در دومین روز از وضعیت بازار ملتهب ارز و سکه در ایران، دلار آمریکا در بازار آزاد به بیش از شش هزار تومان رسید و همزمان از سوی دیگر به دلیل التهاب بالای بازار هشدار نسبت به فروش دلارهای تقلبی در جمع فروشندگان مطرح است.
افزایش قیمت ارز در ایران خرید و فروش ارز در بسیاری از صرافی های تهران را در دو روز گذشته متوقف کرد و تازه ترین خبرها گویای معامله دلار در بازار تهران با قیمت ۶۰۰۰ تومان می باشد.
حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در اوایل بهمن ۱۳۹۶ در گفتگویی تلویزیونی درباره قیمت دلار گفته بود که «مردم خیالشان از بابت دلار راحت باشد.» در زمانی که حسن روحانی به مردم اعلام کرد که خیالشان از قیمت دلار راحت باشد، دلار در قیمت ۴۵۰۰ تا ۴۷۰۰ تومان معامله می شد و امروز دوشنبه نهم آوریل دلار در قیمت ۶۰۰۰ تومان معامله می شود. به عبارت دیگر قیمت دلار در کمتر از ۳ ماه، ۲۱ درصد افزایش یافته است.
اما این روزها بازار ارزی که رئیس کل بانک مرکزی ایران از آن به عنوان یکی از پیچیده‌ترین بازارها یاد می‌کند، درگیر لرزش و نوسان‌هایی شده است که شرایط دلار و مخاطبان آن را بیش از گذشته متزلزل کرده است. مسوولان امر طی روزهای گذشته ظاهرا سکوت را بر اعلام شفاف و صریح درباره چرایی جریان موجود و نوع اقدامات خود برای کنترل بازار و نتایج آن ترجیح داده بودند؛ تا جایی که محمد شریعتمداری امروز (دوشنبه) که در حاشیه دوازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک ایران و ازبکستان در جمع خبرنگاران حاضر شد، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران در ارتباط با برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در شرایط فعلی نرخ ارز اینگونه اعلام کرد که بهتر است این موضوعات از مراجع بانکی و مالی پیگیری شود.
اما امروز ولی الله سیف – رییس بانک مرکزی – در جمع خبرنگاران و بعد از حضور در نشست کمیسیون اقتصادی مجلس ابراز امیدواری کرد که بازار ارز در روزهای آینده به وضعیت باثبات و متعادل برسد.
او گفته که جلسه خوبی با اعضای کمیسیون اقتصادی در خدمت آقای کرباسیان وزیر اقتصاد داشتیم که بحث‌های خوبی انجام شد.
وی افزود: درباره موضوع ارز تفاهم اصولی وجود دارد البته باید جزئیات را در جلسات دیگر تکمیل کنیم.
رییس کل بانک مرکزی ایران ابراز امیدواری کرد که بازار ارز به وضعیت باثبات و متعادل نزدیک شود.
از سوی دیگر وزیر اقتصاد ایران امروز بعد از نشست کمیسیون اقتصادی برای بررسی تحولات بازار ارز در پاسخ به این پرسش که آیا مافیای دلار باعث افزایش قیمت ارز شده است، گفت: باید بخش‌هایی مثل تیپ ناجا و امنیتی جوابگو باشند؛ چون هیچ اتفاق خاصی در اقتصاد کشور رخ نداده که با این التهاب چند روزه روبرو هستیم. باید از این لحاظ ریشه‌یابی کنیم!
در هر حال در حالی که برخی کارشناسان این ایراد را وارد می‌کنند که نباید به افزایش قیمت دلار انتقاد کرد، چرا که این ارز در حال حرکت به سمت واقعی شدن است؛ اما سوال اینجاست که آیا نمی‌توان قیمت دلار را با اعمال سیاست‌هایی که کمترین آسیب را به بازار و اقتصاد وارد کند اجرایی کرد؟ به هر حال طی چند ماه گذشته با نوسان و بلاتکلیفی بازار، بسیاری از فعالان اقتصادی در کنار ضرر ناشی از جهش‌های ارزی، در شرایط نامشخصی برای برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری قرار دارند و این انتظار را از سیاست‌گذار ارزی خواهند داشت که تا حدی به بازار ثبات بخشیده و وضعیت آن را سامان دهد.
مشاهدات میدانی از بازار ارز و سکه تا ظهر امروز حاکی از آن بود که دلار که طی روزهای گذشته در تعداد محدودی از صرافی‌ها یافت می‌شد، امروز در میان دستفروشان و دلالان هم نایاب شده و سکه نیز به روند افزایشی قیمت خود ادامه داده است.
بر اساس گزارش میدانی رسانه های داخلی ایران، پس از تغییر و تحولات اخیر مربوط به بازار ارز و سکه که دومین روز پرنوسان خود را در راستای افزایش قیمت پشت سر می‌گذارد، شاهد جولان دلالان در میدان فردوسی و نیز مسافرانی هستیم که نیازمند خرید ارز هستند. در این بین افرادی نیز وجود دارند که با توجه به افزایش قیمت ارز طی دو روز اخیر تمایل به فروش ارزهای خود پیدا کرده‌اند؛ هر چند که مبالغ آنها چندان رقم بالا و درخور اشاره‌ای نیست.
