احتمالاً لباس‌های مراسم سالانه موسوم به مت گالا را دیده باشید؛ مثلا لباس نیمه برهنه و تمام توری بیانسه در مراسم سال ۲۰۱۵، لباس زرد ریانا با دنباله چندین متری در مراسم همین سال با موضوع هنر چین، لباس سیندرلایی کلیر دینز در مراسم سال ۲۰۱۶ با موضوع مُد در عصر تکنولوژی که به خاطر استفاده از فیبر نوری در بافت پارچه، در تاریکی می‌درخشید، یا تقریبا همه لباس‌های سال قبل مت گالا با موضوع «اندام آسمانی: مُد و تخیل کاتولیک».
به گزارش رسانه هدهد به نقل از یورونیوز، لباس‌های مذکور چند ویژگی مشترک دارند از جمله اینکه برای ما جدید، غیرعادی و تا حدودی غیرقابل درک هستند، با توجه به موضوع امسال با عنوان «کَمپ یادداشت‌هایی درباره مُد» و ایده کمپ در هنر و مُد و تفسیرهای متفاوت و جذابی که مهمانان از آن خواهند داشت احتمالا مراسم امسال به یکی از اغراق‌آمیز ترین، غیرقابل پیش‌بینی‌‌ترین و البته عجیب‌ترین مراسم این سال ها تبدیل خواهد شد.
در ادامه به سراغ معنی کلمه کَمپ و نوشته سانتاگ خواهیم رفت
مراسم مت‌گالا دقیقا جایی است که از مهمانان انتظار می رود (البته اجباری وجود ندارد) با توجه به موضوع آن سال، لباس‌های جسورانه و فراتر از مُد روز پپوشند و حتی گاهی مُد جدیدی را خلق کنند. بنابراین فرش قرمز مت‌گالا از این لحاظ با سایر مراسم فرش قرمز متفاوت است هرچند که این مراسم تنها به فرش قرمز و مهمانی محدود نیست اما نمی‌توان انکار کرد از پربیننده‌ترین بخش‌های این رویداد است.
موسسه لباس (costume) متروپولیتن نیویورک (به اختصار MET) با داشتن حدود ۴۵ هزار اثر از قرن هفدهم تا به امروز، مجموعه عظیمی از آثار مربوط مُد و لباس را در اختیار دارد. این موسسه سال ۱۹۴۵با هدف جمع‌آوری و حفظ لباس‌های تاریخی تاسیس شد، اما امروز به قول اَندرو بولتون برگزارکننده نمایشگاه‌های این موزه، موسسه دیگر نه تنها لباس‌های تاریخی بلکه لباس‌های متفاوت از مجموعه‌های طراحان لباس از گذشته تا امروز را نیز جمع‌آوری می‌کند و امروز موسسه لباس موزه متروپولیتن بیشتر یک موسسه مُد است تا صرفا موزه‌ای برای لباس‌های تاریخی.
اَندرو بولتون در مصاحبه‌ای با شبکه مُد M2M درباره هدف برگزاری این نمایشگاه و موزه این‌طور می‌گوید: «در موسسه لباس می‌خواهیم به روش‌های جدیدی برای نمایشِ مُد دست پیدا کنیم تا مخاطبان به گونه‌ای متفاوت به مُد نگاه کنند و به آن فکر کنند.… زیبایی مُد در این است که شما خود را در آن تصور می‌کنید، می‌توانید امیال و ترس‌های خود را در پارچه‌ها به نمایش بگذارید و این به شما نوعی حس رهایی می‌دهد… مُد از مهم‌ترین هنرهاست برای اینکه بازتابی از مفاهیم بسیار پیچیده درباره جنس (Gender) جنسیت (Sexuality) و هویت است،… زیبایی مدام در حال تغییر است و ما در این سالها در نمایشگاه‌های مختلف سعی کردیم این اقسام زیبایی را از نگاه طراحان مختلف به نمایش بگذاریم… برخی منتقدین به دلیل «کوتاه مدت بودنِ مُد آن‌را نوعی هنر نمی‌دانند اما به نظر من این یکی از دلایل قدرت مُد است، گاهی نمایشگاه‌های مُد موزه متروپولیتن ریشه در گذشته دارند، ما مفاهیمی را در گذشته انتخاب می‌کنیم که با مسائل معاصر ارتباط دارند یا بهتر بگویم با موضوعات انتخابی، حتی سعی می‌کنیم تِرِندهای فرهنگی را پیش بینی کنیم.»
