با وجود تمامی کاستی ها می توان جرقه های آرمان گرایی را دید در مصاحبه با امیر گنجوی

با وجود تمامی کاستی ها می توان جرقه های آرمان گرایی را دید در مصاحبه با امیر گنجوی
به یاد می آورم، در روزهای نخستین ماه سپتامبر سال 2015 بود  که با یکی از فیلمسازان مطرح سینمای ایران در هتلی در شهر مونترال ملاقات داشتم و چند ساعتی را توانستم با او گپ و گفتی داشته باشم. نمیدانم چرا خاصیت فیلم های ایرانی است که همیشه یادشان در ذهن آدم ها باقی می ماند درست برعکس دیگر فیلم های غیر ایرانی! شاید سرآمد تمامی اینها، فیلم های جام جهان‌‌نمای فرهنگ ایران در سینمای جهان، استاد مرحوم کیارستمی باشد.

از آن زمان تا کنون فیلم های ایرانی زیادی را در شهر مونترال به روی پرده سینما بردیم و فعالیت های مختلفی در این حوزه داشتیم. چه بسیار جلسات نقد و بررسی برای این فیلم ها با حضور اساتید بزرگی همچون نظام الدین کیایی،  بهمن مقصودلو و.. در این شهر داشته ایم.

چه بسیار فیلم هایی که در این دوسال به روی پرده سینماهای مونترال رفته است، از فیلم های مستندی همچون هفتاد و شش دقیقه و پانزده ثانیه، انتهای خیابان پاستور و… یا فیلم هایی همچون رگ خواب، ملی و راه های نرفته اش، آبا جان، نگار و….

شاید باید گفت که با اکران این فیلم ها ضمن گسترش سینمای ایران که همیشه بیاد ماندنی است، به نوعی حس در خانه بودن نیز به ایرانیان کانادا دست میدهد. چه بسیار مخاطبین هنر دوست غیر ایرانی که همیشه می پرسند آیا این فیلم زیر نویس انگلیسی دارد؟

در این میان هستند افراد زحمت کشی که در تلاش هستند سینمای ایران را که به نوعی سینمای تجاری را در کنار سینمای فرهنگی قرار داده است در کشوری همچون کانادا گسترش دهند. در حقیقت سینمایی که امروزه روی سینمای جهان تاثیرهای عمیقی را ایجاد کرده است.

آقای دکتر امیر گنجوی که دکترا سینمای خود را از دانشگاه یورک کانادا اخذ کرده است یکی از این فعالین زحمت کش است، ایشان که مدیریت مرکز فرهنگی و هنری فونیکس را در کانادا برعهده دارد در آخرین کار خود توانست جشنواره بزرگ سینه ایران را در ردیف همکاری رسمی با جشنواره معتبر تیف( tiff) تورنتو قرار دهد و همین امر موجب شد که هنرمندان زیادی نیز از ایران برای شرکت در این جشنواره به کانادا آمدند.

به اعتقاد نگارنده فعالیت های فرهنگی و تجاری بین کشورها از شریف ترین نوع فعالیت هاست که می تواند در گسترش فرهنگ و هنر در جامعه میزبان نقش به سزایی داشته باشد.

امیر گنجوی را به نوعی همکار افتخاری رسانه هدهد کانادا نیز می شناسیم، ایشان تا بحال گزارش های زیادی را برای این رسانه تهیه کرده است، که از جمله آنها می توان به گفتگوی اختصاصی با  برادران داردِن سینماگران نامدار بلژیکی اشاره داشت، همچنین ایشان اکران کننده مستند انتهای خیابان پاستور در دانشگاه تورنتو به نمایندگی از این رسانه نیز بوده اند و همچنین داشتن یک نماینده در فستیوال بزرگ کن 2017 فرانسه نیز از جمله این فعالیت ها بود.

