاسی چه نفعی عاید مردم کانادا و ایران شده است؟
اگر به قولی در خطر بودن ارزش‌های کانادایی علت این بی تدبیری (قطع عجولانه روابط سیاسی با ایران) به طور کامل بوده، پس چرا آقای جاستین ترودو رهبر حزب لیبرال «Liberal Party of Canada» در یک مصاحبه انتخاباتی خود اعلام نمود که در صورت به قدرت رسیدن حزب متبوعش اقدام به تجدید روابط سیاسی بین اتاوا و تهران خواهد نمود. از سوی دیگر، چرا از همان ابتدا، حزب تأثیرگذار نئو دموکرات، «NDP» هم با این تصمیم عجولانه دولت محافظه کار موافق نبود؟
به بیان ساده تر، آیا واقعاً دو حزب بزرگ دیگر کانادا نسبت به در خطر افتادن ارزش‌های کانادایی در این مسئله بی تفاوت ظاهر شده‌اند؟
در نقد سیاستمداران، هر چه از سخیف بودن لجاجت سیاسی گفته شود کم است.
در ماه های آخر حیات دولت محافظه کار نخست وزیر وقت کانادا حتی اعلام کرده بود که اگر گروه ۱ + ۵ هم با ایران به توافق برسند، کانادا از راه تحریمی که بر علیه ایران پیش گرفته است باز نخواهد گشت.
در این خصوص و در آن موقع آقای دومینیک لبلان «Dominic LeBlanc» از هم حزبی‌های آقای ترودو حزب لیبرال در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۵ دیدگاه هایپر پارتیزانی آقای هارپر را به چالش کشیده و آنرا مضحک و کودکانه قلمداد کرد.
علاوه بر اقدامات عجیب دیپلماتیک سال‌های اخیر دولت کانادا، برخی بندهای تحریم کانادا علیه ایران هم به طور یک طرفه و بدون ژرف نگری تنظیم گردیده است.
به عنوان مثال، در مقررات تحریم کانادا علیه ایران پیش بینی شده است که اگر یک ایرانی نیاز به خدمات حقوقی در کانادا داشته باشد می‌تواند نسبت به ارسال هزینه آن اقدام نماید، ولی عکس آن مجاز نیست. به بیان دیگر، چنانچه یک ایرانی بخواهد برای وکیلش در کانادا پول نقد ارسال کند، از دایره شمول تحریم‌های کانادا خارج است، ولی اگر یک کانادایی یا ایرانی مقیم کانادا بخواهد برای حل و فصل مشکلات حقوقی خود در ایران برای وکیلش پولی را ارسال نماید مجاز نخواهد بود و بایستی در صف طولانی اخذ مجوز خاص قرار گیرد.
که همین بند عجیب تحریمی است که در حقیقت کانادا را تبدیل به بهشتی برای اختلاس گران می‌کند و عدم وجود سفارت از یک سو و همچنین یک طرفه بودن جاده اقتصاد فقط برای ورود پول به کشور کانادا نوع جدیدی از تحریم‌ها را در دنیا رقم زده است که تا امروز یعنی ۲۷ فوریه ۲۰۲۱ ادامه دارد.
جاستین ترودو در نشست خبری روزنامه تورنتو استار در مورخ دوم دسامبر ۲۰۱۶ در مورد رابطه کانادا و ایران گفت که دولتش در حال انجام تلاش‌های لازم برای بازگشایی سفارت کانادا در تهران است.
اما درست چندی بعد در ژانویه ۲۰۱۷ خبرهایی مبنی بر فشار دولت ترامپ بر ترودو به گوش رسید و در اولین دیدار رسمی ترودو و ترامپ در ۱۳ فوریه ۲۰۱۷، یکی از محورهای گفتگو روابط ایران و کانادا بود و البته بعدها نیز قرارداد نفتا محور مهم تنش آفرینی شد که کانادا را از استقلال تصمیم گیری کمی دور کرد!
اما حالا یعنی در فوریه ۲۰۲۱ اخبار خوبی به گوش می‌رسد. به عنوان مثال جلسه کنسول روابط بین الملل کانادا در تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ در ارتباط با تجدید روابط دیپلماتیک با کشور ایران بوده و مهمانان ایرانی کانادایی و ایرانی آمریکایی در این نشست مجازی حضور داشتند که پرسش و پاسخ هایی نیز مطرح شده است.
از این طرف شورای ایرانیان کانادا با نام ثبتی کنگره ایرانیان کانادا نیز در دسامبر ۲۰۲۰ انتخابات خود را برگزار کرده و گروهی که وعده همکاری در جهت بازگشایی روابط را داده بودند با اکثریت آراء انتخاب شدند. هرچند که این گروه هم نیاز دارد تا از حواشی اندکی دوری کند و سعی زیادی در جهت کسب موافقت آراء مخالف خود نکند! بلکه به یاد داشته باشد که اکثریت آراء موافق خود را به دلیل همکاری در وعده‌هایی که در پلتفرم داده بود کسب کرده است.
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
در پایان
اینکه خواب زمستانی دولت کانادا در خصوص این مسائل کی به پایان خواهد رسید، برای نگارنده مشخص نیست، اما این باور وجود دارد که کشور نسبتا جوان کانادا و مردمش همواره به صلح دوستی و احترام به دیگر ملت‌ها و فرهنگ‌ها شهره بوده‌اند و سایر ملل جهان تصمیمات به دور از تدبیر سیاسی یک حزب را به حساب مردم کانادا نخواهد گذاشت.
- خبرهای مهم کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
نوشته: محمد راد