امروز فروش دلار در چهارراه استانبول و خیابان فردوسی تهران که یکی از مراکز اصلی بازار ارز پایتخت است، به هیچ وجه توسط صرافی‌ها برای متقاضیان عادی صورت نمی‌گرفت و فقط یک صرافی آن هم با دریافت کارت ملی، پاسپورت و ویزا معادل ۱۰۰۰ دلار را با قیمتی حدود ۴۹۶۰ تومان که برابر ارز دولتی است، به متقاضیان خود ارائه کرد که با رسیدن به ساعت ۱۶:۰۰ این روند نیز متوقف شد و مسافرانی که قصد خرید دلار را داشتند، با گرو نگه داشتن کارت ملی خود نزد این صرافی در نوبت خرید فردا قرار گرفته‌اند.
از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ که قیمت دلار حدود ۳۰۰۰ تومان بود تا چند ماه گذشته تلاش می شد که قیمت ارز اصلی خارجی کنترل شود اما از تابستان ۱۳۹۶ همه شواهد نشان می داد که قیمت دلار موجی افزایشی را در پیش دارد.
با این حال افزایش قیمت ارز در تمامی دولت های بعد از انقلاب قابل مشاهده است. پس از سال‌های جنگ و سیاست ویژه اقتصادی، قیمت دلار در سال‌های ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، ۴ برابر افزایش یافت. در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی نرخ برابری ریال و دلار حدودا دو برابر شد و در ۸ سال دولت محمود احمدی نژاد همین نرخ تا سه برابر افزایش یافت.
با این حال با نگاهی خام به نمودارهای دولت‌های مختلف نمی‌توان گفت که چون در دولت احمدی نژاد دلار سه برابر شد و در دولت روحانی هنوز دلار دو برابر نشده پس وضعیت اقتصادی -سیاسی آنچنان وخیم نیست!
شرایط سیاسی و اقتصادی دولت احمدی نژاد باضافه برنامه افزایش نقدینگی با اجرای سیاست هدفمندی یارانه ها و همچنین تحریم های شدید علیه ایران از جمله عوامل افزایش قیمت ارز بودند اما دولت روحانی که به نظر می رسید با برجام و حل شدن موانع فروش نفت درآمد ارزی بیشتری کسب کرده و سیاست ویژه اقتصادی ایی نیز که همچون هدفمندی یارانه ها نقدینگی را افزایش دهد به اجرا نگذاشته است، شاهد افزایش شدید قیمت ارز در یک بازه زمانی کوتاه مدت است.
بر اساس شنیده ها در تحلیل چرایی افزایش شدید قیمت ارزی در بین نزدیکان دولت روحانی دو دیدگاه مطرح شده است.
دیدگاه نخست به کسانی چون مسعود نیلی، اقتصاددان و دستیار ویژه حسن روحانی در امور اقتصادی تعلق دارد که حامی واقعی شدن قیمت ارز هستند و معتقدند که دولت قیمت ارز را سالها ثابت نگاه داشته است اما اکنون دیگر نمی‌توان از ثابت نگاه داشتن قیمت ارز دفاع کرد. از این منظر افزایش قیمت ارز در وضعیتی که دیگر دولت اصراری بر ثابت نگه داشتن قیمت ندارد امری طبیعی است و این دولت است که با عرضه برنامه ریزی شده تلویحا از افزایش قیمت حمایت می کند.
دیدگاه دوم به افرادی چون حسام الدین آشنا مشاور حسن روحانی تعلق دارد که افزایش قیمت دلار را موضوعی امنیتی می پندارند. آشنا در توئیتی افزایش قیمت ارز را «بحران سازی» ارزیابی کرده که به دستهایی خارج از کشور در استانبول، اربیل و دوبی مرتبط است.
با اینکه هنوز سهم عوامل اقتصادی و سیاسی در افزایش قیمت ارز مشخص نیست و هیچ مقام دولتی هم در اینباره گزارش دقیقی ارائه نمی کند، با این حال صندوق بین المللی پول اعلام کرده است که دریک سال گذشته ۲۷ میلیارد دلار سرمایه از ایران خارج شده است که هنوز کسی در دولت در این مورد اظهار نظری نکرده است.
و باز مانند همیشه در نهایت افزایش قیمت ارز تاثیرات مستقیمی بر برخی از گروههای آسیب پذیر جامعه خواهد داشت. این موضوع باعث می شود که بسیاری از گروههای اجتماعی از جمله کارگران و طبقات پایین و متوسط جامعه با کاهش ارزش پول ملی، قدرت خریدشان را از دست می دهند. از سوی دیگر بیمارانی که به داروهای وارداتی وابسته اند در این شرایط نگرانی بیشتری خواهند داشت.