در برنامه گزارشگر رسانه هدهد کانادا در خدمت دکتر امیر گنجوی هستیم، آقای گنجوی عزیز ضمن اینکه شما عضوی از خانواده رسانه هدهد کانادا هستید اما سپاس گزاریم که تقاضای مارا برای این مصاحبه قبول کردید. برای اولین سئوال می خواهم بدانم که جرقه اصلی شکل گیری سینه ایران چطور بود؟

امیر گنجوی پاسخ میدهد: جرقه‌ی اصلی شکل‌گیری این جشنواره از آنجا شروع شد که احساس می‌شد جشنواره‌ی تورنتو چنان توجه شایسته‌ای را که باید به سینمای ایران نشان نمی‌دهد. در چند سال اخیرِ برگزاری جشنواره‌ی تورنتو تعداد فیلم‌های محدودی از ایران به نمایش گذاشته می‌شد؛ از جمله فیلم‌هایی بودند که یا بسیار مطرح و شناخته شده بودند و یا جوایز مهمی را در جشنواره‌های معتبر مانند کن، برلین و … کسب کرده بودند. در نتیجه‌ی چنین عملکرد ضعیفی از جشنواره‌ی تورنتو که سلیقه‌های مختلف را راضی نگه نمی‌داشت، این احساس نیاز به وجود آمد که جشنواره‌ی سینه ایران در تورنتو کانادا آغاز به کار کند.

باید بگویم که بسیار مشکل است که سینمای ایران را در کانادا ارزیابی کرد و خود این موضوع در حقیقت یک تحقیق بزرگ و جامع می طلبد اما چیزیکه مشخص است، این است که خیلی کم پیش می آید که اکران یک فیلم ایرانی در کانادا با استقبال کم روبرو شود و اگر با این رویکرد آنرا ببینیم  بیشتر فیلم های ایرانی که در خارج از ایران ساخته می شود در کانادا موفق تر بوده، حضور فیلم های ایرانی در جشنواره های مختلف کانادا همیشه با استقبال خوبی روبرو شده است.اما در کل وضعیت را مثبت ارزیابی نمی کنم و فکر می کنم سینمای ایران پتانسیل زیادی دارد و خیلی از نسل های جوان تر دارای اندیشه های جدیدی هستند که در این جشنواره ها و یا اکران های گسترده در کانادا کارهای آنان فرصت اکران را پیدا نمی کند.

امیر جان چرا به سراغ اکران فیلم های بیشتر مستقل در کانادا میروی؟ دلیل خاصی دارد یا تصادفی است؟

اینکه دقیقا تعریف ما از سینمای مستقل چه باشد، یک سئوال خیلی مهم است! من شخصا به کارهای هنری بیشتر علاقمندم، به نوعی کارهایی که بیشتر در جشنوارها با استقبال خوبی ربرو می شود ویا کارهایی که رویکرد جدید فیلم سازی را در حقیقت نمایش می دهند. اما نمی توانم اینطور بگویم که کاملا به سینمای تجاری هم بی علاقه هستم. هر از گاهی اکران فیلم های تجاری نیز داریم. اما فکر می کنم سینمای ایران در یک گستره تعریف و از تنوعات ژانری بهره مند می باشد.

من سالها بود که فکر می کردم سینما فقط سینمای مستقل وجود دارد و به تعریف مشخص سینمای کارهای هنری، ولی خوب به این نتیجه رسیدم که در سینمای عامه پسند نیز المانهایی وجود دارد که برای فکر کردن جذاب به نظر می رسد، خیلی وقت ها تصور می شود که سینمای عامه پسند به بازتولید کلیشه ها می پردازد و یا یکسری ایدئولوژی های خاص را دوباره نمایش می دهد، ولی هر محصولی برای اینکه باز تولید بکند مجبور به قلقلک کردن یکسری از آرمان ها و پدیده های جامعه است که سرکوب شده اند. از این رو هست که به اعتقاد من سینمای تجاری نیز ارزش خود را دارد.

من میدانم برنامه ساخت فیلم هم در سر داری و  فعالیت هایی نیز تا کنون صورت گرفته، خودت ساخت فیلم در کانادا را چطور ارزیابی می کنی؟

پروژه ساخت فیلم در کانادا بسیار مشکل است و تفاوت های زیادی را با ایران دارد،  من تجربه ساخت فیلم را در ایران نداشتم اما فکر می کنم مثل ایران دغدغه اصلی همیشه بودجه ساخت فیلم است و همچنین در یک جامعه جدید با المانهای زبانی جدید، موقعیت جدید و اینکه بازتاب دهنده آن باشد که از چه هویتی سربرآوردیم، تا چه حدی درباره خود جایگاه جامعه کانادایی می توانیم صحبت کنیم.