اهمیت مراسم مت‌گالا
از همان بدو تاسیس، النور لمبرت روزنامه‌نگار مُد و از مدیران این مجموعه تصمیم می‌گیرد هر سال مراسمی برای جمع‌آوری پول برای انجام هزینه‌های این موزه برگزار کند، بعد از مراسم مت‌گالا که نخستین دوشنبه ماه مِه هر سال (امسال، ششم مه) برگزار می شود.
نمایشگاهی با لباس‌ها و اشیای تزیینی مرتبط با موضوع مهمانی در موزه برگزار می‌شود. علاوه بر مبالغی که در طول مهمانی جمع می‌شود، این مراسم درآمد بزرگی از فروش بلیط دارد، اگر افراد جز لیست مهمانان که توسط شخص آنا وینتور سردبیر مجله وُگ آمریکا انتخاب می‌شوند که پرداخت ۳۰ هزار دلار می‌توانند بلیط شرکت در مراسم را تهیه کنند.
مراسم سالانه بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ نفر مهمان دارد و تنها در یک شب مبالغ زیادی برای موزه جمع‌آوری می‌شود. محبوبیت این مراسم در سال‌های اخیر بیشتر هم شده و باعث شده تا خود نمایشگاه هم به یکی از پربیننده‌ترین و سودآورترین رویدادهای هنری دنیا تبدیل شود، نمایشگاه سال قبل با موضوع «اندام آسمانی: مُد و تخیل کاتولیک» طبق آماری، تقریبا یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بازدیدکننده داشته که پربیننده ترین نمایشگاه هنری سال ۲۰۱۸ بود.
برخی حتی معتقدند موضوع نمایشگاه سال قبل تا حدودی به نشان دادن تصویری مثبت از کلیسای کاتولیک در زمانی که با انواع اتهاماتی درمورد کودک آزاری روبروست کمک بسیاری کرده است و نمایشگاه، این موضوع را یادآور شده که آیین کاتولیک بخش بزرگی از هنر غرب و منبع الهام بسیاری از هنرمندان و طراحان در ادوار مختلف بوده است.
موضوع نمایشگاه امسال: کَمپ، یادداشت‌هایی درباره مُد
وبسایت موسسه متروپولیتن درباره نمایشگاه امسال که سه روز بعد از مراسم مت‌گالا برای عموم گشایش خواهد یافت اینگونه توضیح می‌دهد: «با بیش از ۲۵۰ اثر از قرن هفدهم تا کنون، نمایشگاه بهار سال ۲۰۱۹ موسسه لباس، ریشه‌های زیبایی شناسی غنی «کمپ» را بررسی می کند. سوزان سونتاگ در سال ۱۹۶۴ در مقاله «یادداشت‌هایی بر کمپ» چارچوبی برای نمایشگاه فراهم و بررسی می‌کند چگونه عناصری مثل طعنه، طنز، تقلید، تصنع، عرفان، تئاتروار بودن و اغراق در مُد بیان شده‌اند.»
کلمه «کمپ» حتی برای خود انگلیسی زبانان هم واژه‌ای چنان روشن نیست، سوزان سونتاگ با بیان اینکه «صحبت کردن از کمپ خیانت به آن است» به ویژگی تعریف نشدنی این کلمه اشاره می‌کند، هر چند که در نوشته‌اش تلاش می کند برخی از خصوصیت‌های آن را مشخص کند.
به گفته موسسه متروپولیتن واژه کمپ برای نخستین بار در زمان لویی چهاردهم و در یکی از نوشته‌های مولیر به کار برده شد و منظور نوعی رفتار اغراق آمیز، متظاهرانه و نمایشی بود. کاخ ورسای و دربار لویی چهاردهم خود نمونه خوبی از انواع هنر کمپ هستند. در عصر ویکتوریایی در سال ۱۸۷۰، در نامه‌ای، معاون دادستان، با بیان سوءظن در مورد اقدامات غیرمجاز همجنسگرایانه، (در این مورد، پوشیدن لباس زنانه توسط مردان) از واژه «کمپ» برای توصیف رفتار مظنونین استفاده می‌کند، در این زمان واژه کمپ به نوعی با برخی از رفتارهای همجنس گرایانه همراه شد و در فرهنگ لغت آکسفورد به عنوان یکی از چندین معنی این واژه آورده شد.
اما اسکار وایلد این واژه را درمورد مُد و اغراق در نوع پوشش به کار برد. سانتاگ در نوشته خود از جمله معروف وایلد یاد می‌کند: «یا باید اثر هنری بود یا آنکه اثر هنری را پوشید».
به نظر سونتاگ، وایلد خود نمونه‌ای ایده‌آل از کمپ است. مردی که وقتی برای نخستین بار به لندن آمد، یک کلاه مخملی، پیراهن توری، شلواری مخملی و جوراب‌های سیاه ابریشمی پوشیده بود و ظاهری شبیه به دَندی‌ها و آن چیزی که وایلد بعدا در رمان «تصویر دورین گری» توصیف کرده بود، داشت.
