گزارشگر: روز یکشنبه 8 می ساعت 21 است. اواسط بهاریم اما هوای مونتریال هنوز کمی سرد است. من و همکارم مهدی در راهروهای کنکوردیا در جستجوی سالن مورد نظر هستیم. خبرش خیلی زودتر از خود گروه پخش شده بود خبری عجیب و یا شاید غیر منتظره در مونترال. وقتی همه خوبان و حرفه ای ها باهم دست بکار می شوند. برای ما این دیدار با هر دیدار دیگری متفاوت بود و سرشار از هیجان و کنجکاوی بودیم.
سالن مورد نظر را پیدا می کنیم و داخل می شویم. در همان بدو ورود یک احساس غریب دور و در عین حال آشنا باعث شد در صندلی بنشینیم و بعنوان یک تماشگر بیننده و شنونده آنچه که در حال رخدادن بود باشیم و ما که در آن لحظه دیگر سئوالات مصاحبه را فراموش کرده بودیم و خود را رها کرده بودیم در حس جاری از آنچه که در حال رخ دادن بود. تا اینکه پس از اتمام تمرین کمی به خودمان آمدیم.
در ابتدا رضا آبایی عزیز بود که روبروی ما نشست. انسانی که سالهای بسیار نزد اساتید بنام و بزرگ ایران مشق هنرمندی کرده و اکنون دانش، تجربه و نکته سنجی او برای هر گروهی ارزشمند است. آری او کوله بار 30 سال تجربه حرفه ای را با خود به مونترال آورده است. رضا آبایی کارنامه بسیار پربار و ارزشمندی دارد: از هنرآموزی نزد استادان بزرگ موسیقی ایران مانند داوود گنجه ای، اردشیر کامکار، مجتبی میرزاده و سعید فرج پوری تا حضور در اجراهای بیادماندنی مختلفی به همراه موسیقی دانان بزرگی مانند استاد فرامرز پایور، استاد پرویز مشکاتیان،استاد محمدرضا شجریان، استاد محمدعلی کیانی نژاد .
رضا آبایی در كودكی توسط پدر با موسیقی آشنا شد و در ابتدا شروع به نواختن تنبك كرد و سپس نزد استادان داوود گنجه، اردشیر كامكار، مجتبی میرزاده و سعید فرج پوری شروع به نواختن كمانچه نمود. سپس به دانشگاه موسیقی راه یافت و در آنجا زیر نظر استادان دكتر حسن ریاحی، فرهاد فخرالدینی، شاهین فرهت و كامبیز روشن روان با اصول آهنگسازی آشنا شد.
در دوران دانشگاه با چند تن از هم دانشگاهیانش گروه آویژه را تشكیل داد و با این گروه فعالیت در دنیای موسیقی تلفیقی را آغاز نمود و توانست در اولین جشنواره (موسیقی مهر) خورشید زرین جشنواره را به خاطر اولین آلبومش به نام نخستین بدست آورد.
پس از اتمام پایان نامه خود و گردآوری کتابی در زمینه موسیقی ترکمن در سال 1374 به عضویت گروه استاد پایور درآمد و تا كنون كنسرتهای متعددی را در ایران و جشنوارهای اروپا اجرا كرده و در سال 1375 به عضویت گروه عارف به سرپرستی استاد پرویز مشكاتیان درآمد. در بین سالهای 1372 تا 1392 بعنوان آهنگساز و نوازنده با رادیو تلویزیون ایران همکاری نمود .
رضا آبایی با تشکیل گروه های رومی و شیوا کنسرت های متعددی را از سال 1999 تا 2004 درکشور هندوستان و با همکاری موسیقی دانان بنام آن کشور مانند شوبا مودگل ، مانجاری چاترودی ، مظفرعلی اجرا نمود ودر طی این سال ها در فستیوالهای تجلی، امیر خسرو و ایپیک مک کی به هنرنمایی پرداخت .
او در کنار تمامی فعالیتهای خود همکاری با خوانندگان و گروهای موسیقی غیر ایرانی را همیشه بعنوان یکی از بخش های فعالیت خود قرار داده و در کارنامه خود همکاری با عابده پروین (موسیقی سرای صوفیانه کشور پاکستان) ، لطفی بوشناق (کشور تونس) را نیزدارد.
از جمله سوابق حرفه ای او را می توان همکاری با استاد شهرام ناظری در تهران به همراه گروه عارف و در وین به همراه گروه ایرانی نامبرد.
