قطب شمال دیگر تنها یک سرزمین یخ‌زده و دورافتاده نیست؛ بلکه به میدان رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. در حالی که کانادا به دلیل کمبود بودجه و تأخیرهای مداوم در پروژه‌های دفاعی، حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال را نادیده گرفته و به طور قابل توجهی حضور خود را در این منطقه تضعیف کرده، این دو کشور از این خلأ امنیتی بهره می‌برند.
روسیه با گسترش پایگاه‌های نظامی و افزایش گشت‌زنی‌های هوایی و دریایی، تسلط خود را بر مسیرهای استراتژیک تقویت کرده است. در حالی که چین با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و علمی، به دنبال تثبیت جایگاه خود به عنوان یک قدرت قطبی است. این تحولات نگرانی‌هایی جدی را درباره حاکمیت کانادا و امنیت متحدانش در منطقه ایجاد کرده است.
از پرواز بمب‌افکن‌های روسی در نزدیکی آلاسکا گرفته تا تلاش چین برای نفوذ اقتصادی و سیاسی در این منطقه، حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال تهدیداتی جدی برای حاکمیت کانادا ایجاد کرده است. این تحرکات، از جمله توسعه زیرساخت‌های نظامی روسیه و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک چین، موجب افزایش نگرانی‌ها درباره امنیت و حاکمیت کشور در این منطقه حساس شده است.
در این میان، وعده‌های سیاسی برای افزایش بودجه نظامی و استقرار تجهیزات جدید مطرح شده است. اما سوال اصلی این است که آیا این اقدامات قادر خواهند بود تا کانادا را در برابر تهدیدات نظامی و اقتصادی این دو قدرت بزرگ حفاظت کنند؟ در این گزارش، نگاهی دقیق به وضعیت دفاعی کانادا در قطب شمال، تهدیدهای خارجی و حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال خواهیم داشت.
حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال
رقبای جهانی کانادا به سرعت در حال تقویت حضور خود در قطب شمال هستند. در سال گذشته، روسیه و چین بیش از پیش به این منطقه نزدیک شده‌اند و شکاف‌های امنیتی ناتو را فرصتی برای پیشروی می‌بینند.
در این منطقه، دمای هوا چهار برابر سریع‌تر از میانگین جهانی در حال افزایش است. همچنین با عقب‌نشینی یخ‌ها، مسیرهای دریایی جدیدی آشکار می‌شوند که می‌توانند تهدیدی علیه آمریکای شمالی باشند. علاوه بر این، منابع طبیعی عظیمی مانند ۹۰ میلیارد بشکه نفت در حال ظاهر شدن است که رقابت را برای تسلط بر این منطقه تشدید کرده است. در چنین شرایطی، حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال نیز ابعاد جدیدی به تهدیدات منطقه‌ای افزوده است.
تابستان گذشته، بمب‌افکن‌های روسی و چینی یک پرواز مشترک در منطقه شناسایی دفاع هوایی آلاسکا انجام دادند. در ژانویه، جنگنده‌های کانادایی بار دیگر برای رهگیری هواپیماهای روسی که در یک مانور نظامی بزرگ در قطب شمال پرواز می‌کردند، به پرواز درآمدند.
نفوذ اقتصادی و تهدیدهای پنهان چین
علاوه بر حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال، چین به دنبال نفوذ اقتصادی در قطب شمال است. شرکت‌های چینی در تلاش‌اند معادن منطقه را خریداری کنند و در عین حال، جاسوسان این کشور متهم به دخالت در انتخابات کانادا شده‌اند تا نامزدهای مخالف پکن را از میدان به در کنند.
از سوی دیگر، ایالات متحده نیز اعتماد خود را به توانایی کانادا در حفاظت از قلمروهایش از دست داده است. «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا، مدعی شده که کانادا تنها در صورتی می‌تواند بقا یابد که به عنوان پنجاه‌ویکمین ایالت آمریکا پذیرفته شود.
واشنگتن همچنین نگران حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال همچنین حضور زیردریایی‌های هسته‌ای روسیه است. در صورت وقوع جنگ، یکی از این زیردریایی‌ها می‌تواند موشکی را از زیر آب به سمت خاک کانادا شلیک کند، پیش از آنکه آمریکا فرصتی برای واکنش داشته باشد.
