پیش از این در مقالات پیشین این مجموعه، شما را با ارائه مفاهیم اساسی در مقوله جامعه شناسی و بعضاً روانشناسی مهاجر آشنا نمودیم که در تحلیل نهایی‌مشکلات، مهّم و کلیدی است. در این مقاله به موضوع تحلیل رفتار می پردازیم.
فرهنگ پذیری :
فرهنگ پذیری مفهومی است برای توضیح یک جریان که در فرآیند آن فرد سبک زندگی و معیارهای جامعه را میپذیرد و خود را با آن هماهنگ می نماید. با این دیدگاه فرهنگ پذیری با آغاز زندگی فرد شروع می شود. انسان در فرآیند فرهنگ پذیری آماده می شود که به ارزشها، قوانین و بسیاری از عوامل اثر گذار در ارتباطات بین فردی و اجتماعی احترام گذاشته و از این رهگذر پاداش بر قراری ارتباط با همنوعان خود را بدست آورد. در فرآیند فرهنگ پذیری تحولاتی در شخصیت و روان فرد اتفاق
می افتد و وی‌را به معیارهایی پایبندمی‌نمایدکه‌زمینه‌ساز برقراری‌ارتباط‌متقابل‌اجتماعی با همنوعان خود می شود. فرد در گذاراز این پذیرش درجامعه ادغام شده و زبان، سبک زندگی،نگرش ها و اعتقادات جاری جامعه را پذیرفته و با هم نوعان خود ارتباط برقرار می کند.
همانطور که اشاره شد فرهنگ پذیری همزاد انسان است و با شروع زندگی آغاز می شود. لذا مفهومی است ریشه دار و در فرآیند مهاجرت، مهاجر را سخت به چالش می کشد. تصور اینکه فردی بعد از طی مراحل فرهنگ پذیری در جامعه ای با ارزشها و نگرش های مشخص، با حضور در جامعه جدید بتواند این فرآیند را مجدد طی نماید و خود را با ارزش ها و معیارهای جدید هماهنگ نماید بسیار مشکل است.
هر چند امروزه به مدد استفاده از تکنولوژی های ارتباطی سریع و رسانه ها، به مفهوم دهکده جهانی مارشال مک‌لوهان (Marshall McLuhan)(بیست و یکم ژوئیه ۱۹۱۱–۳۱ دسامبر ۱۹۸۰ استاد مرکزمطالعات رسانه‌ای تورنتو ) نزدیک تر شده ایم و زمینه برای فرهنگ پذیری سریعتر و راحت تر انسانها فراهم شده است، امّا نمی توان پذیرفت که امروز به مرحله ای رسیده ایم که تاثیر فرهنگ های جوامع مختلف ناچیز است و مشکلات ناشی از مهاجرت را نادیده انگاشت.
وقوع مهاجرت های جمعی مردم از یک کشور به سایر کشورها، هویت های خاص اجتماعی تاریخی، فرهنگی و زیستن در کنار یکدیگر و شکل گیری کشورهای چند فرهنگی همگی حکایت از اهمیت روابط میان فرهنگی بین جوامع دارد. تصور اینکه یک فرهنگ خاص در مرکز توجه همگان باشد به مدد تشکیل جوامع چند فرهنگی رنگ می بازد.
حال باید توجه نمود که مشکلات مهاجرین در بدو ورود به جامعه جدید بیش از آنکه جنبه فردی داشته باشد زاییده شرایطی فرهنگی و اجتماعی است که در گذشته و طی فرآیندهای مختلف شکل گرفته است و تغییر سریع و بدون چالش آن شرایط، تصوری ساده انگارانه و دور از واقعیت می باشد. به منظور آمادگی هر چه بیشتر و رسیدن به شرایط مناسب در جامعه جدید مهاجرین می بایست تغییرات اساسی را مد نظر داشته و آمادگی لازم را برای مواجه با این چالش ها را قبل از مهاجرت در خود تقویت نمایند. ارائه راهکارهای عملی ومناسب به منظور رفع مشکلات مهاجرین در فصل ششم این نوشتار آمده است.
جامعه پذیری :
اجتماعی شدن اصطلاحی است که توسط جامعه شناسان، روان شناسان اجتماعی و
مردم شناسان استفاده می‌شود و به روندی گفته می‌شود که در آن شخص در طول حیات خویش هنجارها، عرف‌ها و ارزش‌های جامعه خویش را یاد می‌گیرد. به عبارتی ؛ آماده شدن فرد توسط جامعه برای بر عهده گرفتن نقشها را جامعه‌پذیری می‌گویند.
همانطور که در بخشهای قبلی این نوشتار اشاره کردیم، افراد جامعه دارای نقشهایی هستند که بر اساس این نقشها وظایف آنها تعریف شده است. وقتی نقشها توسط افراد پذیرش می شوند به شیوه ای متعهد می شوند که وظایف مربوط به آن نقش را به بهترین وجه اجرا نمایند. به مفهوم ساده چنانچه فرد در خانواده در نقش پدر ظاهر می شود، این نقش دارای وظایفی است که انتظار می رود فرد مسئول آنها را به نحوه احسن انجام دهد. یا فردی را تصور کنید که در نقش یک مدیر در جامعه خود دارای وظایفی است که این جایگاه از نظر او ارزش خاصی داشته و جامعه از این نقش انتطاراتی دارد که بر روابط اجتماعی فرد تاثیر بسزایی دارد. در فرآیند مهاجرت این نقش ها به دلایل متعدد دچار تهدید و تعدیل می شود و فرد مهاجر را در جامعه جدید با چالش مواجه می کند. از آنجایی که فرآیندهای جامعه پذیری و فرهنگ پذیری طولانی می باشد، لذا فرد مهاجر را با مشکلات فراوانی مواجه می کند.
دو مفهوم فرهنگ پذیری و جامعه پذیری تفاوت هایی با همدیگر دارند که پرداختن به آن در این نوشتار مد نظر نمی باشد. فقط اشاره می کنم که فرهنگ پذیری التزام و اعتقاد عامل تعیین کننده بوده و عامل مهم دخیل در آن خانواده می باشد و در جامعه پذیری علاوه بر خانواده و رسانه ها، دوستان و گروهای دیگر اجتماعی نیز تاثیر گذار می باشند.
(ادامه دارد)
منابع :
تعارضات زناشویی پس از مهاجرت و موانع اجتماعی رفتار کمک خواهی از دیدگاه زنان مهاجر ایرانی ساکن استرالیا ( اعظم نقوی دکتری روانشناسی اجتماعی ، دانشگاه موناش استرالبا )
Marital Conflicts and Social Obstacles of Help-Seeking Behavior from the Point of View of Iranian Immigrant Women Living in Australia
