دولت لیبرال تازه‌روی کار آمده کانادا با چالش‌های گسترده‌ای در حوزه تجارت، محیط‌زیست و انرژی روبه‌رو است. یکی از جنجالی‌ترین تصمیم‌های این دولت، اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودروهای برقی وارداتی از چین بوده که از سال گذشته اجرایی شده است. این اقدام با هدف حمایت از تولید داخلی صورت گرفته است. اما در عین حال نگرانی‌هایی درباره افزایش قیمت‌ها و کند شدن روند گذار به انرژی پاک در بازار خودروهای برقی کانادا به همراه داشته است. تحلیلگران معتقدند این سیاست می‌تواند مسیر دسترسی به خودروهای برقی مقرون‌به‌صرفه را برای مصرف‌کنندگان محدود کرده و بر اهداف اقلیمی کشور نیز سایه بیفکند.
فشارهای سیاسی و اقتصادی برای بازنگری در تعرفه‌ها
در شرایطی که «مارک کارنی»، نخست‌وزیر کانادا، برای دیدار با «دونالد ترامپ» آماده می‌شود، فشارها برای بازنگری در سیاست تعرفه‌ای دولت بر خودروهای برقی وارداتی از چین به‌شدت افزایش یافته است. منتقدان بر این باورند که این اقدام نه‌تنها تحقق اهداف اقلیمی کانادا را با مانع مواجه می‌کند، بلکه به روابط تجاری شکننده میان اتاوا و پکن نیز آسیب جدی وارد خواهد کرد.
واکنش چین و تهدیدهای متقابل اقتصادی
در پاسخ به سیاست اعمال تعرفه بر خودروهای برقی وارداتی از چین، چین نیز با اقدامی تلافی‌جویانه، تعرفه‌های سنگینی بر محصولات کشاورزی کانادا از جمله کلزا اعمال کرده است. این مسئله نگرانی‌های فراوانی را در میان کشاورزان کانادایی برانگیخته است. همچنین زنگ خطر را برای بخش‌های مختلف اقتصادی کشور به صدا درآورده است.
پیامدها برای صنایع کلیدی، از کشاورزی تا بازار خودروهای برقی کانادا
این تنش تجاری می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر بازار خودروهای برقی کانادا داشته باشد. افزایش هزینه‌ها به دلیل تعرفه‌ها ممکن است روند دسترسی مردم به خودروهای برقی مقرون‌به‌صرفه را کند کرده و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری‌های داخلی را نیز با تهدید مواجه کند. به‌ویژه آنکه خودروهای تولید چین، از جمله مدل‌هایی با قیمت پایین‌تر، بخش قابل توجهی از خودروهای برقی وارداتی به کانادا را تشکیل می‌دهند.
در حالی که دولت تلاش دارد از صنعت داخلی حمایت کند، بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون دسترسی به گزینه‌های متنوع در بازار خودروهای برقی کانادا، رسیدن به اهداف اقلیمی دشوار خواهد بود. اگرچه حمایت از تولید داخلی مهم است، اما حذف کامل رقابت خارجی، به‌ویژه از سوی خودروهای برقی وارداتی از چین، ممکن است به نتیجه‌ای معکوس منجر شود.
تعرفه ۱۰۰ درصدی؛ سیاستی مستقل یا ادامه پیروی از آمریکا؟
در سال گذشته، دولت کانادا تصمیم گرفت تعرفه‌ای ۱۰۰ درصدی بر خودروهای برقی وارداتی از چین اعمال کند. اقدامی که در امتداد سیاست‌های تجاری دولت «جو بایدن» صورت گرفت. این تصمیم، که تعرفه پیشین ۶ درصدی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده است، واکنش‌های متفاوتی را از سوی کارشناسان و فعالان اقتصادی به همراه داشته است.
به گفته «جسیکا گرین»، استاد علوم سیاسی «دانشگاه تورنتو»، این اقدام بیش از آنکه یک تصمیم مستقل باشد، حرکتی در راستای نشان دادن وفاداری به آمریکا است. او تأکید کرده که با تغییر فضای سیاسی آمریکا، دیگر نمی‌توان چنین سیاستی را توجیه کرد. او این تعرفه را اقدامی نادرست دانسته و معتقد است که شرایط فعلی آن را بیش از گذشته غیرقابل‌قبول کرده است.