من فکر می کنم بزرگترین چیزیکه یک فیلم ساز باید در محیط خارج در نظر داشته باشد، ایجاد کردن یک دیالوگ بین این دو خواسته! یعنی از کجا آمده اید؟ در کجا هستید و به کجا خواهی رفت؟

امیر گنجوی عزیز می خواهم بدانم، حمایت کارگردانان و تهیه کنندگانی که فیلم هایشان را در کانادا اکران می کنی از شما چطور بوده؟

به نظرم بستگی دارد! بعضی از تهیه کنندگان و کارگردانان علاقمند و پیگیر نمایش فیلم هایشان در کانادا هستند و خیلی دوست دارند که اخبار اکران های مربوط به کانادا در ایران بازخورد پیدا کند. معمولا اکران کانادا وجه تبلیغاتی خیلی مهمی در بازار اکران ایران دارد و خوب خبرهای اکران کانادا در ایران گاها بازخورد پیدا می کند و یا چاپ می شود.

در حالت کلی باید گفت تهیه کنندگان دوست دارند که ببینند ایرانیان کانادا نیز فیلم های آنان را چگونه ارزیابی می کنند و چه تفکر و ایده ای را نسبت به این فیلم ها دارند؟

ما سعی می کنیم که فیلم ها را در یک فضای خوب سینمایی پخش کنیم، چیزی که در حد و شأن سینمای ایران است.

سعی داریم برنامه های خوب پرسش و پاسخ با هنرمندان و یا کارگردانان داشته باشیم تا آنها نیز بتوانند صحبت کنند.

خوشحال هستم که عده زیادی از مردم تورنتو در این سالها به من گفتند که امکان خیلی خوبی فراهم شده که می توان از نزدیک با خیلی از ستاره های سینمای ایران در ارتباط بود و می توان با آنها به گفتگو پرداخت.

امیر ما فیلم های زیادی را با یکدیگر در مونترال اکران کردیم و الان بصورت ثابت مردم مونترال حداقل ماهی یک فیلم را دارند، که اینبار بیش از یک فیلم هم هست، حتی رگ خواب به اکران دوم رسید! یعنی ظرف سه هفته سه فیلم اکران می کنیم. نظرت درباره مونترال و فرقش با تورنتو در این زمینه چیست؟

خوب مونترال با تورنتو فرق های مهمی دارد  که یکی از آنها در زمینه اسپانسرینگ می باشد، در تورنتو جامعه ایرانیان بیشتر حمایت می کنند و کسب و کارهای ایرانی موفق تری وجود دارد و بیشتر می توانند از این نوع برنامه ها حمایت کنند و خوب جامعه ایرانیان نیز بزرگتر است و این باعث می شود که اکران و پخش فیلم ها در تورنتو راحت تر از مونترال صورت بگیرد. با اینکه گروه مشخصی در مونترال داریم که از برنامه ها حمایت می کنند و به دیدن آنها می روند اما به هرحال وجه تمایز آنها در تعداد شرکت کنندگان و اسپانسرینگ است.

اما در اصل باید بگویم که در هر دو شهر افراد منتقد زیادی وجود دارند که فیلم ها را می بینند، درباره آنها فکر می کنند و نظر می دهند و یا ایرادهای فیلم ها را می بینند و اگر فکر می کنند که یک فیلم پیشرو نیست و به نوعی عقب است باز هم این انتقادات را مطرح می کنند. به هرحال همانطور که گفتم ما سعی می کنیم طیف گسترده ای از سینمای ایران را در کانادا کار کنیم تا افراد با سلایق مختلف را به سینما بکشاند و بتوانیم در معرفی سینمای ایران نقش به سزایی داشته باشیم.

