عید نوروز است، و تقریبا بیشتر خانوادهها میخواهند رسم و آیین عید باستان را زنده نگه دارند. آنها اعتقاد دارند که، با بجا اوردن آیین و رسوم باستان، میتوانند سال جدید را به خوشی شروع کنند. این رسم است که ایرانیان بعد از خانه تکانی، شروع به چیدن سفره هفت سین برای نوروز میکنند و همچنین در کنار این رسم پختن غذای شب عید جز برنامهریزیهای عید است. سوال پرمطرحی که وجود داره این است که چه غذاهایی را شب عید می خورند؟ در ادامه با غذاهای عید آشنا میشوید.
غذاهای شب عید
با آمدن نوروز خانوادههای ایرانی با پهن کردن سفرهای پراز غذاهای متنوع دور هم جمع میشوند. در واقع این رسمی کهن از آداب و رسوم عید باستانی است که هر خانواده ایرانی آن را انجام میدهد. درواقع این غذای عید نوروز در هر شهر و منطقهای متفاوت است و به سبک آن محله مرتبط است، یعنی بر اساس سنت و باورها غذاهای رسمی و محلی مربوط به آن منطقه و شهر غذای مخصوص این شب بزرگ را میپزند.
البته که غذای اصلی بیشتر خانوادههای ایرانی، سبزی پلو با ماهی است که بعضی از خانوادهها همراه با کوکو سبزی هم سرو میکنند. یا بعضی از آنها با تخمهای درون شکم ماهی سفید، برای درست کردن کوکوی اشپل استفاده میکنند.
بعضیها هم که شاید به سبزی پلو علاقه نداشته باشند، رشته پلو میپزند و معتقدند که با خوردن رشته پلو گِرِهای از کارهایشان باز میشود و یا به اصطلاح سر رشته کارها به دستشان میآید.
بعضیها هم در کنار تمامی این غذاهای خوشمزه درست کردن انواع آشها را فراموش نمیکنند و شروع به درست کردن آش متناسب با سلیقه و ذائقهشان میکنند. همراه ما باشید چون قرار است در ادامه به معرفی تعدادی از غذاهای خوشمزه شب عید بپردازیم.
چرا شب عید سبزی پلو با ماهی غذای اصلی محسوب میشود؟
این یک رسم از باستان بوده است که ناهار یا شام روز اول عید ماهی باشد، چرا که پیشینیان ما معتقد بودند سبزی سرسبزی بهار را میآورد و برنج آن روزی و برکت را وارد زندگی میکند.
از دیگر نشانههایی که ایرانیها به ماهی نسبت دادند، این است که ماهی سمبل جنب و جوش را دارد و همچنین تازگی آن هم سمبلی از سلامتی و آرامش است. البته داستانهای دیگر درباره خوردن سبزی پلو ماهی شب نو وجود دارد که در اینجا به یکی از انها اشاره میکنیم.
بعضیها معتقدند این سنتی بازمانده از زمان پادشاه اسطورهای ایران جمشید است و بعضیها هم این قضیه را با داستان ماهی و حضرت سلیمان و کشف حقیقت مرتبط میدانند، این به این معناست که با خوردن ماهی به یاد حضرت سلیمان که با گم شدن انگشترش به حقیقت ارزشمندی دست یافت، ما هم مانند آن به چیز ارزشمندی در زندگیمان دست پیدا خواهیم کرد.
خوردن سبزی پلو ماهی با ماست عادت بسیاری از افراد است که به گفته کارشناسان تغذیه برای بهتر جذب کردن آهن ماهی، خوب است آن را با کمی آبلیمو یا آب نارنج میل کنیم. زیرا طبع ماهی سرد است و این مسئله ممکن است باعث ناراحتیهای گوارشی و خواب و همچنین هضم سنگینی شود. برای همین میگوییم که اگر با چاشنیهای گرم مثل سیر ترشی، آبلیمو و ترشی لیته خورده شود، بهتر است.
گفتیم که سبزی پلو با ماهی را ظهر یا شب عید میخورند اما برای اینکه شب عید خواب راحتتری داشته باشید، پیشنهاد میشود سبزی پلو با ماهی را به وقت ناهار سرو کنید و همچنین بهتر است که به همراه آن آب نوشیده نشود.
پیشنهاد میشود در روزهای عید، خوردن یک وعده آش فراموش نشود.
همانطور که گفتیم این رسم ایرانیان است که در شب عید غذاهای خوشمزهای درست کنند و در این موارد از خود میپرسند شب عید چی بپزم، خوشمزهتر است؟ این نشان دهنده اهمیت غذای شب عید است. یکی دیگر از غذاهایی که در این ایام زیاد پخته می شود، آش است. مخصوصا آش رشته است. افراد سرد و گرم کشیده روزگاربا میل کردن یک وعده آش در نوروز به این باور میرسند که سر رشته کار از دست شان در نمیرود یا حتی گرفتاریهایتان حل میشود.
در عید از بیماریها در امان خواهید بود زیرا تنقلات و آجیل طبع گرمی دارند و در ایام عید زیاد خورده میشود. همچنین با خوردن آش در این ایام هم به این مسئله کمک میکند. اگر آش گوجه، آش رشته، آش ماش، آش دوغ، آش آلو، آش انار، آش تمر هندی، و غیره را میل کنید، هم ارزش غذایی بالایی دارد و هم باعث دفع سموم و زواید از کبدتان میشود از تنبلی نجات پیدا کنید.
فلسفهی رشته پلو هم شبیه آش رشته است، یعنی مانند خوردنش، خوردن رشته پلو در عید نوروز هم باعث میشود، سر رشته کار را به دست بگیرید. از آداب تهیه و سروی که دارد به این شکل است که، بعضیها اعتقاد دارند، اگر دختری بخت او بسته شده باشد، او باید زیر دیگ رشته پلو را روشن کند و موقع غذا کشیدن در دیگ را باز کند. یا اگر مردی و سرپرست خانه، در کسب و کارش مشکل ایجاد شده باشد، بشقاب اول را او باید بکشد.
از انجا که رشته پلو باب میل نسل قدیم بوده است، خوردن آن در شب عید نوروز فلسفههای دیگری هم دارد، مانند این فلسفه که برای گشایش بخت است، که دختر و پسری که بختشان بسته است، موقع کشیدن رشته پلو، باید از خانه بیرون بروند و بعد مادر او بشقابی از برنج برایش میبرد و از پشت پرده میپرسد کی هستی؟ و آنها باید بگویند باز کنید، بعد از اینکه مادر در را باز کرد و ظرف غذا را به دستشان داد، آن شخص باید همان بیرون پلو را بخورد و بعد وارد خانه شود تا گشایش بخت صورت گیرد.
نکته اخر این است که هر کسی بنا به عقایدی که دارد، غذاهای مربوط به خود را در شب عید میپزد. مثلا غذای شب عید شمالیها، کوکوی اشپل و ترشی تره با ماهی است، همچنین آذریها در شب عید دلمه هم در سفره دارند، کوفته محلی از غذاهای خوشمزه چهار محال و بختیاری است که در شب عید سرو می شود، شام شب عید شیرازیها هم، کلم پلو شیرازی است، در خراسان خورشت قیمه خراسانی که از اصلیترین غذای شب عید است پخته می شود، از غذاهای دیگر که به سفرههای ایرانیان زینت میبخشد خورشت قرمه سبزی، آبگوشت و کوفته همدانی است. حتما امتحان کنید!