شکاف نظامی بین کانادا و آمریکا
اختلاف فاحش در توانایی‌های دفاعی کانادا و آمریکا کاملاً مشهود است:
- ارتش آمریکا با ۴۵۰ هزار نیرو، شش برابر بزرگ‌تر از ارتش ۶۳ هزار نفری کاناداست.
- بودجه دفاعی آمریکا ۸۴۲ میلیارد دلار است. در حالی که کانادا تنها ۲۸ میلیارد دلار به دفاع اختصاص داده است.
- هزینه نظامی کانادا حدود ۱.۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است که یکی از پایین‌ترین ارقام در میان اعضای ناتو محسوب می‌شود.
این شکاف و همچنین حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال، موجب نگرانی شدید متحدان کانادا شده است. درنتیجه بسیاری معتقدند که این کشور باید سرمایه‌گذاری خود در دفاع از شمال را افزایش دهد.
چالش‌های عملیاتی در قطب شمال
فعالیت نظامی در این منطقه چالش‌های بسیاری دارد. شرایط سخت اقلیمی، حمل‌ونقل و استقرار نیروها را دشوار می‌کند. ارتش کانادا عمدتاً خارج از قطب شمال مستقر است. همچنین برای عملیات در این منطقه به نیروی ذخیره‌ای موسوم به «رنجرهای کانادایی» متکی است؛ گروهی ۵ هزار نفره که عمدتاً از بومیان منطقه تشکیل شده است.
هر سال، رزمایش نانوک در قطب شمال برگزار می‌شود که نیروهای آمریکایی، بریتانیایی، بلژیکی، سوئدی و فنلاندی نیز در آن حضور دارند.
تجهیزات جدید و برنامه‌های آتی کانادا
اتاوا در سال ۲۰۲۴ سفارش ساخت هشت کشتی یخ‌شکن جدید را داده که برای عبور ایمن در آب‌های قطبی ضروری هستند. همچنین، ۸۸ جنگنده اف-۳۵، ناوگانی از هلیکوپترهای تاکتیکی و پهپادها برای نظارت بر تهدیدات منطقه در راه است.
علاوه بر این، سه پایگاه عملیاتی جدید در شهرهای یلونایف، ایکالویت و اینوویک ساخته خواهد شد. وزارت دفاع کانادا نیز خرید ۱۲ زیردریایی جدید را آغاز کرده است. این زیردریایی‌ها قابلیت عملیات در زیر یخ‌های ضخیم قطب شمال را خواهند داشت.
آیا تغییر در راه است؟
«ایرس فرگوسن»، معاون پیشین وزارت دفاع آمریکا در امور قطب شمال، معتقد است که فشارهای ترامپ می‌تواند کانادا را به سرمایه‌گذاری جدی‌تر در دفاع وادار کند.
کانادا وعده داده است که بودجه دفاعی خود را طی پنج سال آینده ۴ میلیارد دلار افزایش دهد. اما حتی با برنامه‌ریزی ۵۰ میلیارد دلاری در دو دهه آینده، این کشور همچنان از نظر نظامی بسیار عقب‌تر از روسیه خواهد بود. همچنین حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال یک تهدید جدی برای این کشور می‌باشد.
برای مقایسه، روسیه از ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ تعداد ۴۷۵ سازه نظامی در قطب شمال احداث کرده است و ناوگان شمالی این کشور دارای ۲۲ زیردریایی است که شش مورد از آن‌ها قادر به حمل موشک‌های هسته‌ای هستند.
«ولادیمیر پوتین» اخیراً از یکی از این زیردریایی‌ها بازدید کرد و «کرملین» اعلام کرده که احتمال همکاری روسیه و آمریکا در قطب شمال وجود دارد؛ سناریویی که می‌تواند آینده نفوذ کانادا در این منطقه را بیش از پیش به چالش بکشد.
کانادا اکنون در برابر یک انتخاب حیاتی قرار دارد؛ یا باید سرمایه‌گذاری در دفاع از قطب شمال را افزایش دهد، یا با خطر از دست دادن کنترل بر این منطقه و حضور نظامی روسیه و چین در قطب شمال مواجه شود.
منبع: یاهو
