برخی از فلسطینی‌های مونترال و شهروندان دیگر کانادا هنوز به راه‌حل دو کشوری اعتقاد دارند. برخی دیگر خواهان یک کشور واحد برای همه هستند.
عصر مراسم شبات (شنبه در زبان عبری) بود که پیروان دین یهود طبق معمول برای جشن گرفتن آفرینش آسمان و زمین دور میز شام گرد آمدند و در یک وعده غذایی شرکت کردند. همیشه اوایل این ماه، مردم از ادیان مختلف در محله «مایل اند» شهر مونترال در کلاله، پیتا و هوموس دور هم جمع می‌شوند.
اما شام شبات مثل همیشه نبود. این دورهمی شبات به خاطر غزه بود. فلسطینی‌های مونترال و مردم دیگر از هر قومیتی، پلاکاردهایی به رنگ پرچم فلسطین ساخته و خواستار آتش‌بس، پایان محاصره غزه و آزادی همه اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌های اسیر بودند.
«کوری بالسام»، هماهنگ‌کننده ملی صدای مستقل یهودیان مونترال (سازمانی که مدافع حقوق فلسطینیان است)، به سازماندهی این رویداد کمک کرد. پدربزرگش از هولوکاست جان سالم به در برد، اما بیشتر اعضای خانواده‌اش در نسل‌کشی نازی‌ها کشته شدند. بالسام از خشونتی که حماس در حمله برون‌مرزی خود در هفتم اکتبر علیه غیرنظامیان اسرائیل اعمال کرد، احساس تحقیر می‌کند و به عنوان یک پدر، معتقد است ترسی را که جامعه یهودیان مونترال پس از حمله به کنیسه و دو مدرسه یهودی در هفته‌های اخیر تحمل کردند را به خوبی درک می‌کند.
در عین حال، بالسام که در کرانه باختری زندگی می‌کرده و خانواده‌اش هم اکنون در اسرائیل هستند، از کشته شدن هزاران غیرنظامی (که بیشترشان را کودکان تشکیل می‌دهند) در حملات اسرائیل به غزه «دل‌شکسته» است.
او گفت: «این ایده که یک راه‌حل نظامی برای این مساله وجود داشته باشد، نسبتا غیرقابل درک است.» وی می‌گوید که با وقفه افتادن در جنگ، امیدش بیشتر می‌شود ولی همواره آرزو می‌کند که کاش کانادا اقدامات بیشتری در راستای تلاش برای آتش‌بس طولانی مدت انجام دهد.
بالسام گفت: «اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها باید راهی برای زندگی در کنار یکدیگر چه به شکل دو دولت و چه یک دولت واحد بیابند بدون اینکه بکوشند دیگری را مطیع خود کنند.»
اگرچه این درگیری‌ها هزاران کیلومتر با ما فاصله دارد، اما خیابان‌های مونترال میزبان یهودیان و فلسطینی‌های مونترال شده است و بحث‌هایی به وجود آمده که رویای استقلال و تفسیر شعارهای مختلف از جمله موضوعات کلیدی آنها هستند.
در بحبوحه موج جنایت‌های نفرت‌انگیز در این شهر، مونترالی های یهودی مانند بالسام دست یاری به سوی فلسطینی‌های مونترال دراز می‌کنند تا زمینه مشترکی با آنها بیایند.
اما اینکه این صلح چگونه به دست می‌آید یا چطور به نظر می‌رسد، نشان دهنده تنوع دیدگاه‌ها در جامعه اوست. در همین حال، برخی دیگر از آوارگان فلسطینی به دنبال یافتن علایق مشترک با همسایگان یهودی خود هستند تا جنگ و خونریزی را پایان دهند.