تفسیر اسکار وایلد از «کمپ» مبنایی برای نوشتن «یادداشت‌هایی بر کمپ» از سوزان سانتاگ شد. نوشته‌ای کوتاه که عمدا از نامیدن مقاله به آن پرهیز کرد و در آن ۵۸ ویژگی برای کمپ را برشمرده است: «کمپ یک حالت خاص زیبایی شناسی و راهی برای دیدن جهان به‌عنوان یک پدیده زیبایی شناسی است. از این نظر، رویکرد کمپ، مساله زیبایی نیست، بلکه درجه ای از تصنع و تزیین است».
سانتاگ تاکید می‌کند که کمپ تنها مربوط به مُد و لباس نیست و به سایر هنرها هم مرتبط است و به چندین اثر که ویژگی کمپی دارند اشاره می‌کند: «لامپ های تیفانی، رستوران برون دربی در سانست بلوار در لس آنجلس، اُپراهای بلینی، کارت پستال های خاص قرن نوزدهم، کینگ کونگِ شودزاک، لباس های زنان در دهه بیست (لباس‌های ریش ریش و منجوق دوزی شده، شال‌های پَر دار و غیره)»
سانتاگ همچنین هنر کمپ را اغلب هنری تزئینی عنوان می‌کند که تاکید زیادی بر بافت دارد: « دارای ظاهری لطیف و با ترجیح ظاهر و شکل بر محتوا است».
وی می‌نویسد: «همه اشیاء و اشخاص با ویژگی کمپ دارای نوعی از تصنع هستند. هیچ چیز در طبیعت نمی تواند کمپی باشد…، و اکثر اشیاء کمپی، شهری هستند».
وی در بخش دیگری نوشته است: «…بهترین مثال برای کمپ در هنر، سبک آرت نوو است که مشخص ترین و توسعه یافته‌ترین سبک کمپی است…»
سونتاگ در چند بخش به آثار معماری گائودی در بارسلونا به عنوان نمونه خوبی از سبک آرت نوو و هنر کمپی اشاره می‌کند.
وی همچنین معتقد است که کمپ همه چیز را در گیومه می‌بیند: « این یک لامپ نیست بلکه یک لامپ است؛ این نه یک زن، بلکه یک زن است. برای درک کمپ در اشخاص و اشیا، باید ایده هستی به عنوان بازی کردن یک نقش را درک کرد. شاید با نوعی تعمیم کلی بتوان آن را استعاره زندگی به عنوان تئاتر دانست.»
کمپ، منحصر به همجنس‌گرایان؟
سانتاگ در چندین مورد به درباره ارتباط همجنس گرایی و کمپ توضیح می‌دهد که با وجود داشتن همپوشانی، سلیقه کمپ منحصر به این گروه نیست: «اشرافیت در گذشته در موقعیتی همگام و همراه نسبت به فرهنگ (و همچنین نسبت به قدرت) قرار داشته و تاریخ ذوق و سلیقه کمپ با بخشی از تاریخ سلیقه خودشیفتگی همراه است. اما از آنجایی‌که اکنون اشرافیت خاصی در معنی قدیمی وجود ندارد، امروز چه کسانی حامل این سلیقه خاص هستند؟ پاسخ: یک طبقه خود خوانده، عمدتا همجنس گرایان، که خود را به عنوان اشرافیت ذوق و سلیقه( در عصر جدید) نشان می‌دهند.»
اما بعد به این نکته اشاره می‌کند: « «همه یهودی ها لیبرال نیستند، اما یهودیان علاقه عجیب و غریبی به لیبرالیسم و جنبش‌های اصلاح طلبی نشان داده اند، همین طور هم همه همجنس گرایان سلیقه کَمپی ندارند، اما همجنس گرایان، اکثرا، پیشگام ( و بیشترین تفسیر مخاطبان ) در سلیقه کَمپ هستند.»
با این تفاسیر و با توجه به تغییرات زیاد در مُد مردانه در سال‌های اخیر می‌توان پیش بینی کرد که حضور مردان در مراسم امسال مت‌گالای پررنگ تر و متفاوت تر خواهد بود و احتمالا کسی مثل اندرو چارلز تهیه کننده مسابقه مشهور تلویزیونی درباره درگ کویینها یکی از ستارگان مراسم خواهد بود.