رضا آبایی در سوابق خود همکاری با استاد محمد رضا شجریان را در بزرگداشت استاد فرامرز پایور به همراه دارد و در سال 2006 به همراه گروه پایور کنسرت های متعددی را در اروپا برگزار کرد .
او با گروه دستان نیز همکاری نموده و حاصل این همکاری، آلبوم هایی با نام ” به نام گل سرخ” به آهنگسازی حمید متبسم و خوانندگی سالارعقیلی ، “بی من مرو” به آهنگسازی سعید فرج پوری و خوانندگی همایون شجریان و اجرای کنسرت هایی در تهران و اروپا می باشد.
همچنین همزمان وی همکاری با ارکستر سیمرغ و اجرای کنسرت هایی در اروپا را شروع کرد که این همکاری موجب تهیه آلبومی به نام ” سیمرغ ” بر اساس اشعار شاهنامه با خوانندگی همایون شجریان و آهنگسازی حمید متبسم شد.
رضا با پیمان یزدانیان آهنگساز خوب ایرانی نیز همکاری کرده و حاصل این همکاری اجرای کنسرت با کوارتت زهی (Xenia) از کشور ایتالیا در سال 2007 در شهرهای ریوولی و تورین، همکاری درموسیقی متن فیلم های ایستگاه متروک ، شب های روشن و فرش باد و سریال یوسف پیامبر است .
در تمامی این سالها او با انرژی غیرقابل توصیف در زمینه موسیقی و ترویج آن فعالیت کرده و در کنار تمامی سوابق بالا همکاری با گروه های موسیقی قمر، گروه باربد، گروه، گبگو، اوهام و راز شب را دارد و در تولید آلبوم (Imaginary Knots) كه در کشور آمریكا تولید و پخش شد به آهنگسازی حمید سعیدی ، آلبوم جستجو به خوانندگی و تهیه کنندگی مامک خادم و آلبوم میرا ایفای نقش نمود .
حالا او گروه دیبا را در مونترال با همکاری الهام منوچهری ، محمدرضا پرهیزکاری، کوهیار باباییان و امید مخملی تشکیل داده است و همچنین سعی دارد با به کارگیری موزیسین های خوب غیر ایرانی در دیبا فصل جدیدی را در زندگی هنری خود تجربه کند. شاید فعالیت این گروه را بتوان آغاز نقطه عطفی در ترویج موسیقی اصیل ایرانی و تلفیق آن در خارج از ایران و به ویژه کشور کانادا دانست.
در ادامه این متن شما خواننده مصاحبه رسانه هدهد با اعضای گروه موسیقی دیبا و به ویژه آقای رضا آبایی بعنوان سرپرست گروه و محمد رضا پرهیزکاری مدیربرنامه این گروه هستید.
آقای رضا آبایی عزیز خیلی خوشحال هستیم که با رسانه هدهد در شهر مونترال در خدمت شما هستیم، چند وقت است به مونترال آمدید و چرا گروه دیبا و اصولا چرا شما به مونترال مهاجرت کردید؟
من دوسال است که به مونترال مهاجرت کردم و در این مدت با گروه آستان در مونترال همکاری داشتم. سبک این گروه موسیقی دستگاهی بدون کلام است اما گروه دیبا را با همت و پیگیری الهام منوچهری عزیز تشکیل دادیم و شاید دو دلیل عمده باعث شد که من این همکاری را آغاز کنم. نخست آنکه خیلی دلم می خواست تا بتوانم آن چیزیکه در ذهنم وجود داشت و همیشه دوست داشتم را در عمل پیاده سازی کنم و دوم حمایت از نسل جوان در این عرصه است که من این را جزو وظایف خود میدانم.
من به دلایل متعددی به مونترال مهاجرت کردم اما مانند هر مهاجر دیگری مدتی به زمان نیاز داشتم تا بتوانم با محیط اطرافم آشنا شوم و آن انگیزه هایی را که لازم بود بدست آورم. اما گروه دیبا مدت زمان زیادی است که فعال است، من به همراه الهام منوچهری و دو تن دیگر از دوستانم آقایان بشیر فرامرزی و پاشا كرمی كه همه این عزیزان از موزیسین های خیلی خوب هستند در حدود یکسال نیم پیش شروع به تمرین و آهنگسازی می كردیم که این تمرینات را به همراه الهام تا به امروز ادامه دادیم و قطعاتی را ساختیم که بیشتر از قطعاتی است که در روز 15 می اجرا خواهیم كرد.
