محمد مهدی محمدزاده – در این بخش از سلسله مقالات مهاجرت به مسائل خاص زنان و مهاجرت خواهیم پرداخت. در بررسی علل و عوامل مهاجرت تفاوت های این عوامل را به طور کلی مطرح کردیم، حال در نظر داریم این علل و عوامل را از منظر تفاوت جنسیتی نیز مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا به موضوع مهّمی اشاره می کنم و آن اینکه هدف از این بخش ایجاد آگاهی لازم در بین زنان مهاجر بوده و امیدواریم این آگاهی ها زمینه مناسبی را برای احقاق حقوق آنان ایجاد نماید. قطعاً همانطور در قسمت گذشته اشاره شد هدف از ایجاد آگاهی روشن شدن مسیر زندگی برای خانواده ها است. این آگاهی می تواند همه را به این مهّم توجه دهد که برای پایداری روابط خانوادگی چه باید کرد؟ اینکه این آگاهی مانند یک شمشیر دو لبه است که بسیاری را به لبه پرتگاه می کشاند، نظری نیست که بشود به راحتی آن را رد یا اثبات کرد! امّا قطع به یقین می توان اظهار کرد که مدیریت این آگاهی با هدف ساماندهی مجدد روابط مشترک می تواند بسیاری خانواده های مهاجر را از چالش طلاق و جدایی دور نماید. آمادگی زوجین برای به رسمیت شناختن حقوق یکدیگر بر اساس قوانین جامعه مقصد یکی از علل و عوامل زمینه ساز عبور از بحران های خانوادگی و چالش های جدی مهاجرت می باشد. بررسی مجدد روابط خانوادگی و تعیین وظایف و حدود اختیارات اعضای خانواده و نقش هر کدام از اعضاء در روابط خانوادگی، رعایت حقوق فرزندان، ایجاد آمادگی برای به رسمیت شناختن حقوق فرزندان در جامعه جدید، تعیین تکلیف وظایف مالی و اقتصادی طرفین و بسیاری از مسائل دیگر لازمه شروع موفق و همراه با آرامش در جامعه جدید است. این مهّم زمانی با موفقیت همراه خواهد بود که والدین با قوانین و مقررات جامعه جدید آشنا شده و این آگاهی را در راستای حفظ هویت خود همراه با رعایت حقوق همدیگر مدیریت نمایند. در این جا به سخنی اشاره می کنم که نشان می دهد جامعه کانادا سیاست های مهاجر پذیری خود را بر چه اساسی پایه ریزی کرده است:
در سال ۱۹۳۷، جان بوچان،استاندار کانادا (1940-1935) گفت که گروه های مهاجرین باید “هویت” خود را حفظ کرده و هر کسی نقش خود را در ایجاد شخصیت ملی ایفا کند و این فلسفه ای است که سیاست چند فرهنگی کانادا بر آن استوار است.
در ویکی پدیا دانشنامه آزاد آمده است:
اگرچه زنان نیز مانند مردان، به دلایل مختلفی از جمله دلایل سیاسی، وجود جنگ و یا فرار از فقر و گرسنگی مهاجرت می‌کنند، اما تعداد زیادی از زنان مهاجر هم از نظر اقتصادی به مردان وابسته هستند، و هم قوانین مهاجرت، اقامت آنان را به زندگی با مردان منوط می‌سازد. زنانی که به‌عنوان همسر، به مردی که ساکن یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا است ملحق می‌شود، اجازهٔ اقامتش در صورت جدایی از شوهر لغو می‌شود. به این ترتیب خطر استثمار جنسی و اقتصادی زنان مهاجر به طرز چشمگیری وجود دارد و این زنان در معرض انواع و اقسام تعرضات قرار دارند.
