ماني باغباني سينما انسان تربيت مي‌كند. – چند سالي است كه يكي، دو روز قبل از آغاز جشنواره فيلم فجر، اين ديالوگ از فيلمي كه نام نمي‌برم مدام در سرم بازخواني مي‌شود:
اگر نيت صدساله داريد، انسان تربيت كنيد.
سينما انسان تربيت مي‌كند. دليل اين يادآوري سالانه يا اين سالگشتگي فلسفي چيست؟ بعيد مي‌دانم كه نگران تعليم و تربيت و اينجور چيزها باشم اما به احتمال زياد آن بخش از ذهن كه طراح اين سوال است، بيشتر از هرچيزي به خود سينما فكر مي‌كند.
سينما سرحال است؟ راحت حرفش را مي‌زند؟ سينما هنوز مهم‌ترين هنر است؟در سينماي بي‌قصه، ضد‌قصه و كم‌قصه ما، سال‌هاست كه «قهرمان» غايب است. بله فيلمنامه‌هايتان قهرمان دارد اما فيلم‌هايمان نه. در بهترين حالت هم كه مدام شاهد دگرديسي همان كاراكترهاي قبلي فيلم‌هاي سال‌هاي پيش هستيم. «قيصر» تغيير شكل يافته، «حاج كاظم» تغيير شكل يافته، «هامون» تغيير شكل يافته، «نرگس» تغيير شكل يافته و در آخر «ليلا» تغيير شكل يافته.
كاري هم به موارد استثنا و خاص ندارم. اين يك بحث كلي است. مدت‌هاست كه نخبگان و خواص در سينماي ايران جايي ندارند. مملكتي با اين همه سابقه و تمدن، در آخر دست به دامن طبقه متوسطي شده كه براي چند تكه نان بيشتر، در يك نمايش رئاليستي سرهم كلاه مي‌گذارند يا در جهاني ريامدار، به هم لطف مي‌كنند. به سينماي امريكا نگاه كنيد. در سال چند فيلم در مورد شخصيت‌هاي برجسته (حالامثبت يا منفي) تاريخ‌شان مي‌سازند؟ خلق و بازسازي جذابيت‌هاي دراماتيك هم قطعا راه و روش‌هايي دارد.
آقا اين مملكت اين همه شخصيت خاص و نخبه دارد. چه در بخش خوب‌هاي تخته سياه و چه در بخش بدها. كم كم، دست از سر اين طبقه متوسط كه يواشكي خيانت مي‌كند و روياي مهاجرت دارد برداريد. اين جور مواقع به ياد «آلكس» فيلم پرتقال كوكي مي‌افتم كه مي‌گفت: احمق‌ها فكر مي‌كنند، باهوش‌ترها الهام مي‌گيرند. يكي از دلايل اقبال سينماي نسل جديد هم اين است كه قهرمانان خاص خودشان را دارند. «پرويز» يك نمونه كامل از مدل قهرمان تازه سينماي نسل جوان است. اما اين را هم نمي‌شود انكار كرد كه همين پرويز هم به شدت قابليت تكرار و دستمالي شدن دارد. از طرفي حواس‌مان به اين موضوع باشد كه بازسازي يك موقعيت واقعي، براي تماشاچي هم جذاب است. تماشاچي سينما، دوست دارد از قبل داستان فيلم را بداند.
سينماي هنري و روشنفكرانه هم كه تكليفش روشن است. فقط ظاهرا مشكلي كه سرراه وجود دارد اين است كه عده‌ايي خاص اجازه فيلم ساختن در مورد خواص را دارند ولي فراموش نكنيم كه جداي از سياستمداران و انسان‌هاي تاريخ‌ساز اين مملكت كه هركسي اجازه ورود به جهان دراماتيك‌شان را ندارد، از دل همين طبقه متوسط هم مي‌توان آدم‌هاي خاص و متفاوت كه رابطه مستقيمي با فرهنگ عامه دارند، پيدا و بازسازي كرد.
تصور كنيد كسي فيلم «خفاش شب» را بسازد. بخشي از پروسه تبليغات و پخش، خود به خود انجام شده است. خلاصه اينكه همه چيز را گردن مخاطب نيندازيد. مخاطب قصه و قهرمان دوست دارد. خطوط قرمزي هم در كار باشد كه بهتر.
اکران چهار فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره محیط زیست کانادا
چراغ سبز جشنواره تورنتو به شرکت کنندگان واکسینه شده
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