اینکه چرا نام دیبا را انتخاب کردیم خوب خیلی اسامی کاندید شدند، اما خیلی فاکتورها برای تعیین اسم و نقش آینده ای که این گروه دارد مهم بود به همین دلیل پس از بررسی های زیاد در نهایت تصمیم به انتخاب دیبا گرفتیم و معنی آن نیز برای ما مهم بود.
چند ماه پیش به همت الهام منوچهری عزیز كه نوازندگی تار، شورانگیز، رباب، خوانندگی و همزمان مسئولیت ارتباطات گروه را برعهده دارد ما توانستیم در کلاب Casa Del Popolo که در ده کلاب معروف مونترال رتبه اول را به خود اختصاص داده در تاریخ 15 می برنامه ای را هماهنگ کنیم تا بتوانیم در خدمت هموطنان عزیز باشیم.
آقای آبایی دیبا چه نوع موسیقی را انتخاب می کند و محوریت ادامه موسیقی برای دیبا در چه سبک هایی است؟
سئوال شما از دیدگان من دو بخش دارد، اول آنکه دیبا در حال حاضر چه موسیقی را انتخاب می کند و دوم آنکه چی باید باشد یعنی دور نمایی که ما از دیبا داریم و آن چیزیکه دیبا می خواهد به آن برسد و دقیقا می توانم بگویم آن چیزیکه ما مد نظر داریم یک موسیقی تلفیقی است، در حال حاضر در کنسرت 15 می آنرا نداریم اما درست پس از کنسرت برنامه های تمرین با این سبک و 2 نوازنده جدید کبکی را شروع می کنیم و پس از این کنسرت ما به یک موسیقی تلفیقی میرسیم متفاوت از موسیقی سنتی و دستگاهی ایران اما باید اضافه کنم که پایه اصلی را بر موسیقی ایرانی قرار میدهیم و چنانچه بخواهیم از اشعاری استفاده کنیم باز اشعار فرهنگ ایرانی را استفاده خواهیم کرد.
ممکن است درباره بخش هایی از کنسرت 15 می توضیحاتی بدهید؟
من در بخش اول برنامه تكنوازی با ساز قیچك خواهم داشت و در قسمت دوم به همراه گروه قطعات و تصنیف هایی در آواز ابوعطا و دستگاه نوا را اجرا خواهیم كرد. همکاران گروه دیبا افراد بسیار خوب و همدلی هستند و من بسیار لذت میبرم از همكاری با این هنرمندان و باید اضافه کنم که پس از آنکه الهام عزیز هماهنگی محل کنسرت را انجام دادند ما تمرینات خود را بصورت جدی تر ادامه دادیم و در همان موقع آقای محمد رضا پرهیزکاری عزیز که نوازنده عود هستند به جمع ما اضافه شدن و البته کوهیار باباییان نوازنده توانای تار و سه تار و امید مخملی عزیز نوازنده تنبك هم در ادامه به ما ملحق شدند و باید بگویم که به نوعی ما تمام خوبان را در این گروه جمع کردیم و از این بابت بسیار خوشحال هستم.
ممکنِ درباره هدف دیبا کمی توضیح دهید؟
هدف ما در بخش اول شناخته شدن و ارائه آثارمان در استان کبک است و در بخش دوم دیگر نقاط کانادا و خارج از کانادا است.
آیا در فکر ضبط آلبوم هم هستید؟
بله صد درصد، اما علاقمند نیستیم به شیوه ی سنتی این موضوع را دنبال کنیم بلکه دنبال یک شیوه ی جدیدی از کار هستیم و می خواهیم از یک برنامه ریزی خاصی برخوردار باشیم تا بتوانیم کاری را در نهایت ارائه دهیم که بدون هیچگونه اشتباهی باشد و همچنین از آن اثرها باشد که بعدا نیز علاقمند به گوش کردن آن باشیم.
