برای دهه‌ها، مفهوم «امنیت انرژی قاره‌ای» اساس سیاست‌های انرژی آمریکای شمالی بوده است. این ایده که کانادا و ایالات متحده از طریق شبکه‌ای از خطوط لوله و پالایشگاه‌ها به هم وابسته باشند، برای حفاظت در برابر تهدیدات خارجی مطرح شد.
اما اکنون وابستگی کانادا به خطوط لوله آمریکا، به‌ویژه با تغییرات سیاسی غیرقابل پیش‌بینی ایالات متحده، برای کانادا چالش‌هایی ایجاد کرده است. تهدیدات تجاری «دونالد ترامپ» علیه صادرات نفت کانادا وابستگی این کشور به آمریکا را آشکارتر کرده است.
تاثیر وابستگی کانادا به خطوط لوله آمریکا
انجمن تولیدکنندگان نفت کانادا زمانی باور داشت که تعامل بیشتر با بازار انرژی آمریکا امنیت کانادا را تقویت می‌کند. این در حالی است که امروز مشخص شده است که وابستگی کانادا به خطوط لوله آمریکا نه‌تنها کمکی نکرده، بلکه آسیب‌پذیری این کشور را افزایش داده است.
«روری جانستون»، تحلیلگر بازار انرژی و بنیان‌گذار خبرنامه Commodity Context، اظهار می‌کند: «هیچ صنعتی در دنیا چنین وابستگی شدیدی به آمریکا ایجاد نمی‌کرد اگر پیش‌بینی می‌کرد که شرایط سیاسی مانند جنبش MAGA به وجود خواهد آمد.»
خطوط لوله‌ای مانند «Enbridge Mainline» و «Line 5» که برای تقویت امنیت انرژی ساخته شدند، حالا ابزارهایی در جنگ تجاری میان این دو کشور شده‌اند.
اگرچه نفت سنگین کانادا برای پالایشگاه‌های آمریکا حیاتی است، اما وابستگی کانادا به خطوط لوله آمریکا باعث شده ترامپ نیز ابزارهایی برای کنترل صادرات کانادا در اختیار داشته باشد.
آسیب‌پذیری کانادا در مواجهه با آمریکا
خطوط لوله اصلی که نفت آلبرتا را به انتاریو منتقل می‌کنند، از خاک آمریکا عبور می‌کنند. این وابستگی جغرافیایی خطر مداخله آمریکا در جریان انتقال نفت را افزایش می‌دهد. به‌ویژه خطوط لوله «Line ۵» و «Line ۷۸»، که روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت به پالایشگاه‌های سارنیا در انتاریو منتقل می‌کنند، می‌توانند مورد تهدید قرار گیرند.
«جو کلنان»، تحلیلگر امنیت انرژی، می‌گوید: «جایگزین کردن نفت سنگین کانادا برای آمریکا بسیار دشوار خواهد بود.» اما او هشدار می‌دهد که قطع صادرات نفت به آمریکا اقدامی افراطی و پرهزینه خواهد بود.
از سوی دیگر، انتقال نفت به داخل کانادا به جای عبور از خاک آمریکا، به دلیل محدودیت‌های لجستیکی و هزینه‌های بالا، چالش‌های زیادی دارد. استفاده از حمل‌ونقل ریلی یا جاده‌ای برای جایگزینی ظرفیت خطوط لوله، علاوه بر هزینه‌بر بودن، با قوانین ایمنی سختگیرانه نیز روبه‌رو است.
چالش‌های حقوقی و ژئوپلیتیکی
معاهده خطوط لوله ۱۹۷۷ میان کانادا و ایالات متحده تضمین می‌کند که جریان نفت میان دو کشور نباید مختل شود. اما تعرفه‌های اعمال‌شده توسط ترامپ بر واردات کانادا، که خود نقض توافق‌نامه CUSMA است، این معاهده را زیر سوال برده است.
در سال ۲۰۲۰، ایالت میشیگان تلاش کرد خط لوله «Line ۵» را به دلایل زیست‌محیطی تعطیل کند. در حالی که تلاش‌های حقوقی کانادا و Enbridge این خط لوله را عملیاتی نگه داشت، این ماجرا نشان داد که انتاریو در برابر اختلالات ناشی از تصمیمات آمریکا بسیار آسیب‌پذیر است.
اهمیت تنوع‌بخشی به مسیرهای صادراتی
برای کاهش وابستگی کانادا به خطوط لوله آمریکا، کارشناسان بر لزوم تنوع‌بخشی به مسیرهای صادراتی تاکید دارند.
خط لوله «Trans Mountain Expansion (TMX)» که اخیراً آغاز به کار کرده است، امکان انتقال ۹۰۰ هزار بشکه نفت آلبرتا به بازارهای آسیایی را فراهم می‌کند. این پروژه به کاهش اختلاف قیمت نفت کانادا و نفت سبک آمریکا کمک کرده است.
«جانستون» تاکید می‌کند: «بدون TMX، شرایط ما بسیار دشوار بود، حتی قبل از اعمال تعرفه‌ها.» او پیشنهاد می‌کند که افزایش ظرفیت TMX و ایجاد خطوط لوله جدید به سمت شرق، برای کاهش آسیب‌پذیری کانادا در برابر تهدیدات تجاری آمریکا ضروری است.
انرژی کانادا و ظهور رئیس جمهور جدید آمریکا و تهدیدهای او
خطوط لوله کانادا که زمانی نماد همکاری با آمریکا بودند، اکنون به یکی از نقاط ضعف این کشور تبدیل شده‌اند. تهدیدات تجاری «ترامپ» نشان داد که وابستگی به یک بازار، به‌ویژه بازاری با رهبری غیرقابل پیش‌بینی، خطرناک است.
تنوع‌بخشی به مسیرهای صادراتی و تقویت زیرساخت‌های داخلی از جمله اقدامات ضروری برای کاهش فشارهای خارجی و تضمین آینده انرژی کانادا است. پروژه «TMX» نمونه‌ای از موفقیت در این زمینه است، اما برای راه‌حل‌های بلندمدت باید به همکاری ملی و منطقه‌ای بیشتر توجه شود.
آمریکا به نفت، گاز، خودرو یا چوب کانادا نیاز ندارد
منبع: سی‌بی‌سی
