بررسی اجمالی جمعیت جهان نشان می‌دهد که توزیع جمعیت مردان و زنان به میزان قابل توجهی در کشورها و گروه‌های سنی مختلف متفاوت است. گفتنی است که جمعیت مردان تا سال ۲۰۲۲ تنها ۰.۵ درصد با جمعیت زنان اختلاف داشت. با این حال، گزارشات فعلی حاکی از آن است که تا سال ۲۰۵۰، این فرآیند معکوس خواهد شد. به همین دلیل هم جمعیت زنان از مردان پیشی خواهد گرفت.
با این حال، درک دلیل افزایش فعلی تعداد مردان در مقایسه با زنان نیاز به بررسی طیفی از عوامل جمعیتی، اجتماعی و فرهنگی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
بررسی روند رشد جمعیت مردان
بررسی اجمالی تاریخ نشان داده است که جمعیت مردان از اواسط دهه ۱۹۶۰ در سراسر جهان افزایش یافته است. این مسئله چند عامل اصلی دارد که کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی تنها بخشی از آن است. جالب است بدانید که پیشرفت مراقبت‌های بهداشتی و دسترسی به خدمات پزشکی به عنوان جزئی از فاکتورهای افزایش امید به زندگی معرفی شده‌اند.
به همین ترتیب، مردم در حال حاضر عمر طولانی‌تری دارند. همین مسئله هم منجر به پیری جمعیت شده است. افزایش سن جمعیت سراسر کشورها نیز منجر به افزایش میانگین سن جهانی می‌شود. در این جمعیت‌شناسی، جمعیت زنان مسن از جمعیت مردان بیشتر خواهد بود.
در نظر داشته باشید که نابرابری‌های رفتاری و ژنتیکی که منجر به افزایش مرگ و میر در میان مردان شده امید به زندگی آنها را کاهش داده است. به علاوه، عوامل ژنتیکی نیز ممکن است مردان را مستعد برخی از بیماری‌ها کند و بر میزان مرگ و میرشان تاثیر بگذارد. همه‌گیری کووید-۱۹ هم نابرابری‌های موجود را تشدید کرده است. همچنین بر اساس داده‌ها، مردان در مقایسه با زنان بیشتر در معرض پیامدهای شدید این ویروس قرار دارند.
عوامل عدم تعادل جنسیتی
عدم تعادل جنسیتی در سراسر تاریخ به چشم می‌خورد. علت اصلی این مسئله هم این است که جوامع سنتی مردسالار اغلب به دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فرزند پسر را ترجیح می‌دادند. پسران به عنوان وارث، مسئولیت حفظ نسب خانوادگی و حمایت از والدین در دوران پیری را بر عهده داشتند. در نتیجه دخترها به دلیل سیستم‌های مهریه یا فرصت‌های اقتصادی محدود بار اضافی به شمار می‌آمدند.
تمام این موارد در نهایت باعث تولد بیشتر فرزندان پسر و افزایش جمعیت مردان شد. به عقیده برخی از افراد، احتمالا یک عامل تکاملی پشت آن وجود دارد.
به علاوه، پیشرفت علم پزشکی و لقاح مصنوعی نیز از عوامل افزایش تولد نوزادان پسر به شما می‌آید. این مسئله در کشورهایی مانند هند و چین که به دلیل فرهنگ خود فرزندان دختر را سقط می‌کردند، دیده می‌شود. پیشرفت تکنولوژی و تعیین جنسیت نوزاد قبل از تولد هم این فرآیند را تسهیل کرده است. همین موضوع منجر به عدم تعادل جنسیتی و افزایش جمعیت مردان در کره زمین شده است.
با این حال، تلاش برای رسیدگی به این مسائل از طریق مداخلات دولتی و مبارزات اجتماعی منجر به کاهش این شکاف شده است. با این وجود، اثرات بلندمدت چنین شیوه‌هایی همچنان بر نسبت‌های جنسیتی برخی از مناطق تاثیر می‌گذارد.
تاثیر نابرابری‌های جنسیتی بر تعادل جمعیت
متاسفانه در بسیاری از جوامع، دختران و زنان هنوز هم با تبعیض سیستماتیک و موانع دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و سایر منابع مواجه هستند. این نابرابری‌ها آنها را در برابر پیامدهای بهداشتی آسیب‌پذیرتر می‌کند. همین هم موجب افزایش میزان مرگ و میر زنان می‌شود.
خشونت مبتنی بر جنسیت، ازدواج زودهنگام و اقداماتی مانند ختنه زنان نیز در این روند از اهمیت خاصی برخوردارند. این اقدامات نه تنها سلامت جسمی زنان را در معرض خطر قرار می‌دهد، بلکه سلامت روانشان را هم تهدید می‌کند.
کلام آخر
در نهایت، نابرابری جنسیتی در جهان یک پدیده چندوجهی است که توسط عوامل جمیعتی، اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد. اما با اینکه جمعیت مردان در تمام طول تاریخ از زنان بیشتر بوده، انتظار می‌رود که تغییر روندهای جمعیتی و تغییرات اجتماعی منجر به افزایش برابری جنسیتی در آینده شود. البته پیگیری علل اساسی این پدیده و رسیدگی به مسائلی مانند تبعیض جنسیتی، نابرابری‌های مراقبت‌های بهداشتی و پیری جمعیت در این بین بسیار حائز اهمیت است. تغییر محیط سیاسی و حقوق نیز می‌تواند باعث تداوم یا کاهش عدم تعادل جنسیتی شود. همچنین سیاست‌هایی که برابری جنسیتی را ترویج می‌دهند، مانند دسترسی به آموزش، حقوق باروری و فرصت‌های شغلی در رسیدگی به این مهم بسیار حائز اهمیت هستند.
با این وجود، چارچوب‌های حقوقی در بسیاری از موارد ممکن است ناکافی یا ضعیف عمل کنند. همین منجر به ادامه یافتن تبعیض خواهد شد. به همین دلیل هم می‌توان گفت که تلاش برای ترویج عدالت اجتماعی و توانمندسازی زنان در موقعیت‌های اساسی نقش مهمی را در شکل دادن به چشم‌انداز جمعیتی آینده ایفا خواهد کرد.
از اکتشاف در معدن تا رهبری سیاسی؛ آشنایی با زنان تاثیرگذار کانادایی
منبع: scienceabc