استقبال مردم در این مدت چطور بوده؟ شاید باید واضح تر سئوال را بیان کنم. در ایران افراد زیادی هستند که موسیقی اصیل ایرانی برای آنها ویژگی منحصر بفردی ندارد اما وقتی خارج از ایران هستند همان افراد استقبال بیشتری نسبت به موسیقی اصیل ایرانی دارند و چیزیکه اهمیت دارد اینست که در عمل هم آیا همان حمایت ها از طرف مخاطبین می شود؟
در تجارب قبلی که داشتم شاهد افزایش جمعیت چشم گیر بودم و هر کنسرت تعداد آدم ها بیشتر می شود و به خصوص غیر ایرانی ها که در هر کنسرت تعدادشان افزایش پیدا می کند. اما باید زمان را هم در نظر گرفت و به مرور زمان قطعا شناخت بیشتر خواهد شد و من به همراه ایرانیانی که اینجا هستند یک بحث نوستالژی هم داریم و طبیعی است که دل آدم تنگ می شود و دنبال آن رگه هایی است که آن اتصال ایجاد شود و موسیقی سنتی یکی از بخش های بسیار قوی این داستان است و می تواند به یکباره شما را مجذوب کند.
من بعنوان عضو کوچکی از این جامعه و البته بعنوان یک فعال اجتماعی شاید اینطور برداشت می کنم که وقتی شخصی با این سطح در حال فعالیت در زمینه موسیقی سنتی و اصیل ایرانی در مونترال است، به نوعی می توان به آن فرد سفیر فرهنگی ایران زمین نیز گفت چراکه این موسیقی نماد فرهنگ ایرانی است و شما دارید فرهنگ غنی ایرانی را به رخ همگان می کشید، نظر شما در اینباره چیست؟
سفیر فرهنگی که مسئولیت خیلی بزرگی است و ما در جامعه خود افراد بزرگ دیگری داریم که اینکار را کرده اند و یا در حال انجام هستند و ما بعنوان کوچک های اینکار این امید را داریم که می شود به جایی رسید که گروهایی مانند ما بتوانند این اعتبار را بدست آورند که مردم با خیال راحت بدانند در حال نوشیدن یک آب گوارا هستند و نه چیزیکه شاید ناخالصی داشته باشد.
من سعادت این را داشتم که بیشتر اعضای گروه دیبا را از مدت ها قبل می شناختم و وقتی متوجه شدم این افراد حرفه ای با رهبری شما گروه دیبا را تشکیل میدهند، بسیار خوشحال شدم و البته در همان لحظه احساس کردم حالا گروه دیبا با وجود یک چنین افرادی چه مسئولیت سنگینی را نسبت به جامعه خود خواهد داشت، شاید عمده ترین این مسئولیت ترویج این نوع از موسیقی از طریق آموزش آنهم توسط اساتید گروه دیبا باشد، آیا ایرانیان مونترال می توانند امید این را داشته باشند که از وجود اساتید دیبا از طریق آموزش مستقیم نیز بهره ببرند؟
بله قطعا یکی از برنامه های دیبا این است و اگر اجازه دهید آقای پرهیزکاری مدیربرنامه گروه دیبا در این مورد برای شما توضیح میدهند، اما اگر من بخواهم توضیحات مختصری بدهم باید بگویم که در جلسات هفتگی دیبا، یکی از تبادل نظرهایی که همیشه داریم در مبحث آموزش است چراکه آموزش یکی از بخش هایی است که ریشه ایجاد می کند و این برای دیبا بسیار می تواند مثبت باشد.
آقای آبایی عزیز اگر دیبا را بخواهید در سه سال آینده در کانادا تصور کنید، چه آینده ای برای آن می بینید؟
برخلاف ایران این امکان در اینجا وجود دارد که اگر تلاشی مستمر صورت گیرد بازخوردهای مثبتی هم می توان از آن گرفت و اگر بخواهم بصورت خلاصه پاسخ دهم آن چیزیکه من تصور می کنم اینست که سرمان شلوغ است و طرفداران موسیقی سنتی ایران خیلی زیاد خواهند بود و دیبا سعی می کند سهم بزرگی از این را داشته باشد.
بعنوان آخرین سئوال، انتظار شما از مخاطبین چیست؟
اگر بگویم حمایت که این خیلی کلیشه ای است، موسیقی ما باید خوب و جذاب باشد تا از ما حمایت شود و تمام سعی من و دوستانم در گروه دیبا بر این است كه موسیقی ما از اعماق دلهایمان باشد تا بر روی دلهای مخاطبین هم بنشیند.
در ادامه گفتگوی خود را با آقای محمد رضا پرهیزکاری دیگر عضو گروه دیبا و مدیربرنامه این گروه ادامه میدهم.
آقای پرهیزکاری سالها تجربه در زمینه طراحی گرافیک وعکاسی در کنار موسیقی دارند و سالها در رادیو به نواختن ساز مشغول بوده و در کنار آن برای بخش نمایش کار تنظیم موسیقی را انجام میدادند و دستی هم در نگارش دارند، او دارای تجربیات بسیار ارزنده ایست که طی سالها در زمینه مدیریت هنری رخدادهای بزرگ هنری در ایران کسب کرده.