طبق آمار رسمی تعداد زنان مهاجر که در درون مرزهای کشورهای اتحادیه اروپا به کارهای غیرقانونی اشتغال دارند، ۴۴ درصد و آمار زنان بیکار ۱۹ درصد کل زنان مهاجر در این کشورها است. به این ترتیب زنان مهاجر در درون خانواده به‌علت وابستگی اقامتی به مرد استثمار می‌شوند، در محیط کار از کمی دستمزد و شرایط دشوار کاری در رنج هستند، و در جامعه به‌عنوان زن مهاجر در مقابل سیاست‌ها و اعمال خشونت آمیز نژادپرستانه قرار دارند.
در ارزیابی های News week در سال 2011 کشور کانادا سومین کشور مناسب برای زندگی زنان در نظر گرفته شده است. در این رتبه بندی عوامل مهّمی همچون بهداشت و سلامت، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، دستمزد زنان، عدالت و حقوق قانونی زنان مانند حفاظت از آنان در برابر خشونت و تعداد زنان شاغل در سمت های دولتی در نظر گرفته شده است.
در ادامه به بخشی از حقوق زنان در مهاجرت اشاره می شود. این قوانین بدون هیچگونه تغییری و فقط با ویرایش جزئی از سایت http://www.onefamilylaw.ca استخراج شده است.
در این منبع با استناد به قوانین استان انتاریو موضوع شرح داده شده است ولی به نظر می رسد در این خصوص تفاوت های زیادی در سایر استان های کانادا وجود نداشته باشد. در عین حال در خصوص تفاوت های احتمالی موجود و در مقام عمل، همانطور که در متن نوشتار نیز به آن اشاره شده است می بایست از مشاوره های حقوقی متخصصین این حوزه بهره جُست.
“مسائل قانون خانواده برای زنان مهاجر، پناهنده و بدون وضعیت اقامت درکانادا “
“(قانون خانواده در مورد زنان انتاریو) (2014)”
از هم پاشیده شدن یک خانواده موقعیتی دشوار و پردغدغه است. اگر شما و شریکزندگیتان از کشور دیگری به کانادا آمده باشید، شاید در پایان رابطۀ خود هم با چالش های قانون خانواده و هم قانون مهاجرت روبرو شوید. به احتمال زیاد باید دربارۀ حمایت های مالی، رسیدگی به امور فرزندان و تقسیم اموال خانوادگی تصمیم بگیرید. اگر شهروند کانادا نیستید، شاید وضعیت اقامت شما به شریکزندگیتان و یا سایر اعضای خانواده بستگی داشته باشد و نگران مسائل زیر باشید:
- آیا میتوانید در کانادا بمانید؟
- آیا از فرزندانتان جدا خواهید شد؟
- اگر شریکزندگیتان شما را ضمانت (اسپانسر ) کرده باشد و شما او را ترک کنید، چگونه از لحاظ مالی خود را تامین خواهید کرد؟
حق و حقوق شما در دادگاه خانواده:
به موجب قانون خانواده، زنان مهاجر، پناهنده و بدون وضعیت اقامت، دارای همان حقوق و مسئولیت هایی می باشند که زنان کانادایی از آن برخوردارند. شما می توانید مدعی سرپرستی، دسترسی، خرجی فرزند و نفقه همسری شوید و از دادگاه تقاضای حکمی کنید که سهمی از اموال خانوادگی در زمان جدایی به شما تعلق گیرد. می توانید بدون در نظر گرفتن وضعیت اقامت خودتان به دادگاه خانواده مراجعه کنید. در صورت مراجعه به دادگاه باید مدارک شناسایی ارائه دهید. اگرچه همانند زنان دیگر، شما دارای حقوقی طبق قانون خانواده هستید، اما اگرفاقد وضعیت اقامت قانونی باشید، ممکن است مورد توجه مامورین اداره مهاجرت قرار بگیرید و از کانادا اخراج شوید. حق ماندن شما در کانادا به وضعیت اقامت شما بستگی دارد. برای حمایت از خود و فرزندان خود باید از حقوق و گزینه های خود آگاه باشید.
منبع: onefamilylaw.ca