از سوی دیگر، «جوزپا پترونیک»، رئیس «CUTRIC»، باور دارد که سیاست‌های تجاری کانادا اغلب تحت تأثیر روابط دوجانبه با واشینگتن قرار دارد. درنتیجه نشانه‌هایی از استقلال واقعی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی این کشور دیده نمی‌شود. او هشدار داده که ادامه چنین روندی می‌تواند تبعات اقتصادی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. همچنین بر توان رقابتی کانادا در بازارهای بین‌المللی تأثیر منفی بگذارد.
واکنش چین و پیامدهای آن برای کشاورزان کانادا
در واکنش به سیاست تعرفه‌ای دولت کانادا بر خودروهای برقی وارداتی از چین، چین نیز با مجموعه‌ای از اقدامات تلافی‌جویانه، فشار اقتصادی را به‌طور جدی افزایش داده است. این اقدامات شامل اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر روغن و کنجاله کلزا و ۲۵ درصدی بر محصولات دریایی و گوشت خوک است.
بر اساس گزارش «شورای کلزای کانادا»، چین دومین بازار بزرگ برای این محصول محسوب می‌شود. تنها در سال ۲۰۲۴، صادرات روغن کلزا به ارزش ۲۰.۶ میلیون دلار و کنجاله به ارزش ۹۱۸ میلیون دلار انجام شده است. وضع این تعرفه‌ها نه‌تنها بر صادرات، بلکه بر درآمد هزاران کشاورز نیز تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین می‌تواند زنجیره تأمین صنایع دیگر از جمله بازار خودروهای برقی کانادا را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.
«آندره هارپ»، رئیس «انجمن تولیدکنندگان کلزای کانادا»، هشدار داده است که کشاورزان بیشترین آسیب را از این جنگ تجاری خواهند دید. درنتیجه از دولت خواسته فوراً برای لغو این تعرفه‌ها وارد عمل شود.
همزمان با افزایش این تنش‌ها، نگرانی‌ها درباره آینده صادرات کلزا، به‌ویژه بذر کلزا که فعلاً مشمول تعرفه نشده، رو به افزایش است. این شرایط می‌تواند اثرات دومینویی بر دیگر بخش‌های اقتصادی، از جمله زنجیره تأمین مواد اولیه برای تولید باتری‌ها و خودروهای برقی وارداتی از چین داشته باشد. بخشی که مستقیماً با تحولات بازار خودروهای برقی کانادا پیوند دارد.
در حالی که وزارت کشاورزی کانادا از طرح‌هایی برای حمایت از کشاورزان از طریق برنامه‌های مدیریت ریسک خبر داده، فعالان این حوزه معتقدند چنین اقداماتی ناکافی است. درنتیجه کشور به راهبردی جامع برای مقابله با پیامدهای گسترده این تعرفه‌ها نیاز دارد.
تأثیر تعرفه‌های خودروهای برقی وارداتی از چین بر اهداف اقلیمی کانادا
از سوی دیگر، اعمال تعرفه‌ها بر خودروهای برقی چین با اهداف اقلیمی دولت فدرال نیز در تضاد قرار گرفته است. بر اساس برنامه ملی اقلیمی، کانادا باید تا سال ۲۰۳۰ میزان انتشار کربن را ۴۰ درصد کاهش دهد و تا ۲۰۵۰ به انتشار صفر خالص برسد. همچنین، دولت هدف‌گذاری کرده که تا سال ۲۰۳۵، تمامی خودروهای فروخته‌شده در کشور بدون آلایندگی باشند.
«لوئیز لوسک»، مدیر سیاست‌گذاری «Electric Mobility Canada»، تأکید کرده است که بدون دسترسی به خودروهای برقی ارزان‌قیمت، رسیدن به این اهداف ممکن نیست. او گفت: «خودروهای چینی مانند «BYD Seagull» با قیمت حدود ۱۳۰۰۰ دلار می‌توانند راه‌حلی مناسب برای خانوارهای کم‌درآمد باشند. در حالی که قیمت بسیاری از خودروهای برقی فعلی بین ۴۰ تا ۳۲۷ هزار دلار است، بسیاری از کانادایی‌ها از توان خرید آن‌ها برخوردار نیستند.»
سرمایه‌گذاری‌های داخلی در سایه تهدید تعرفه‌ها
از اکتبر ۲۰۲۰ تا آوریل ۲۰۲۴، دولت سرمایه‌گذاری عظیمی بالغ بر ۴۶.۱ میلیارد دلار در بازار خودروهای برقی کانادا انجام داده است. یکی از مهم‌ترین این پروژه‌ها، توسعه زنجیره تأمین «هوندا» در «آلیستون، انتاریو» است. این پروژه شامل احداث چهار کارخانه جدید بوده و بخش مهمی از حرکت کشور به سمت استقلال صنعتی در حوزه حمل‌ونقل پاک را شکل داده است.