از او به شوخی می پرسم، چطور این عکس های هنری را می گیرید و چقدر عکس های شما زنده هستند تا حدی که آن احساس واقعی درون تصاویر را به مخاطب به خوبی ارائه میدهند.
ایشان نیز به همراه لبخندی اینگونه پاسخ میدهند: برای ثبت یک لحظه و نیز ثبت حس آن لحظه، آنگونه که بتواند قابل انتقال به بیننده باشد و شناخت المانهای بصری بسیار مهم است و من هم حقیقتا به واسطه حرفه ام به عنوان یک گرافیست همیشه دغدغه تصویر داشته ام و البته ممنونم از نگاه مهربان شما، عکس هم مانند موسیقی است و باید بتواند آن حس درونی را منتقل کند.
آقای پرهیزکاری عزیز شما با یک چنین سابقه ای به مونترال مهاجرت کردید، در این مدت چه فعالیت هایی داشته اید؟
من هم یک تازه مهاجر هستم و کمتراز 3 سال است که به مونترال مهاجرت کرده ام و مانند دیگرمهاجران سالهای اولیه را درگیر یکسری از مواردی بودم که همه تازه واردها با آن روبرو هستند ولی به هر شکل دور از موسیقی نبودم.
و در طول این سه سال مدیریت هنری دو برنامه بزرگ در مونترال را بر عهده داشتم که شامل بخشهای مختلفی بود از جمله اجرای موسیقی کلاسیک، موسیقی سنتی و موسیقی تلفیقی توسط هنرمندان مطرح ایرانی که شما در جریان آن هستید.
آقای پرهیزکاری عزیز به نظر شما رسانه ها در برخورد با شکاف های فرهنگی موجود در بین جامعه ایرانی مونترال چه نقشی می توانند داشته باشند؟
تصور می کنم رسانه ها باید تلاش کنند بسیار صادقانه و به دور از هرگونه جهت گیری حقیقت گو باشند.
شما با وجود چنین سابقه ای به همراه تجربیاتی که در این مدت در مونترال داشتید و حالا خود نیز جزو نوازندگان اصلی دیبا هستید، دیبا را چطور می بینید؟
دیبا گرچه اول راه است و تازه به دنیا آمده اما از افرادی تشکیل شده که هرکدام دارای سوابق قابل تاملی در زمینه موسیقی هستند و خوشبختانه کسی که سرپرستی این گروه را برعهده دارد یکی از نوادر موسیقی ما است و حقیقتا باید بگویم که رضا آبایی آبروی قیچک در ایران است و جامعه ایرانی مونترال شانس حضور او را دارد.
تجربیات شما در مونترال چقدر می تواند به شما در دیبا کمک کند تا دیبا بتواند بعنوان یک گروه اصیل ایرانی مستقل عمل کند؟
دیبا گروهی ست کاملا مستقل و با این تفکر شکل گرفته که بتواند با بهره مندی از ادبیات غنی فارسی و موسیقی ایرانی امکان گفت وگو با تمامی فرهنگ های رنگارنگی که اینجا در کمال صلح و دوستی در کنار هم زندگی می کنند را داشته باشد و هر حرکتی که انجام میدهد با نظر موافق تک تک افراد گروه است، ما در جلسات هفتگی تمامی زیر و بم های راهی را که میرویم بررسی می کنیم.
در ادامه یک سئوال کوتاه هم می خواهم از الهام منوچهری عزیز بپرسم که بعد از کنسرت پاریس خود به مونترال مهاجرت کرد و در این چند سال همیشه پیگیر ایجاد اثرهای بسیار مثبت در جامعه بوده.
الهام عزیز در مورد محل برگزاری کنسرت 15 می توضیح دهید و اینکه چرا Casa Del Popolo ؟
این کلاب در بین ده کلاب هنری اول مونترال رتبه یک را دارد و بسیاری از هنرمندان درعرصه موسیقی اجرا در این کلاب را جزو افتخارات خود میدانند و خیلی از گروهای موفق هم از همین کلاب برنامه خود را شروع کردند و من همیشه دوست داشتم اولین اجرای دیبا در این کلاب باشد.
آقای آبایی و پرهیزکاری و الهام عزیز از شما عزیزان بسیار سپاس گزار هستیم
عكس : ميرعلی چاوشی