مسلمانان در مقابل یهودیان نیستند
«ایمان اویدا» هر روز می‌کوشد با خاله‌ها و عموهایش در غزه تماس بگیرد. او معتقد است که یک جورهایی شبیه درمانگر آنها شده هرچند که مشکلات خودش را نمی‌تواند حل کند! غزه زادگاه پدر و مادرش است که اکنون جز فلسطینی‌های مونترال هستند و در این شهر زندگی می‌کنند.
در سال ۱۹۴۸، سال تاسیس اسرائیل، پدربزرگ و مادربزرگش مجبور به فرار از خانه‌هایشان شدند. او می‌گوید خانواده‌اش در آنجا، مانند دیگر ساکنان غزه، قربانیِ مجازات دسته‌جمعی هستند.
اویدا به عنوان یک محقق پزشک در دانشگاه شربروک روزهایش را صرف این می‌کند که زندگی بیماران سرطانی را شش ماه تا یک سال افزایش دهد. او می‌گوید که دیدن فقدان اقدام جمعی در جلوگیری از چنین مرگ و ویرانی عظیم در غزه برایش دردناک است.
اویدا گفت: «این جنگ فقط باعث قساوت‌های غیرقابل درک و از دست دادن جان انسان‌ها شده است، و بنابراین درخواست آتش‌بس کمترین چیزی است که از رهبرانم درخواست دارم» اویدا افزود که توقف موقت در جنگ باعث خوش‌بینی محتاطانه شده است.
اویدا در شربروک، به سازماندهی اعتراضات در حمایت از فلسطینی‌ها کمک کرده و می‌گوید که هدف از این رویدادها، پایان دادن به خشونت است، نه قرار دادن یک طرف در مقابل طرف دیگر.
وی ادامه داد: «مسلمانان در مقابل یهودیان نیستند، ما همه با هم هستیم، صرف‌نظر از نژاد، قومیت یا مذهب. این پیامی است که هر بار وقتی اعتراضی را سازماندهی می‌کنیم،بایستی با صدای بلند فریاد بزنیم.» او گفت: «ما در اینجا هیچ درخواستی مبنی بر طرفداری از حماس مطرح نمی‌کنیم.»
اویدا در مورد اینکه صلح از نظرش چه شکلی است، می‌گوید:«من هنوز به راه‌حل ناقصی اعتقاد دارم که دو کشور، یک فلسطینی و یک اسرائیلی، بتوانند کنار هم زندگی کنند.»
صلح با فلسطینی‌ها – نه حماس
«یائیر زلاک»، رئیس فدراسیون CJA (گروهک حامی یهودیان مونترال) نیز می‌گوید که خواهان هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است. از نظر زلاک، صلح به معنای دو کشور مستقلی است که در کنار هم زندگی می‌کنند، اما صلحی که او تصور می‌کند به آزادی گروگان‌ها و نابودی حماس در غزه بستگی دارد.
وی ادامه داد: «راه‌حل مسالمت‌آمیز این است که مردم فلسطین از حماس جدا شده و بتوانند آزادانه زندگی کنند و نیز منطقه خود را در غزه بازسازی کنند. حماس بایستی به آنها اجازه دهد تا دولت مستقل خود را در آنجا ایجاد کنند.»
با اینکه اسلک می‌گوید مونترالی ها باید برای اعتراض علیه دولت اسرائیل آزاد باشند، اما نباید مردم با ایمان و جامعه یهودیان مونترال را به خاطر درگیری در آن سوی جهان هدف قرار دهند.
او همچنین شعارهایی همچون: «از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد بود» را به زیبایی تمام توصیف می‌کند، شعاری که اغلب در تظاهرات طرفدار فلسطین به عنوان درخواست پاک‌سازی قومی تکرار می‌شود.
دولتی دموکراتیک برای همه
از نظر «دیالا حمزه»، استادیار تاریخ در دانشگاه مونترال، شعار «از رودخانه تا دریا» درباره خشونت نیست. او می‌گوید این درخواستی برای خودمختاریفلسطینی‌های مونترال و دیگر کشورهای جهان که آواره بوده و بازگشتشان به سرزمین‌هایی است که قبلا در آن ساکن بودند.
