حق رای زنان به معنی حق شرکت زنان در انتخابات است و از مهم‌ترین رویدادهای تکامل اولیه جنبش‌های مدافع حقوق زنان به شمار می‌آید. طرفداران این حق که به اصطلاح Suffragette خوانده می‌شدند، کسب حق رای را مقدمه‌‌ای بر مشارکت سیاسی زنان در جامعه می‌دانستند. جالب است بدانید که شروع این پدیده در کشورهای مختلف و در زمان‌های متفاوتی اتفاق افتاده است. با این حال، روز هجدهم آگوست سال 1920 روزیست که در تقویم آمریکا به عنوان روز تصویب نوزدهمین متمم قانون اساسی و به دنبال آن تصویب حق رای برای زنان ثبت شده است. به همین دلیل، ما هم این فرصت را غنیمت شمردیم تا بتوانیم نگاهی به تاریخچه این رویداد بپردازیم.
تاریخچه حق رای زنان
جالب است بدانید با اینکه جنبش حق رای زنان از سال 1848 در ایالات متحده به یک جنش اجتماعی تبدیل شد، نیوزیلند نخستین کشوری بود که در سال 1893 آن را به رسمیت شناخت. «کیت شپارد» و «ماری آن مولر»، از مهم‌ترین رهبران جنش این رویداد در این کشور بودند. با این حال، باید اضافه کنیم که زنان همچنان تا سال 1919 در نیوزیلند حق نامزدی در مجلس را نداشتند و اولین زنی که در مجلس این کشور به نمایندگی انتخاب شد «الیزابت مک کومب» بود.
این ماجرا تا جایی پیش رفت که در سال 1866، بریتانیا دادخواستی به مجلس خود ارائه کرد که در آن خواستار تغییر قانون انتخابات شده و تقاضا کرده بود که زنان هم بتوانند در این امر مشارکت داشته باشند. این دادخواست در نهایت تحت اعتراض خشونت‌بار مخالفانی قرار گرفت که معتقد بودند این حق برای زنان خطرات زیادی را برای انگلستان به همراه خواهد آورد.
علت اصلی این مسئله هم این بود که پارلمان بریتانیا در آن زمان عقیده داشت دخالت زنان در سیاست، فرآیندهای سیاسی انگلستان را مبتذل کرده و در عین حال ثبات کانون خانواده را از بین می‌برد. با این حال، این مبارزه با تاسیس نخستین جامعه ملی حق رای برای زنان، رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و طرفداران این رویداد از طریق آن با ارائه چهل دادخواست مختلف به پارلمان بریتانیا، سرانجام در سال 1918 توانستند آن را تصویب کنند. البته جالب است بدانید که حداقل سن رای زنان در این کشور در آن زمان 30 سال بود، اما مردان همچنان می‌توانستند پس از 20 سالگی در انتخابات شرکت کنند.
آمریکا هم در این بین از جمله اولین کشورهایی بود که زنان آن در پی مبارزه‌ای دشوار و طولانی توانستند در سال 1920 حق رای داشته باشند. این اتفاق پس از راهپیمایی و تظاهرات گسترده زنان در سال 1910 در نیویورک، ماساچوست و نیوجرسی صورت گرفت و «وودرو ویلسون»، رئیس جمهور ایالات متحده در پی آن نوزدهمین متمم قانون اساسی کشور را به مجلس سنا رساند و بر اساس آن تمام زنان ایالات متحده آمریکا برای اولین بار در برابر مردان از حق رای یکسانی برخوردار بودند.
حق رای زنان در اروپا
با این حال، این امر در اروپا با کمی تاخیر مواجه شد و زنان اروپایی چندین سال بعد از کشورهایی که پیش از این به آنها پرداختیم موفق به کسب حق رای شدند. نخستین دادخواست زنان ایتالیایی برای حق رای در سال 1919 به مجلس ایتالیا ارائه شد. جالب است بدانید که ارزش رای زنان در آن زمان و تا سال 1925 نصف مردان بود و با به قدرت رسیدن موسولینی هم به طور کلی از بین رفت و زنان از شرکت در انتخابات منع شدند.