فرش قرمز امسال و میزبانان افتخاری
یکی از توصیف‌های سانتاگ درباره کمپ و احتمالا تفسیر ساده و مورد علاقه اکثر مهمانان اینگونه است: «کَمپ زنی است با لباسی پوشیده در سه میلیون پَر که اینور و آنور می‌رود.»
برند گوچی در کنار لیدی گاگا و هری استایلز میزبان افتخاری مراسم است، مجموعه‌های اخیر گوچی با مدیریت الساندرو میکله، مجموعه‌های متعدد برند ماسکینو از جرمی اسکات، نمونه‌های خوبی از خصوصیات اغراق آمیز و تئاتری بودن کمپ هستند، بنابراین طبیعی است خیلی از مهمانان لباسی از این برندها را بپوشند و کمی هم چاشنی طنز و کنایه که از ویژگی‌های استایل کمپی است به آن اضافه کنند.
انتخاب هری استایلز و لیدی گاگا به عنوان کسانی که به داشتن ظاهری غیر معمول (حالا دیگر اکثرا آن را کمپی می نامند) معروف هستند، شاید راهنمایی برای مهمانان برای انتخاب لباس‌های مراسم فرش قرمز مت‌گالا باشد.
حضور پررنگ سلبریتی‌ها در سال‌های اخیر توجه بسیاری را جلب کرده که البته بی دلیل هم نبوده، گریس کودینگتون استایلیست مشهور وُگ و همکار قدیمی آنا وینتور در این مجله، در بخشی از مستند «شماره ویژه سپتامبر» درباره نفوذ وینتور در صنعت مُد آمریکا گفته که او درک درست و به موقعی در استفاده از سلبریتی‌ها در بخش‌های مختلف وُگ داشت، زمانی که در وُگ سایر کشورها مدل‌ها بر روی جلد مجلات ظاهر می شدند، وینتور سلبریتی‌ها را روی جلد وگ آمریکا آورد و از قدرت رو به رشد آنها در دهه ۹۰ به خوبی استفاده کرد و باعث رشد این مجله در آن سالها شد.
امروز هم آنا وینتور با تهیه فهرست سالانه (و البته محرمانه) مهمانان و میزبانان ویژه از میان سلبریتی‌ها به همان شیوه وگ، بر محبوبیت و گسترش مهمانی مت‌گالا افزوده است.
اما مشهورترین لباس‌های مراسم مت‌گالا کدام‌ها بودند؟
لباس زندایا، با الهام از ژاندارک در سال ۲۰۱۸ با موضوع: اندام آسمانی، مد و تخیل کاتولیک
لباس اما واتسون، از کلوین کلاین و تهیه شده از مواد بازیافتی در سال ۲۰۱۶ با موضوع: صنایع دستی در برابر ماشین، مُد در عصر تکنولوژی
ریانا با لباسی از الهام گرفته از لباس پاپ، از مزون مارجیلا در مراسم سال ۲۰۱۸ با موضوع: اندام آسمانی، مد و تخیل کاتولیک
ماری شنتل میلر، همسر شاهزاده یونان با لباسی از رالف لورن؛ مت گالا در سال ۲۰۰۱ با موضوع: ژاکلین کندی، سال‌های کاخ سفید
دفنه گینس با لباسی از الکساندر مک کویین، مت گالا سال ۲۰۱۱ با موضوع: الکساندر مک کویین، زیبایی وحشی
فرانسیس مک دورمند، در لباسی از ولنتینو، مت گالا سال ۲۰۱۸ با موضوع: اندام آسمانی، مد و تخیل کاتولیک
زندایا، با لباسی از دولچه اند گابانا، مت گالا سال ۲۰۱۷ با موضوع: ری کاواکوبو، کُم دِ گَقسن (نام طراح، نام برند)
لوپیتا نایونگو با لباسی از پرادا، مت گالا سال ۲۰۱۴، با موضوع : چارلز جیمز، فراتر از مُد
ریانا، با لباسی از برند کُم دِ گَقسن، مت گالا سال ۲۰۱۷ با موضوع: ری کاواکوبو، کُم دِ گَقسن (نام طراح، نام برند)
بیانسه، با لباسی از جنس تماما لاتکس از برند ژیوانشی، با موضوع: صنایع دستی در برابر ماشین، مُد در عصر تکنولوژی
سولانژ با لباسی از ژیل دیکون، سال ۲۰۱۵ با موضوع: چین، از میان نگاه شیشه‌ای. او معمولا از لباس‌های طراحان کمتر شناخته شده استفاده می‌کند.
کارا دلووین، مت گالا سال ۲۰۱۷ با موضوع: ری کاواکوبو، کُم دِ گَقسن(نام طراح، نام برند)
نمایشگاه بین‌المللی عروسی یا «برایدال پاریس» در پایتخت فرانسه
