«مولانا جلال الدین بلخی» معروف به مولوی را می‌توان اعجوبه شعر و علم عرفان دانست. مولوی پس از مرگ پدر در ۱۹ سالگی، به توصیه و همراهی یکی از مورد اعتمادترین همراهانش به نام برهان‌الدین محق ترمذی راه پدرش را در پیش گرفت. امروز به بهانه سالروز بزگداشت مولانا به شرح مختصری درباره این شاعر پرآوازه پرداخته‌ایم.
قطعا ورود «شمس تبریزی» به زندگی مولانا، نقطه عطف زندگی است. شمس تبریزی عارف بزرگی بود که ارتباط او با مولوی سبب باز شدن درهای جدیدی به زندگی این شاعر بلند آوازه شد. این دو رابطه بسیار نزدیکی با هم داشتند. همین رابطه باعث شده بود مولانا بیشتر به عرفان و خودشناسی روی بیاورد.
آثار مولوی
در تمام آثار مولانا می‌توان ویژگی‌های خاصی پیدا کرد. اشعاری که در مدح و ستایش پرودگار سروده شده به همراه مثال‌هایی از قرآن. مثنوی اثر معروف او بوده که در ۶ جلد و ۲۷ هزار بیت به رشته تحریر درآمده است. اثر دیگر مولانا دیوان شمس تبریزی یا کبیر نام دارد که ابیاتی به زبان‌های فارسی، ترکی، عربی و یونانی در آن به چشم می‌خورند.
مولوی پیوند دهندۀ ملت‌ها بوده و در همۀ آثار او از شرافت و وجدان انسانی سخن گفته شده است. تا دنیا وجود دارد مردم روزگار ازآن بهره‌مند خواهند بود.
جایگاه مولوی در ادبیات غرب
در ادبیات غرب، افراد بسیاری تحت تأثیر مولوی، شاعر و عارف نامدار ایرانی بوده‌اند. «سر جیمز ویلیام رِدهوس» انگلیسی در قرن نوزدهم مثنوی را ترجمه کرد. «دو والنبرگ» نیز اولین فردی بود که مثنوی را به زبان آلمانی ترجمه کرد. اما از بخت بدش این ترجمه در یک آتش‌سوزی سوخت و خاکستر شد!
مولانا نماد عرفان ایرانی است که با شعر و عقل خود ما را به سوی آگاهی، تحمل، صلح و همدلی دعوت می‌کند. او با نشان دادن رابطه بین خالق و مخلوق، عشق و عارف، شمس و مولانا، ما را به درک خودشناسی و خداشناسی راهنمایی می‌کند. او با برجسته کردن ارزش انسان و جامعه، ما را به سمت همبستگی، همدردی و همکاری تشویق می‌کند.
تاریخ سالروز بزگداشت مولانا در سراسر جهان
در تقویم رسمی کشور ایران روز هشتم مهرماه به‌عنوان «سالروز بزگداشت مولانا» ثبت شده است. در واقع ایرانیان روز تولد مولوی را به عنوان روز بزرگداشت او ثبت کرده‌اند. اما در سایر نقاط دنیا از جمله قونیه، مراسم سالروز بزگداشت مولانا برابر است با تاریخ وفات او. مراسم بزرگداشت مولانا هر سال در فصل سرما برگزار می‌شود. اما این موضوع گردشگران را از سفر به قونیه برای تماشای این مراسم دیدنی، رزرو هتل و اقامتگاه در قونیه و بازدید از جاذبه‌های دیدنی این شهر تاریخی که در جنوب آنکارا قرار دارد باز نمی‌دارد. تاثیری که این شاعر فقید روی فرهنگ ایرانیان، تاجیک‌ها، افغان‌ها و یونانیان گذاشته غیرقابل انکار است.
مراسم عرس همه ساله از اول تا هفدهم دسامبر در شهر قونیه و در مقبره مولانا برگزار می‌شود. مردم این روز را به دلیل وصال مولانا با معبود خود جشن می‌گیرند. در روز هفتم دسامبر جوانانی که لباس لشکریان عثمانی را به تن دارند به تپه کی قباد، محل دیدار شمس و مولانا رفته از این تپه به همراه با ساز و دُهل به سمت آرامگاه مولانا می‌آیند. در محوطه موزه مولانا به مدت ده شب برنامه‌های متنوع فرهنگی برای علاقه‌مندان برگزار می‌شود. این برنامه‌ها شامل سخنرانی، خواندن اشعار مولانا و رقص سماع است.
امروز انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یکشنبه هشتم مهرماه مراسم سالروز بزگداشت مولانا را برگزار کرد.
سالروز بزگداشت مولانا در ایران
در این آیین که ساعت ۱۶:۰۰ در تالار اجتماعات شهید مطهری (ره) برگزار شد، «میرجلال‌الدین کزازی» چهره ماندگار زبان و ادب فارسی، «محمود شالوئی» رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و «اردشیر صالح‌پور» استاد دانشگاه و عضو شورای مشاوران علمی انجمن درباره جایگاه و اهمیت شعر و اندیشه شمس و مولانا در سپهر ادبی و فرهنگی ایران و جهان پارسی زبان سخنرانی کردند.
شایان ذکر است که درسال ۲۰۲۳، موزه آقا خان در شهر تورنتوی کانادا به مناسبت هفتصد و پنجاهمین سالگرد درگذشت مولانا نمایشگاهی را برگزار کرد.
در این نمایشگاه چندین اثر اولیهٔ مولانا شامل نسخه‌های خطی و نقاشی‌ها به نمایش گذاشته شد که حکایت آوارگی این صوفی، شاعر و عارف نامدار زبان فارسی و خانواده‌اش را بازگو می‌کرد.
نمایشگاهی جدید برای آشنایی با شاعر افسانه‌ای «مولانا» در تورنتو