با این حال، پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945 نقطه‌ی عطفی بود که به دنبال آن، زنان توانستند مجددا حق رای خود را به تصویب برسانند. «شارل دوگل»، سیاستمدار فرانسوی هم در همین وادی برای نخستین بار در سال 1944 این حق را برای زنان به رسمیت شناخت. اما جالب است بدانید که کشور آلمان در این بین جزو نخستین کشورهایی بود که مدت‌ها پیش از فرانسه و ایتالیا به این تصمیم رسید و از 12 نوامبر سال 1918 حق رای و انتخاب شدن زنان را تصویب کرد.
حق رای زنان در آسیا
با این وجود، این حق در آسیا کمی بعد از اروپا و آمریکا به تصویب رسید. «ایشیواکا فوسائه»، یکی از افرادی بود که در این روند نقش مهمی داشت و با تاسیس نخستین انجمن طرفدار این رویداد در سال 1919 در ژاپن، زنان را نسبت به اهمیت مشارکت سیاسی آگاه می‌کرد. این مسئله به مرور زمان به قدری پررنگ شد که در سال 1920 هم یکی از دو حزب اصلی ژاپن از آن حمایت کرد.
با این حال، ارتش ژاپن در سال 1924 تمام جنبش‌های اجتماعی مردم سالاری و فمینیستی را سرکوب کرد، اما نیروهای متفقین در سال 1945 ژاپن را شکست دادند و سرانجام در سال 1948، قانون اساسی جدید ژاپن تصویب شد و زنان موفق به کسب حق رای شدند. البته باید اضافه کنیم که چین هم مدتی بعد در سال 1949 به ژاپن پیوست و در پی آن زنان برای نخستین بار پای صندوق‌های رای رفتند.
حق رای زنان در ایران
مجلس نمایندگان مردم ایران یکی از مهم‌ترین سازمان‌هایی بود که در مشارکت مردم در امور سیاسی نقش بسیار مهمی داشت. این مجلس پس از پیروزی انقلاب مشروطه ایران در سال 1906 در تهران گشوده شد و مردم برای نخستین بار با انتخاب نمایندگان خود برای حضور در مجلس شورای ملی در امور کشوری دخالت می‌کردند و تصمیم می‌گرفتند. با این حال، جالب است بدانید که در نخستین نظام‌نامه‌ی انتخابات مجلس شورای ملی، زنان از حق رای اعم از انتخاب شدن یا انتخاب کردن محروم بودند.
البته باید اضافه کنیم که طبق این نظام‌نامه، زنان، خارج شدگان از دین اسلام، دیوانگان، تبعه خارجه، دزدان و قاتلین، گدایان و متکدیان و اشخاصی که کمتر از 20 سال داشتند هم فاقد حق رای شناخته می‌شدند. اما این ماجرا در ایران مدت زیادی به طول انجامید تا سرانجام در سال 1942 (1341) لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت ایران به تصویب رسید. بر اساس این لایحه، زنان اجازه شرکت در انتخابات و نامزد شدن برای انتخابات را پیدا می‌کردند. با این حال، باید اضافه کنیم که در دوران جمهوری اسلامی، کاندیداتوری زنان جهت ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان خلاف قانونی اساسی تفسیر می‌شود و زنان به طور کلی برای مقام‌هایی مانند رهبری، ریاست قوه قضاییه و وزارت اطلاعات که نیاز به اجتهاد فقهی دارد، حق درخواست ندارند.
زنان کانادایی بیش از مردان به ارزش‌های اجتماعی و دموکراتیک پایبند هستند
- عضویت در کانال تلگرام رسانه هدهد کانادا
- اخبار روز کانادا و اخبار مهاجرت کانادا را در رسانه هدهد دنبال کنید
- هم اکنون شما هم عضو هفته نامه رسانه هدهد کانادا شوید