حمزه باور دارد که صلح بدون رسیدگی به نارضایتی فلسطینی‌ها در غزه، کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی – که همه پیش از اکتبر بوده‌اند – امکان‌پذیر نیست. وی می‌گوید: «ناکامی در حل و فصل سیاست‌های جاری اشغالگری، تبعیض و محروم‌سازی در طول این سال‌ها راه را برای خشونت باز کرده و با هر بمبی که خنثی می‌شود، مبارزان حماس بیشتری به وجود می‌آیند. اسرائیل با حماس در جنگ نیست. اسرائیل با تمام فلسطین می‌جنگد.»
حمزه گفت: «هر بار که مقاومت صلح‌آمیز شکست می‌خورد، مقاومت مسلحانه بیشتر وارد بازی می‌شود، اما یکی از آنها دیگری را مستثنی نمی‌کند و هر دو همیشه از ویژگی‌های مقاومت فلسطین بوده‌اند.» وی از کانادا خواست تا اسرائیل را تحریم کند، همان طور که آفریقای جنوبی به خاطر آپارتاید تحریم شد.
از نظر او، راه‌حل دو کشوری قابل دوام نیست زیرا توافقات اسلو در دهه ۱۹۹۰ سرزمین‌های فلسطینی را بدون مرزهای مشترک و در نتیجه از نظر جغرافیایی تقسیم کرده است. در عوض، می‌خواهد شاهد یک دولت دموکراتیک واحد باشد که حقوق و حمایت‌های برابر را به شکلی یکسان به همه ساکنان خود اعم از فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها اعطا می‌کند.
«رکس برینن» استاد علوم سیاسی دانشگاه مک گیل گفت: «جوامع یهودیان و فلسطینی‌های مونترال در حال تجربه سطح «بی‌نظیری» از قطبیت و ترس است. وقتی شما انسانیت افرادی را که به گروه‌هایی متفاوت از خودتان تعلق دارند، نمی‌بینید، غیرنظامیان به دشمنانی تبدیل می‌شوند که کمتر از انسان هستند. یعنی دستورالعملی برای جنایات جنگی.
به گفته برین، برخی استدلال می‌کنند که همه اسرائیلی‌ها اهداف مشروع هستند زیرا یا در ارتش خدمت می‌کنند یا به نتانیاهو رای داده‌اند. از طرف دیگر، همه فلسطینی‌ها اهداف مشروع هستند زیرا حماس را متوقف نکرده‌اند»
او گفت که این نوع تفکر، دیدگاه‌های تندروهایی را که در هر دو طرف درگیری مطرح می‌کنند، تقویت خواهد کرد: خشونت تنها راه‌حل است. وی با اشاره به نمونه‌هایی از تیراندازی افراطی به یک مسجد شهر کبک در سال ۲۰۱۷ که منجر به کشته شدن شش نفر شد و حمله مردی به یک خانواده مسلمان در لندن و مسجد اونت، گفت: «مونترالی‌ها باید پیش از حمله به این شهر، اوضاع را آرام کنند. در سال ۲۰۲۱ چهار نفر کشته شدند.»
برین می‌گوید با وجود تنش‌هایی که در شهر از جمله در محوطه دانشگاه در حال شکل‌گیری است، دانشجویانش ثابت کرده‌اند که گفتمان سازنده با بحث‌های متفکرانه و حساس در کلاس درس – حتی با اختلاف نظرها – امکان‌پذیر است.
وی ادامه داد: «اگر روزی صلحی در خاورمیانه حاصل شود، از طریق مذاکره و گفتگو خواهد بود نه داد و فریاد دو گروه.»
نصب پوسترهای مغرضانه از درگیری اسرائیل و حماس در ایستگاه‌های مترو مونترال
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
منبع: سی‌بی‌سی