آقای دکتر امیر گنجوی عزیز، امیرجان بعنوان سخن آخر…

بازهم تشکر می کنم از رسانه هدهد کانادا که همیشه حامی ما بوده و همچنین از مردم مونترال که برنامه فیلم ها را دنبال می کنند و سعی می کنند که در این برنامه ها و اکران ها شرکت کنند.

در هرحال باید بگویم که تلاش داشتیم با حداقل امکانات یکسری از فیلم های ایرانی را که فکر می کنیم شایسته هستند را از سینمای ایران به نمایش بگذاریم. مجموعه ما نیز کاملا مستقل است و توانستیم با وجود تمام مشکلات روی پای خودمان بایستیم ، گروه ما از یکسری از دوستان دانشجو و علاقمند به سینمای ایران تشکیل شده، افرادی هستیم که سوابق سینمایی زیادی را داشته و از سالهای گذشته در تورنتو جلسات نقد و بررسی فیلم را برگزار و از همان ابتدا علاقمند به سینما بودیم. به یاد دارم اوایل کمتر به سینمای ایران علاقمند بودم و بیشتر جلسات نقد فیلم های غیر ایرانی را داشتم و تا مدت ها سینمای ایران را دنبال نمی کردم. اما دیدن این اشتیاق و اینکه می بینم جامعه ای وجود دارد که نسبت به سینمای خود علاقمند هستند، باعث تغییر رویکرد من نسبت به سینمای ایران شد. فکر می کنم سینمای ایران  پتانسیل  بسیار خوبی دارد، سینمایی است که با وجود تمامی محدودیت ها سعی می کند آثار شریفی را تولید کند. آثاری که بدون ایراد هم نیستند، خیلی از معیار سنجی این فیلم ها قابل پرسش هستند، می توان نواقص مختلف معنایی و فرمی را پیدا کنیم و انتقاد پذیر باشیم. من دوست دارم که اینگونه فکر شود که این نگرش یک قصه است و حتی نگرش کارگردان هم نمی تواند باشد. سینما تعریف یک قصه است و این قصه با یک شرایط خاص اجتماعی و سیاسی به همراه یکسری امکانات و محدودیت ها شکل گرفته است و ما می توانیم از همان زاویه دید به این موضوع نگاه کنیم و فکر می کنیم، هرچند می توانیم یک دید آرمانی نسبت به این موضوع داشته باشیم و الگویی را برای خودمان تعریف می کنیم.

مثلا تعریف کنیم که هنرمند مستقل باید یک چنین عواملی داشته باشد، هنرمند مستقل اینطور باید کار کند و…

تمامی اینها افکار ما هست که گاه نمی تواند مارا به یک بحث انتقادی بکشاند!

با وجود همه کمبود هایی که در این سینما وجود دارد ما می توانیم جرقه های آرمان گرایی زیادی هم ببنیم و من فکر می کنم با این دید می توان به فیلم های ایرانی نگاه کرد و به هنرمندان آن فکر کرد، هنرمندانی که خیلی سعی و تلاش می کنند که افکار و اندیشه های خودشان را در قالب فیلمی که برای بینندگان جذاب باشد عرضه کنند.

آقای امیر گنجوی بسیار از شما سپاس گزاریم که وقت خود را در اختیار رسانه هدهد کانادا قرار دادید.

مطالب مرتبط با آقای امیر گنجوی و جشنواره سینه ایران تورنتو 2017 :

امیر گنجوی در گفتگوی رسانه هدهد با “برادران داردِن” سینماگران نامدار بلژیکی به مناسبت اکران آخرین اثرشان دختر گمنام

شب‌های باشکوه و افتخار آفرین سینمای ایران در کانادا

داوران سومین جشنواره فیلم های ایرانی در کانادا مشخص شد

گزارش اختصاصی رسانه هدهد از برنامه لیلا حاتمی در تورنتو 2017

جشنواره‌ی سینه ایران همکار رسمی جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو شد – افتخار ایرانیان کانادا

گزارشی از هیولاخوانی محمد یعقوبی در تورنتو

انتهای خیابان پاستور در دانشگاه تورنتو

شش فیلم در «دورهمیِ فیلم‌های مستند ایرانی»، در دانشگاه مک‌گیل مونترال

+