با این حال، «برایان کینگستون»، رئیس «انجمن تولیدکنندگان خودرو کانادا»، هشدار داده که ورود خودروهای یارانه‌ای چین به بازار، این سرمایه‌گذاری‌های داخلی را با چالش جدی مواجه می‌کند. او تأکید کرده که خودروهای کانادایی هیچ‌گاه نمی‌توانند با قیمت چینی‌ها رقابت کنند. درنتیجه بر ضرورت اتخاذ سیاستی متعادل میان حمایت از صنعت داخلی و پاسخ‌گویی به نیاز مصرف‌کنندگان تأکید کرده است.
دغدغه هجوم خودروهای یارانه‌ای چین به بازار خودروهای برقی کانادا
«برایان کینگستون» هشدار داده است که در صورت لغو تعرفه‌ها، هجوم خودروهای ارزان‌قیمت چینی به بازار کانادا می‌تواند به صنعت نوپای خودروسازی برقی این کشور لطمه بزند. او بر این باور است که ورود گسترده خودروهای برقی وارداتی از چین، رقابت داخلی را تحت فشار قرار داده و رشد تولیدات بومی را دچار چالش خواهد کرد.
در همین حال، «مارک کارنی» و «پیر پولیور»، دو چهره برجسته سیاسی کانادا، در جریان انتخابات اخیر بر اهمیت توسعه منطقه معدنی «حلقه آتش» در شمال انتاریو تأکید کردند. این منطقه نقشی کلیدی در زنجیره تأمین مواد اولیه موردنیاز برای تولید باتری‌ها دارد. درنتیجه توسعه آن می‌تواند به استقلال صنعتی کشور کمک کند.
راهکارهای پیشنهادی برای همکاری با چین
برخی از کارشناسان معتقدند که لغو کامل تعرفه‌ها ممکن است مشکلات جدیدی ایجاد کند. اما اتخاذ تعرفه‌های هدفمند، مانند سیاست اتحادیه اروپا با تعرفه‌هایی تا سقف ۴۵.۳ درصد، می‌تواند به تعادل میان حمایت از تولید داخلی و دسترسی گسترده به خودروهای برقی ارزان‌قیمت کمک کند.
«لوئیز لوسک» پیشنهاد داده که یارانه‌های دولتی منحصراً به خودروهای تولید داخل اختصاص یابد تا رقابت عادلانه‌تری در بازار شکل بگیرد. در همین راستا، «جسیکا گرین» بر ضرورت تعیین حداقل قیمت برای واردات تأکید کرده است. همچنین پیشنهاد داده که دولت یارانه‌های مستقیمی برای تولیدکنندگان داخلی در نظر بگیرد تا بتوانند با خودروهای یارانه‌ای چین رقابت کنند.
از سوی دیگر، «نیل هیسکاکس»، رئیس «Clarify Group»، معتقد است که چین در فناوری باتری و خودروهای برقی پیشرو است. درنتیجه کانادا به‌جای آنکه صرفاً بر سیاست‌های محدودکننده تمرکز کند، باید از این فرصت برای توسعه تحقیقات و نوآوری داخلی استفاده کند.
آزمونی برای آینده سیاست‌گذاری اقتصادی
نحوه واکنش دولت کانادا به مسئله تعرفه خودروهای برقی وارداتی از چین، می‌تواند جهت‌گیری سیاست‌گذاری اقتصادی این کشور را در سال‌های آینده مشخص کند. «مارک کارنی»، نخست‌وزیر کانادا، بارها تأکید کرده که دوران وابستگی اقتصادی به آمریکا به پایان رسیده است. درنتیجه کشور باید مسیر مستقلی را در تجارت جهانی دنبال کند.
با این حال، تحلیلگران معتقدند که این ادعا هنوز در عمل به اثبات نرسیده است. «جسیکا گرین»، استاد علوم سیاسی «دانشگاه تورنتو»، با لحنی کنایه‌آمیز مطرح کرده که آیا «کارنی» واقعاً سیاست اقتصادی جدیدی پایه‌ریزی خواهد کرد یا همچنان در سایه نفوذ آمریکا، به «رقص سیاسی» با «دونالد ترامپ» ادامه خواهد داد؟
منبع: سی‌بی‌سی