در این میان هنرمندان نیز به این افزایش بی سابقه قیمت دلار واکنش نشان دادند.
افزایش ساعتی قیمت دلار واکنش هنرمندان عرصه‌های مختلف را به‌دنبال داشته است. بهاره رهنما، حمید فرخ‌نژاد، پرویز پرستویی، محراب قاسم‌خانی، محسن یگانه، محمد علیزاده، نیما کرمی، لادن طباطبایی پریناز ایزدیار، شاهد احمدلو، برزو ارجمند، بهرنگ علوی، لیندا کیانی، داریوش فرضایی، بیژن بنفشه‌خواه و امیررضا دلاوری ازجمله افرادی بودند که با انتشار مطلب و عکس؛ از دولت انتقاد کردند.
حمید فرخ‌نژاد در اینستاگرام خود نوشت: جناب روحانی رئیس‌جمهور گرامی، برای امثال من به‌خاطر حمایت از شما آبرویی پیش مردم نمونده، یه کم به فکر خودتون باشید.
پرویز پرستویی نیز با انتشار تصویری از جمع کردن پول‌های کشور مجارستان در سال ۱۹۴۶میلادی از کف خیابان که به دلیل بی‌ارزشی دور انداخته شده‌اند، نوشت: کم‌کم باید ما هم جارو بخریم؟
نیما کرمی نوشت: علی برکت الله……… لطفا مسئولین مربوطه بیاین وسط…. آ‌ها یه تکون.
شاهد احمدلو: فیلم حرف‌های روحانی را گذاشته است.
لادن طباطبایی نوشت: به سلامتی… صاحب بی‌ارزش‌ترین پول جهان شدیم! به مبارکی، حقوق کارگر زحمتکش کفاف نان را هم نمی‌دهد! به خیر و خوشی خط فقر در حال حرکت به سمت مرکز زمین هست! کسی چه می‌داند عمق فاجعه کجاست؟
امیررضا دلاوری (بازیگر) نوشت: آفرین صد آفرین هزار و سیصد آفرین فرشته‌هاى روى زمین… جناب و دوستان، از این بهتر نمی‌شد مارو به غلط کردن بندازین.
برزو ارجمند و بیژن بنفشه‌خواه نیز با انتشار تصویر ریال نوشتند: خسته نباشین، مهم اینه که اول شدیم و صاحب بی‌ارزش‌ترین پول دنیا شدیم.
داریوش فرضیایی نیز شعر زیر را منتشر کرده است: ای دلار دلار، بیا به بالینم، هی نرو بالا داغت رو نبینم، آی دلار دلار، بیا پایین بینم، اگه قسمت بشه رنگت رو ببینم، هر کس که اومد وعده‌ای دادش، از پل که گذشت وعده رفت یادش، آی سبزه دلار بیا به بالینم، می‌دونم که دیگه خوابت رو می‌بینم.
بهرنگ علوی نیز نوشت: تا ١۴٠٠ با على بَرکت الله، حالا دیگه این دیالوگ برای سریال‌های تاریخی محسوب می‌شه: مِهرم حلال جونم آزاد.
مطالب مرتبط توصیه شده:
ارزش ارز کانادا در حال حاضر بدترین شرایط ارز اصلی را دارد! – تحلیل اقتصادی
به کانال رسانه هدهد کانادا در تلگرام بپیوندید
لازم به توضیح است که چندی پیش نیز در رسانه های ایران شرایط جدید دریافت ارز دانشجویی اعلام شد/ پرداخت ماهانه هزار دلار به هر نفر
فروش و انتقال ارز به دانشجویان بورسیه با تایید وزارتخانه های علوم و بهداشت و بابت شهریه دانشجویان آزاد خارج از کشور از مقطع کارشناسی ارشد به بالا اجرا می‌شود.
فروش، انتقال یا پرداخت ارز دانشجویان بورسیه با ارائه درخواست وزارت‌خانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با امضاء ذیحساب یا مدیر امور مالی و معاونت مربوطه هریک از وزارتخانه‌ها (حسب مورد) به نرخ رسمی بلامانع است.
فروش و انتقال ارز بابت شهریه دانشجویان آزاد خارج از کشور از مقطع کارشناسی ارشد به بالا با ارائه درخواست متقاضی در مقابل تایید وزارتخانه ذیربط (علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) مبنی بر شاغل به تحصیل بودن دانشجو در خارج از کشور و ارائه صورتحساب دانشگاه مربوطه به میزان مبلغ مندرج در آن و حداکثر در سقف ۱۵ هزار دلار سالانه در وجه مؤسسه یا دانشگاه ذیربط با اعلام کتبی متقاضی مبنی بر صحت هزینه انتقال یافته به نرخ مبادله‌ای امکان‌پذیر است.
همچنین فروش، انتقال یا پرداخت ارز بابت هزینه‌های اقامت دانشجویان آزاد به میزان حداکثر ماهیانه معادل هزار دلار برای هر نفر و برای هرعضو خانواده ماهیانه حداکثر پانصد دلار به نرخ مبادله‌ای انجام می‌شود.
